Ο Ντόναλντ Τραμπ εκθείασε το έργο και την προσφορά του Ίλον Μασκ στην κυβέρνησή του. Αναφέρθηκε πολλές φορές στη μεγάλη του επιτυχία, να μειώσει τις δαπάνες και να εξοικονομήσει χρήματα στην κυβέρνηση.
Η θητεία του Έλον Μασκ στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ φτάνει στο τέλος της, έπειτα από 129 θυελλώδεις ημέρες, κατά τις οποίες ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο επιδόθηκε σε δραστικές περικοπές των δημόσιων δαπανών – προκαλώντας, όπως ήταν αναμενόμενο, έντονες αντιδράσεις.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο νοτιοαφρικανικής καταγωγής δισεκατομμυριούχος ευχαρίστησε τον πρόεδρο Τραμπ, μέσω της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης X, για τη συνεργασία τους στο Department of Government Efficiency (Υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας) – ή αλλιώς Doge.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή από το Οβάλ Γραφείο μαζί με τον Μασκ, γράφοντας: "Αυτό θα είναι το τελευταίο του επίσημο καθήκον, αλλά όχι και το τέλος – γιατί θα είναι πάντα μαζί μας, βοηθώντας με κάθε τρόπο".
Παρότι η παραμονή του Μασκ στην κυβέρνηση κράτησε κάτι παραπάνω από τέσσερις μήνες, η δραστηριότητά του στο Doge αναστάτωσε τη λειτουργία του ομοσπονδιακού κράτους και είχε επιπτώσεις που ξεπέρασαν τα όρια της Ουάσιγκτον.
Ακολουθούν ορισμένοι από τους τρόπους με τους οποίους ο Μασκ άφησε το αποτύπωμά του, όπως αποτυπώνονται σε ανάλυση του βρετανικού δικτύου BBC.
Το Doge και το "αλυσοπρίονο" στις ομοσπονδιακές δαπάνες
Ο Μασκ ανέλαβε θέση στην κυβέρνηση Τραμπ με μία αποστολή: να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις δημόσιες δαπάνες.
Ο αρχικός του στόχος ήταν εξοικονόμηση τουλάχιστον 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων – που αργότερα περιορίστηκε στο 1 τρισ. και τελικά στα 150 δισ. δολάρια.
Μέχρι στιγμής, το Doge ισχυρίζεται ότι έχει εξοικονομήσει 175 δισ. δολάρια μέσω πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων, ακύρωσης μισθώσεων και επιχορηγήσεων, διαγραφής δαπανών που κρίθηκαν "απατηλές ή ακατάλληλες", εξορθολογισμού κανονιστικών ρυθμίσεων και μείωσης κατά 260.000 εργαζομένους στο ομοσπονδιακό προσωπικό των 2,3 εκατομμυρίων.
Ωστόσο, σύμφωνα με ανάλυση του BBC, τα στοιχεία αυτά συχνά στερούνται επαρκών τεκμηρίων.
Η αποστολή αυτή προκάλεσε πολλές φορές αναστάτωση και αντιδράσεις, με χαρακτηριστικά παραδείγματα ομαδικών απολύσεων που ανεστάλησαν από ομοσπονδιακούς δικαστές ή περιπτώσεις στις οποίες η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ανακαλέσει τις απολύσεις.
Σε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό τον Φεβρουάριο, σταμάτησαν οι απολύσεις εκατοντάδων εργαζομένων στην National Nuclear Security Administration – πολλοί από τους οποίους κατείχαν κρίσιμες θέσεις που σχετίζονταν με το πυρηνικό οπλοστάσιο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο ίδιος ο Μασκ παραδέχθηκε ότι οι μαζικές απολύσεις θα εμπεριείχαν λάθη.
"Θα γίνουν λάθη", δήλωσε τον Φεβρουάριο, όταν το υπουργείο του μπέρδεψε περιοχή της Μοζαμβίκης με τη Γάζα και διέκοψε ένα πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας. "Αλλά θα ενεργούμε άμεσα για να τα διορθώνουμε".
Η προσπάθεια του Doge να αποκτήσει πρόσβαση σε ευαίσθητα συστήματα του Υπουργείου Οικονομικών, που περιέχουν ιδιωτικά δεδομένα εκατομμυρίων Αμερικανών, προκάλεσε επίσης θύελλα αντιδράσεων.
Παρά τις αντιπαραθέσεις, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περικοπές δαπανών εξακολουθούν να απολαμβάνουν την υποστήριξη πολλών Αμερικανών – ακόμη και αν η προσωπική δημοφιλία του Μασκ έχει μειωθεί.
Θολά όρια μεταξύ επιχειρηματικότητας και πολιτικής
Η παρουσία του Έλον Μασκ – ως μη εκλεγμένου "ειδικού κρατικού υπαλλήλου" με εταιρείες που συναλλάσσονται με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση – δημιούργησε ερωτήματα για πιθανά ασυμβίβαστα και συγκρούσεις συμφερόντων.
