Newsroom Μια επιστημονική έρευνα στη χώρα μας η οποία μετρά το Δείκτη Αποτελεσματικότητας των Δήμων για το έτος 2023, δημοσιεύθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2024.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Διεθνούς & Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας & Διακυβέρνησης που είναι το επίσημο ερευνητικό κέντρο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Ο Δήμος Πάρου δεν συμμετείχε στην έρευνα, συνεπώς δεν υπάρχουν επίσημα επιστημονικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του. Συμμετείχαν ωστόσο Δήμοι από άλλα νησιά των Κυκλάδων.
Δημοσιεύθηκε στις 19/12/2024 ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας Δήμων 2023 από το Κέντρο Διεθνούς & Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας & Διακυβέρνησης (ΚεΔΕΠΟΔ) που είναι το επίσημο ερευνητικό κέντρο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Η έρευνα επισημαίνει ότι τα προβλήματα αναποτελεσματικότητας των Δήμων της χώρας, συνεχίζουν να έχουν δομικό χαρακτήρα, ενώ σημαντική μπορεί να αποδειχθεί η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση για την ενίσχυση της διαθεσιμότητας των δεδομένων της διαχείρισης και της λογοδοσίας
Τον Δείκτη Αποτελεσματικότητας Δήμων δημοσιεύουν από κοινού το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών και το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Ο Δείκτης εξετάζει τη διαχείριση των Δήμων κατά το ημερολογιακό έτος 2023.
Σημαντικό είναι να αναφέρουμε κάτι που τονίζει και το myota.gr ότι ένας σύνθετος δείκτης δεν αντανακλά με ακρίβεια τις επιδόσεις που επιχειρεί να μετρήσει, αλλά καταγράφει μία τάση και έχει περιορισμένη ερμηνευτική επάρκεια. Παρά τους περιορισμούς αυτούς, οι συνθετικοί δείκτες μπορούν να είναι αξιόλογα εργαλεία για τη σύνοψη πολύπλοκων πληροφοριών και τη διευκόλυνση της λήψης αποφάσεων, εφόσον οι χρήστες είναι ενήμεροι για τα αδυναμίες τους και δίνουν προσοχή στην ερμηνεία και χρήση τους. Συνεπώς, η δημοσίευση της αποτελεσματικότητας των δήμων αποτελεί μία σφαιρική αποτύπωση της απόδοσης των δημοτικών αρχών, ωστόσο, με περιορισμούς.
Ένας δεύτερος μεθοδολογικός περιορισμός αφορά την έλλειψη επαρκών δεδομένων σχετικά με τις επιδόσεις των δήμων στην Ελλάδα σε διάφορους τομείς. Η έλλειψη αυτή, ήταν από τα σημαντικότερα εμπόδια του συγκεκριμένου μεθοδολογικού σχεδιασμού και σαφώς επηρεάζει σε έναν βαθμό την συνολική αξιολόγηση των δήμων.
Τα κύρια ευρήματα του Δείκτη Αποτελεσματικότητας Δήμων 2023
Η ανάλυση της αποτελεσματικότητας των Δήμων για το 2023 εντοπίζει τη μεγαλύτερη αδυναμία τους στο πεδίο της Βιωσιμότητας, καθώς η μέση επίδοση ανά κατηγορία Δήμου κυμαίνεται από 11-24 στα 100. Η αδυναμία των Δήμων για συλλογή, επεξεργασία και διάθεση στοιχείων στο πεδίο της βιωσιμότητας συνδέεται με την επιχειρησιακή τους ικανότητα και την έλλειψη στελεχών με ανώτατη ή τεχνική μόρφωση.
Η καλύτερη επίδοση των Δήμων για το 2023 εντοπίζεται στο πεδίο της οικονομικής διαχείρισης, καθώς η μέση επίδοση ανά κατηγορία Δήμου κυμαίνεται από 48-50 στα 100. Στο γεγονός αυτό, συμβάλει σημαντικά η συγκέντρωση των στοιχείων από την Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Αναπτυξιακής Πολιτικής του Υπουργείου Εσωτερικών.
Σήμερα, σχεδόν οι μισοί (45%) εργαζόμενοι στους ΟΤΑ είναι μη τακτικό προσωπικό, που σε μεγάλο βαθμό είναι εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου (συμβάσεις έργου/ωρομίσθιοι) με χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Σημαντικές κρίνονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις όπως το νέο σύστημα εποπτείας και αξιολόγησης της λειτουργίας των Δήμων και διαθεσιμότητας ανοιχτών και προσβάσιμων δεδομένων που αφορούν τη λειτουργία τους (ν. 5056/23). Οι Δήμοι φαίνεται να προσπαθούν να ανταποκριθούν στη συλλογή και διάθεση στοιχείων, ωστόσο η επιχειρησιακή και στελεχιακή τους δυνατότητα είναι χαμηλή.
