Ειδικότερα, χθες στο περιθώριο της συνδιάσκεψης προχώρησε στην ανακοίνωση δύο θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Αιγαίο που μπορεί δυνητικά να αποτελέσουν σημείο προστριβής με την Άγκυρα, ενώ παράλληλα αποφάσισε να επαναφέρει στη δημόσια συζήτηση το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας -Κύπρου που βρίσκεται στον αέρα, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα προς την απέναντι πλευρά του Αιγαίου.
Ως γνωστόν η υπόθεση της πόντισης του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης ανοιχτά της Κάσου αποτελεί ένα από τα βασικά αγκάθια για την πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου την προσεχή περίοδο και είχε εξελιχθεί ως μια σοβαρή κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών το προηγούμενο διάστημα σε τέτοιο βαθμό που είχε χαρακτηριστεί από διπλωματικές πηγές ως μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία έντασης.
Συγκεκριμένα, ο κ. Μητσοτάκης αναφερόμενος στο ζήτημα υπογράμμισε ότι η ελευθερία της συνδεσιμότητας ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένων μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων είναι αδιαπραγμάτευτη.
Συνεπώς, εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς πως με αυτόν τον τρόπο ο πρωθυπουργός επαναφέρει την συζήτηση της επανεκκίνησης των εργασιών της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών στην επίμαχη περιοχή, που είχαν παγώσει εξαιτίας των απειλών της Άγκυρας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί και το γεγονός πως στην ίδια χρονική συγκυρία με τις πρωθυπουργικές δηλώσεις, κατά την διάρκεια της διάσκεψης υπήρξε παρέμβαση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν η οποία ερμηνεύτηκε ως μια ευθεία στήριξη της Ελλάδας και της Κύπρου στα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Με τον Γάλλο πρόεδρο να υποστηρίζει πως η Ευρωπαίοι εταίροι «πρέπει να είναι αδιάλλακτοι όταν η εδαφική κυριαρχία ορισμένων εταίρων απειλείται. Αναφέρομαι στους φίλους μας, τους Έλληνες ή τους Κυπρίους» πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται πως στην υπόθεση του «καλωδίου» της ηλεκτρικής διασύνδεσης υπάρχει έντονο γαλλικό ενδιαφέρον και λόγω της συμμετοχής της γαλλικής εταιρείας NEXANS, η οποία έχει αναλάβει την παραγωγή και την πόντιση του υποβρύχιου ηλεκτρικού καλωδίου και τις εργασίες βυθομέτρησης και κάτοψης του βυθού.
Το παρασκήνιο με τα θαλάσσια πάρκα
Η βασική είδηση που προέκυψε όμως από την χθεσινή συνδιάσκεψη στο πεδίο του ελληνοτουρκικού διαλόγου αφορά την έναρξη της νομικής διαδικασίας για τη θέσπιση δύο νέων θαλάσσιων πάρκων μέχρι τα τέλη του μηνός, στο νότιο Αιγαίο και στο Ιόνιο, αλλά και τη δημιουργία και άλλων το επόμενο διάστημα.
Η συγκεκριμένη ανακοίνωση του πρωθυπουργού, στο περιθώριο της συνδιάσκεψης έγινε στο πλαίσιο της προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιωσιμότητας των ωκεανών.
Η πρωτοβουλία αυτή, που είχε εξαγγελθεί αρχικά τον Απρίλιο του 2024 και πλέον βρίσκεται στο τελικό στάδιο μελέτης και έγκρισης, αναμένεται να υλοποιηθεί με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που θα συνοδεύεται από χάρτες που αποτυπώνουν μια σειρά από νησιά και βραχονησίδες οι οποίες είτε είναι ήδη καταγεγραμμένες στον αναθεωρημένο κατάλογο των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 είτε ενσωματώθηκαν ως πυρήνες βιοποικιλότητας που φιλοξενούν εμβληματικά ή ενδημικά είδη, μετά τις έρευνες που πραγματοποίησαν κλιμάκια του ΟΦΥΠΕΚΑ.
