Ένα φυσικό φαινόμενο που εξελίσσεται σε καταστροφικό εξ αιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία. Ελπίζω η επικοινωνία μας αυτή να συμβάλει, στην ενημέρωση και στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση σας.
Από πολύ νωρίς, οι κάτοικοι της υπαίθρου αναγνώρισαν τον κίνδυνο που συνιστούσαν οι δασικές πυρκαγιές για τις περιουσίες τους αλλά και για το περιβάλλον τους. Όταν το κράτος δεν διέθετε ακόμα υποδομές δασοπυρόσβεσης, η πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών ήταν κοινωνικό καθήκον στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι ικανοί κάτοικοι. Με την απόκτηση οχημάτων, εναερίων μέσων και δασοπυροσβεστών και την παράλληλη μείωση του ενδιαφέροντος του ανθρώπου για το δάσος ως πλουτοπαραγωγικού πόρου, λόγω και του σύγχρονου τρόπου ζωής, σταδιακά ήλθε και η αδιαφορία και η μη συμμετοχή των πολιτών στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Επικράτησε σταδιακά η αντίληψη «αυτοί θα τη σβήσουν», εννοώντας τους πυροσβέστες.
Έτσι το κόστος της δασοπυρόσβεσης στη χώρα μας, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό αλλά το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα με εντεινόμενη συχνότητα και καταστροφικότητα. Οι αιτίες για την εξέλιξη αυτή είναι πολλές και σίγουρα μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η μικρή ευαισθητοποίηση και συμμετοχή του πολίτη, παράγοντες από τους πιο σημαντικούς για την πρόληψη των πυρκαγιών. Η ενημέρωση - ευαισθητοποίηση των πολιτών εφόσον γίνει σωστά είναι από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης, γιατί απευθύνεται στο ευρύ κοινό και συνεπώς ενεργοποιείται μεγάλη μερίδα πληθυσμού.
Ο ενημερωμένος πολίτης, συνειδητά, συμμετέχει στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών είτε ατομικά είτε μέσα από οργανωμένες δομές (συλλόγους, εθελοντικές ομάδες, τοπική αυτοδιοίκηση, κρατικούς φορείς κ.α.). Η συμμετοχή του είναι ποικίλη και μπορεί να αφορά: την πρόληψη, την καταστολή ή την αποκατάσταση της πληγείσας περιοχής (για τον τομέα της καταστολής απαιτούνται βέβαια, γνώσεις βασικής εκπαίδευσης που παρέχονται από το Πυροσβεστικό Σώμα). Αλλά η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών δεν είναι μόνο η καταστολή. Το έργο που μπορεί να προσφέρει ο εθελοντής είναι σημαντικό και αφορά: στη συνειδητοποίηση των άλλων πολιτών, σε καθαρισμούς δασών και παρόδιας βλάστησης, στην επισήμανση προβλημάτων, σε περιπολίες και ελέγχους κατά τις ημέρες υψηλού κινδύνου, στην παροχή πληροφοριών, στην πυροφύλαξη, στην καθοδήγηση των πυροσβεστικών δυνάμεων και των υδροφόρων στον τόπο της πυρκαγιάς, στην αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων (αναδασώσεις κ.α ). Γενικά ο ευαισθητοποιημένος πολίτης, συνεισφέρει στην προστασία των δασών και του περιβάλλοντος, συμβάλλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του ίδιου και των συμπολιτών του, προσφέρει σημαντικό κοινωνικό έργο και τελικά νιώθει το αίσθημα της ικανοποίησης, που προέρχεται από την αίσθηση ότι συμβάλλει στην διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος που κι ο ίδιος απολαμβάνει.
Σημαντικό επίσης είναι να γνωρίζει ο κάθε πολίτης και ιδιαίτερα όσοι ζουν ή εργάζονται στην ύπαιθρο τα νομοθετικά μέτρα που ισχύουν για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Ο Ποινικός Κώδικας τιμωρεί τον εμπρησμό των δασών από δόλο ή και από αμέλεια, (απαλλάσσεται ο υπαίτιος αν καταστείλει την πυρκαγιά ο ίδιος ή με γρήγορη αναγγελία προς την Αρχή συμβάλλει στην κατάσβεσή της). Επίσης ειδικές διατάξεις απαγορεύουν ορισμένες πράξεις ή παραλείψεις που μπορεί να προκαλέσουν δασική πυρκαγιά, από τις οποίες οι πιο συνηθισμένες είναι:
• Το άναμμα και η διατήρηση για οποιοδήποτε σκοπό φωτιάς στην ύπαιθρο.
• Να εγκαταλείπονται εύφλεκτες ύλες, άχρηστα υλικά ή απορρίμματα μέσα σε δασικές εκτάσεις.
• Η δημιουργία χώρων απόρριψης και η καύση απορριμμάτων μέσα στο δάσος.
• Το κάπνισμα μελισσών.
• Η καύση αγροτικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων.
• Η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων – σπίρτων.
Σε περίπτωση που επιβάλλεται να γίνει κάποια από τις πράξεις που απαγορεύουν οι πυροσβεστικές διατάξεις, ο πολίτης έρχεται σε επαφή με την Πυροσβεστική Υπηρεσία για να λάβει ειδική άδεια και τις σχετικές οδηγίες, π.χ. το κάπνισμα των μελισσών θα γίνει μια μέρα με μικρή επικινδυνότητα έναρξης πυρκαγιάς και με τη λήψη των απαραίτητων μέτρων. Μια γενική αρχή πρόληψης, ιδιαίτερα κατά την αντιπυρική περίοδο είναι: δεν ανάβουμε φωτιά σε δασική περιοχή. Εφόσον επιβάλλεται, ενημερώνουμε την Πυροσβεστική Υπηρεσία και παίρνουμε στην κατάλληλη ημέρα τα κατάλληλα μέτρα. Δεν ξεχνάμε, να υπάρχει πάντα κοντά μας ικανή ποσότητα νερού. Αφαιρούμε τη γύρο βλάστηση και πριν φύγουμε σβήνουμε καλά την εστία της φωτιάς που ανάψαμε.
Στατιστικά, τα φυσικά αίτια των δασικών πυρκαγιών (κυρίως κεραυνοί) είναι 2% - 3%, άρα σχεδόν αποκλειστικά οι δασικές πυρκαγιές προκαλούνται από την ανθρώπινη συμπεριφορά και δραστηριότητα, είτε αυτές οι δραστηριότητες είναι από αμέλεια ή δόλο. Επομένως στο χέρι μας είναι να μειωθούν δραστικά ή ακόμα και να εξαλειφθούν. Για το λόγο αυτό το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης είναι ο ενημερωμένος και ευαισθητοποιημένος πολίτης. Είμαι σίγουρος ότι όλοι οι κάτοικοι του Δήμου μας αγαπάμε και είμαστε υπερήφανοι για τις ομορφιές των νησιών μας, ας αποδείξουμε και στην πράξη αυτή την αγάπη, για να μην κληροδοτήσουμε ένα υποβαθμισμένο και ερημοποιημένο τόπο στα παιδιά μας.
Υπτγος (π.σ) ε.α Ιάκωβος Νικ. Τσελέντης
Εκπρόσωπος της Πολιτικής Προστασίας
του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων
Μέλος του μητρώου