Ο επιχειρηματικός του όμιλος περιλαμβάνει εταιρείες που συνεργάζονται τόσο με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, όσο και με ξένες κυβερνήσεις. Σύμφωνα με τη διοίκηση της SpaceX, η εταιρεία διατηρεί συμβόλαια αξίας 22 δισ. δολαρίων με την αμερικανική κυβέρνηση.
Δημοκρατικοί κατηγόρησαν τον Μασκ ότι εκμεταλλεύτηκε τη θέση του για να προωθήσει στο εξωτερικό τις υπηρεσίες δορυφορικού ίντερνετ της Starlink.
Κατηγορίες διατυπώθηκαν και για το γεγονός ότι η κυβέρνηση πρόβαλε στην προεδρική αυλή ηλεκτρικά αυτοκίνητα της Tesla – της πολυπαθούς αυτοκινητοβιομηχανίας του Μασκ – δίνοντας την εντύπωση προώθησης ιδιωτικών συμφερόντων.
Ούτε ο Μασκ ούτε ο Τραμπ φάνηκαν να ανησυχούν ιδιαίτερα από τέτοιες κατηγορίες περί σύγκρουσης συμφερόντων ή ηθικών διλημμάτων.
Μια ώθηση στον αμερικανικό απομονωτισμό;
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αντίκτυπος του Μασκ έγινε περισσότερο αισθητός όταν πάνω από το 80% των προγραμμάτων της USAID ακυρώθηκαν μετά από εξάμηνη αξιολόγηση του Doge. Τα εναπομείναντα ενσωματώθηκαν στο State Department.
Οι περικοπές αυτές εντάσσονται στη γενικότερη στρατηγική του Τραμπ για επαναπροσδιορισμό της εξωτερικής πολιτικής σύμφωνα με το δόγμα "Πρώτα η Αμερική".
Οι επιπτώσεις έγιναν αισθητές σε προγράμματα όπως συσσίτια σε εμπόλεμες ζώνες του Σουδάν, υποτροφίες για νεαρές Αφγανές που διέφυγαν από τους Ταλιμπάν, καθώς και σε κλινικές για τρανς άτομα στην Ινδία.
Η USAID αποτελούσε βασικό εργαλείο άσκησης "ήπιας ισχύος" των ΗΠΑ παγκοσμίως και πολλοί σχολιαστές είδαν την αποδυνάμωσή της ως ένδειξη υποχώρησης της αμερικανικής επιρροής.
Θεωρίες συνωμοσίας και παραπληροφόρηση
Ο Μασκ – όπως και ο Τραμπ – κατηγορείται επί σειρά ετών από επικριτές ότι διαδίδει αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας. Ωστόσο, η παρουσία του στον Λευκό Οίκο ανέδειξε πόσο βαθιά έχει διεισδύσει η παραπληροφόρηση στον πυρήνα της αμερικανικής εξουσίας.
Μεταξύ άλλων, διέδωσε ατεκμηρίωτη θεωρία σύμφωνα με την οποία τα αποθέματα χρυσού των ΗΠΑ έχουν "κλαπεί" από το Fort Knox, ενώ πρότεινε ακόμη και μια ζωντανή μετάδοση για να διαπιστωθεί αν βρίσκονται στη θέση τους.
Πιο πρόσφατα, επανέφερε αβάσιμες φήμες περί "γενοκτονίας" κατά των λευκών Αφρικάνερ στη Νότια Αφρική – φήμες που μεταφέρθηκαν ακόμη και στο Οβάλ Γραφείο νωρίτερα τον Μάιο, όταν ο Τραμπ παρουσίασε στον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σύριλ Ραμαφόσα, σχετικά βίντεο και άρθρα.
Ρήγματα στο εσωτερικό της κυβέρνησης Τραμπ
Η παρουσία του Μασκ ανέδειξε εσωτερικές εντάσεις στην κυβέρνηση Τραμπ, παρά τη δημόσια εικόνα ενότητας.
Αν και ο Τραμπ εξέφραζε συχνά την υποστήριξή του προς το Doge και τον Μασκ, υπήρξαν διαρροές για διαφωνίες με μέλη του υπουργικού συμβουλίου που θεωρούσαν ότι οι περικοπές έπλητταν τα χαρτοφυλάκιά τους.
"Τον σέβονται όλοι και εκτιμούν τη δουλειά του – κάποιοι διαφωνούν λιγάκι", δήλωσε ο Τραμπ σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου τον Φεβρουάριο. "Αν υπάρχει κάποιος που έχει αντίρρηση, ας το πει τώρα". Κανείς δεν μίλησε.
Η ανακοίνωση της αποχώρησης Μασκ συνέπεσε με τη δημοσιοποίηση συνέντευξής του στο CBS, στην οποία εξέφρασε "απογοήτευση" για το "μεγάλο, όμορφο" νομοσχέδιο προϋπολογισμού του Τραμπ – που περιλαμβάνει τρισεκατομμύρια σε φοροελαφρύνσεις και αυξημένες αμυντικές δαπάνες.
Ο Μασκ δήλωσε ότι το νομοσχέδιο αυτό "υπονομεύει" το έργο του Doge – αντικατοπτρίζοντας τις βαθύτερες διαιρέσεις μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα για τη δημοσιονομική πορεία των ΗΠΑ.
Μέλος του μητρώου
