Η Γυάρος, ένα άνυδρο και ακατοίκητο νησί στις βόρειες Κυκλάδες, που κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας αποτέλεσε τόπο εξορίας και βασανιστηρίων, σήμερα, γίνεται όαση ζωής.
Φώκιες σε παραλίες να θηλάζουν τα μικρά τους και θαλασσοπούλια να φτιάχνουν φωλιές μέσα σε «λαγούμια» στα απόκρημνα βράχια της.
Καταπράσινα λιβάδια Ποσειδωνίας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, εκεί που το φως του ήλιου χάνεται μέσα στο απέραντο γαλάζιο, και ακόμη πιο βαθιά κοραλλιογενείς σχηματισμοί, υποβρύχια τοπία μοναδικής περιβαλλοντικής αξίας και απαράμιλλης ομορφιάς αναφέρει η WWF.
{https://youtu.be/vxwXV6d5drQ}
Για όλους αυτούς τους λόγους, το 2011 η θαλάσσια περιοχή της Γυάρου εντάχθηκε στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 και το 2019 έγινε η πρώτη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή στις Κυκλάδες με συγκεκριμένα μέτρα προστασίας του φυσικού της πλούτου.
Μέχρι τώρα απουσίαζαν ειδικοί κανονισμοί σχετικά με καταστροφικές ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως: το ψάρεμα με μηχανότρατες, η κύρια απειλή για τους κοραλλιογενείς σχηματισμούς ή η αγκυροβόληση σκαφών, που μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στα λιβάδια της Ποσειδωνίας, όπου ζουν πολλά είδη ψαριών.
Ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθύνων Σύμβουλος της WWF Ελλάς είπε ότι ο οργανισμός επέλεξε τη Γυάρο για να ξεκινήσει την πρωτοβουλία «Cyclades Life».
«Η Γυάρος είναι ένα μοναδικό μέρος, ένα νησί όπου η φύση συναντά την ιστορία. Θέλαμε αυτό το νησί που ήταν τόπος εξορίας και θανάτου να γίνει νησί ζωής και ελπίδας».
{https://youtu.be/wVtHk0eHiag}
Η ιστορία της Γυάρου
Μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο (1946-49), το νησί που ακόμη και από τα αρχαία ρωμαϊκά χρόνια ήταν τόπος εξορίας, συνέχισε την παράδοση. 20.000 άνθρωποι, κυρίως κομμουνιστές και άλλοι αντιφρονούντες εξορίστηκαν στη Γυάρο.
Επίσημα ήταν ένα είδος αναμορφωτηρίου, όπου οι απείθαρχοι μεταμορφώνονταν σε «πραγματικούς Έλληνες» με τη χρήση διαφόρων τιμωριών. Ήταν τόπος καταναγκαστικής εργασίας και βασανιστηρίων. Κάποιοι το χαρακτήρισαν ως στρατόπεδο συγκέντρωσης επί ελληνικού εδάφους, ως το νησί του διαβόλου.
«Η αρχιτεκτονική των περιοχών των φυλακών θυμίζει ξεκάθαρα τις τοποθεσίες των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης», είπε ο Κώστας Κατσιμπίνης, δικηγόρος που πριν από περισσότερα από 20 χρόνια ίδρυσε τον Σύλλογο «ΓΥΑΡΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ», με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του νησιού.
Γυάρος | EUROKINISSI
Αναφερόμενος στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ο Κατσιμπίνης είπε πρόσφατα στην Deutsche Welle (DW): «Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός και διεθνής Τύπος εκείνη την εποχή αποκαλούσε τη Γυάρο το Νταχάου της Μεσογείου».
Πρόσθεσε ότι οι ίδιοι οι κρατούμενοι αναγκάστηκαν να χτίσουν την κύρια φυλακή και άλλα βοηθητικά κτίρια στο νησί και «όλα αυτά κάτω από απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης».
Το 1952, μόλις ολοκληρώθηκε η φυλακή, καταργήθηκε. Αυτό οφείλεται στην κατακραυγή της διεθνούς κοινότητας και στις διαμαρτυρίες του ΟΗΕ. Οι ελληνικές αρχές αναγκάστηκαν να μεταφέρουν όλους τους κρατούμενους σε φυλακές της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Ωστόσο, στη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974) χιλιάδες αντιφρονούντες εξορίστηκαν ξανά στη Γυάρο. Για πρώτη φορά μεταξύ των κρατουμένων ήταν γυναίκες, ακόμη και έγκυες.
Μέλος του μητρώου
