Για τον σκοπό αυτό, το Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου, στη συνεδρίαση της 21ης Ιουλίου 2018, με εισήγηση του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, Γιώργου Λεονταρίτη, ενέκρινε τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Κύθνου για την Πράξη "Ανάδειξη Σπηλαίου Δρυοπίδας ν. Κύθνου", καθώς και την υποβολή πρότασης χρηματοδότησης της εν λόγω Πράξης στην Πρόσκληση της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, με τίτλο “Δράσεις για την Προστασία και Ανάδειξη της Φυσικής Κληρονομιάς των Μικρών Νησιών της Περιφέρειας”.
Ειδικότερα, το φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει εργασίες ηλεκτροφωτισμού και συντήρησης του σπηλαίου. Ο συνολικός προϋπολογισμός για την εκτέλεσή του ανέρχεται στο ποσό των 400.000 ευρώ.
Στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αναλαμβάνει την άσκηση της αρμοδιότητας να λειτουργήσει ως δικαιούχος του έργου έναντι της αρμόδιας Διαχειριστικής Αρχής του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Νότιο Αιγαίο» 2014-2020 - Άξονας Προτεραιότητας Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής». Συγκεκριμένα, αναλαμβάνει την κατάθεση πρότασης για την ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και στην συνέχεια, τη δημοπράτηση και την υλοποίηση του. Η ανάληψη αυτής της υποχρέωσης από την Περιφέρεια οφείλεται στο ότι ο Δήμος Κύθνου δεν διαθέτει επάρκεια τεχνικής και οικονομικής υπηρεσίας, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις της προγραμματικής περιόδου 2014-2020.
Το σπήλαιο Καταφύκι που κατατάσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα που διαθέτει η Κύθνος, παραμένει μέχρι σήμερα ανεξερεύνητη στο μεγαλύτερο τμήμα της. Βρίσκεται στην άκρη του οικισμού Δρυοπίδας και συγκεκριμένα στη βορεινή πλευρά, στη θέση Φιρές. Βρίσκεται σε υψόμετρο 190 μέτρων και παρουσιάζει σταθερή θερμοκρασία 17 βαθμούς Κελσίου καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους. Το μήκος του χαρτογραφημένου φυσικού σπηλαίου είναι λίγο πάνω από 600 μέτρα ενώ υπάρχει μία μεγάλη τεχνητή στοά που δημιουργήθηκε για το πέρασμα καροτσιών στη μεταφορά μεταλλευμάτων, με μήκος 2 χιλιομέτρων και που οδηγεί σε χερσαία έξοδο στην περιοχή Κύνιδος. Στο εσωτερικό της φυσικής σπηλιάς αναπτύσσονται δαιδαλώδεις διάδρομοι οι οποίοι καλύπτουν έκταση περίπου στα 3.500 τ.μ.
Οφείλει την ονομασία του στην λειτουργία τους ως καταφύγιο στα χρόνια των πειρατών, των Φράγκων, της Τουρκοκρατίας αλλά της περιόδου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτός από Καταφύκι ονομάζεται και Σπήλαιο Γεωργίου Μαρτίνου, του σημαντικού Κυθνιώτη γεωλόγου που αφιέρωσε τη ζωή του στην μελέτη και εξερεύνησή του.
Η σπηλιά αποτελείται από σύστημα διαφόρων τούνελ που σχηματίστηκαν με τη βοήθεια του νερού για μεγάλες αποστάσεις και που δίνουν την εντύπωση λαβύρινθου για τους επιστήμονες. Τα υλικά της είναι λατομικά ορυκτά όπως μάρμαρα και σχιστολιθικές πλάκες αλλά και μεταλλεύματα με επικρατέστερο τον Αιματίτη, ένα από τα γνωστά ορυκτά του σιδήρου με ευρεία χρήση στην κοσμηματολογία αλλά και ως βασική πρώτη ύλη σε υψικαμίνους. Η έντονη παρουσία του μεταλλεύματος στο σπήλαιο συγκέντρωσε και το ενδιαφέρον των ντόπιων που ασχολήθηκαν επί σειρά ετών με την εξόρυξή του και συγκεκριμένα από το 1835 μέχρι το 1940.
Το σπήλαιο κοσμείται από υπερήλικες σταλαγμίτες και σταλακτίτες που εντυπωσιάζουν με τον όγκο τους και τη μορφή τους. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύνολο φυσικών στοών που δημιούργησε η ροή αρχαίου χειμάρρου αλλά και τεχνητών στοών που κατασκεύασαν οι κάτοικοι της περιοχής τον προηγούμενο αιώνα για τις ανάγκες εξόρυξης των μεταλλευμάτων που διέθετε.
Παρότι μόνο ένα μικρό τμήμα του σπηλαίου είναι προσβάσιμο, είναι ικανό να γοητεύσει και να συναρπάσει τους επισκέπτες του.
Μέλος του μητρώου