Η απόφαση στοχεύει στην απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατες στα πάρκα και στην επέκταση των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών καλύπτοντας περίπου το ένα τρίτο των ελληνικών χωρικών υδάτων έως το 2030 . Η απόφαση για τη δημιουργία των θαλάσσιων πάρκων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της Ελλάδας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με την Ελλάδα να επιδιώκει να πρωτοστατήσει σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο σε θέματα βιωσιμότητας των ωκεανών.
Η ενδεχόμενη τουρκική αντίδραση
Ωστόσο , με ενδιαφέρον αναμένεται η τουρκική αντίδραση στις συγκεκριμένες κυβερνητικές εξαγγελίες, καθώς σύμφωνα με την πρόσφατη ιστορική εμπειρία η Άγκυρα έχει επιδείξει ταχέα αντανακλαστικά στα ζητήματα που αφορούν το Αιγαίο.
Μάλιστα, τον Απρίλιο του 2024, η Άγκυρα είχε αντιδράσει έντονα στην ελληνική αναγγελία για τη δημιουργία θαλάσσιου πάρκου που θα περιλαμβάνει δεκάδες ακατοίκητες νησίδες και βραχονησίδες ανάμεσα στις Κυκλάδες βορείως της Κρήτης και ενδεχομένως τα Δωδεκάνησα, χαρακτηρίζοντας την κίνηση ως μονομερή ενέργεια που δημιουργεί de facto καταστάσεις σε περιοχές του Αιγαίου όπου η κυριαρχία δεν έχει οριστικοποιηθεί.
Η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι με την οριοθέτηση των θαλασσίων πάρκων η Ελλάδα προχωρεί σε μονομερείς ενέργειες που θίγουν τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της, ειδικά σε περιοχές που η ίδια , παρανόμως , θεωρεί «γκρίζες ζώνες» ή αμφισβητούμενα νησιά και νησίδες.
Η ελληνική διπλωματία δεν αποκλείει να υπάρξει και σε αυτήν την περίπτωση μια αντίδραση από την Αγκυρα , καθώς επιδεικνύει διαχρονικά ιδιαίτερη ευαισθησία στα ζητήματα που αφορούν το Αιγαίο.
Παράλληλα όμως επισημαίνει πως η οριοθέτηση των θαλασσίων πάρκων βρίσκεται εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων όπου υπάρχει πλήρης κυριαρχία και συνεπώς οι ενδεχόμενες τουρκικές αιτιάσεις θα είναι εντελώς παράνομες και απαράδεκτες. Η Αθήνα προσθέτει ακόμη πως η συγκεκριμένη εξέλιξη έγινε καθαρά με γνώμωνα το περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα της περιοχής , προτάσσοντας την ανάγκη προστασίας της βιοποικιλότητας και όχι στο πλαίσιο γεωπολιτικού ανταγωνισμού με την γείτονα.
Σε αυτό το πλαίσιο ο σχεδιασμός έγινε με αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια και ιδιαίτερη έμφαση στα θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής.
Στο αντίποδα , μερίδα αναλυτών υποστηρίζει πως η ένταση της τουρκικής αντίδρασης θα εξαρτηθεί από τη δημοσιοποίηση του χάρτη του θαλάσσιου πάρκου στο Αιγαίο, καθώς το τουρκικό ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στη θαλάσσια περιοχή των Δωδεκανήσων που σε πρώτη φάση φαίνεται πως δεν περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό αλλά πιθανά θα ενταχθεί στα θαλάσσια πάρκα που θα ακολουθήσουν. Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούν πως η διεξαγωγή του 4ου γύρου ελληνοτουρκικού πολιτικού διαλόγου και του 8ου γύρου των ελληνοτουρκικών συνομιλιών για την προώθηση της θετικής ατζέντας, που θα πραγματοποιηθούν στην Άγκυρα 12 και 13 του μηνός δεν θα επηρεαστεί αρνητικά από τις εξελίξεις.
Μέλος του μητρώου