Η πρόσβαση σε στοιχεία οικονομικών και προσωπικού των ΟΤΑ από τα Τμήματα Παρακολούθησης και Επεξεργασίας Οικονομικών Στοιχείων και Παρακολούθησης & Επεξεργασίας Στοιχείων Προσωπικού, του Υπουργείου Εσωτερικών, από όπου προέρχονται τα σχετικά δεδομένα της μελέτης, είναι ένα θετικό βήμα παρακολούθησης του έργου των Δήμων. Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να συμπληρωθούν άμεσα με μία πληρέστερη και ανοικτή βάση δεδομένων για το σύνολο των αρμοδιοτήτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ως προς τη συνολική βαθμολογία των Δήμων στον Δείκτη Αποτελεσματικότητας για το 2023, τα αποτελέσματα είναι:
Στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων, οι Δήμοι που ανήκουν στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Λυκόβρυσης-Πεύκης, Πεντέλης, Δήμος Βύρωνα, Μοσχάτου-Ταύρου, Πυλαίας-Χορτιάτη, Κηφισιάς, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Νέας Ιωνίας, Παπάγου-Χολαργού, Ελληνικού-Αργυρούπολης.
Στην κατηγορία των μεγάλων ηπειρωτικών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Σερρών, Βέροιας, Φλώρινας, Κομοτηνής, Παιονίας, Χερσονήσου, Τρίπολης, Αλμωπίας, Κορινθίων, Κατερίνης, Αλεξανδρούπολης, Ορεστιάδας, Ηρωικής Πόλεως Νάουσας, Ελασσόνας, Βόλου, Αργοστολίου, Πέλλας, Θέρμης.
Στην κατηγορία των μεσαίων ηπειρωτικών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Λοκρών, Ξηρομέρου, Ραφήνας-Πικερμίου, Ιστιαίας-Αιδηψού, Αλιάρτου-Θεσπιέων, Σιθωνίας, Σοφάδων, Φαρσάλων, Πύδνας-Κολινδρού, Καμένων Βούρλων, Πάργας, Οιχαλίας, Κασσάνδρας, Στυλίδας, Ξυλοκάστρου-Ευρωστίνης, Φαιστού, Αμυνταίου, Αποκορώνου, Βέλου-Βόχας, Μαρκοπούλου Μεσογαίας.
Στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Αγίου Βασιλείου, Λίμνης Πλαστήρα, Νότιας Κυνουρίας, Αγρικών, Βελβεντού, Τροιζηνίας-Μεθάνων, Φιλιατών, Ζαγορίου.
Στην κατηγορία των μεγάλων και μεσαίων νησιωτικών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Σαλαμίνας, Μυκόνου, Άνδρου, Καλυμνίων, Τήνου, Σκιάθου.
Στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών Δήμων, οι Δήμοι που βρίσκονται στο καλύτερο 20% είναι οι εξής: Αγκιστρίου, Σερίφου, Σαμοθράκης, Ύδρας, Φούρνων Κορσεών, Μεγανησίου, Φολεγάνδρου, Ελαφονήσου.
Συνολικά, στο ερωτηματολόγιο απάντησαν 78 Δήμοι, δηλαδή δεδομένα υπέβαλλε μόλις 1 στους 4 Δήμους της χώρας, ποσοστό το οποίο από τη μία πλευρά καταδεικνύει τη μικρή επιχειρησιακή ικανότητα των Δήμων, αλλά από την άλλη εμφανίζεται βελτιωμένο σε σχέση με τον περσινό δείκτη.
Οι Δήμοι της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας απάντησαν σε ποσοστό 45%, γεγονός που καταδεικνύει τη σημαντικά καλύτερη επιχειρησιακή τους οργάνωση και αναδεικνύει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία τους.
Ο Δείκτης Αποτελεσματικότητας των Δήμων επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο είναι αποτελεσματικοί οι Δήμοι στο έργο τους, προσεγγίζοντας την αποτελεσματικότητα στο πλαίσιο της αποδοτικότητας των πόρων που έχουν στη διάθεση τους και της συμμόρφωσής τους ως προς το κανονιστικό πλαίσιο που τους δεσμεύει. Ο Δείκτης αποτελείται από 5 βασικές κατηγορίες και 109 ενδείκτες που αξιολογούν:
Α. Την οργάνωση και τη διακυβέρνηση: το κατά πόσο ο Δήμος δρα βάσει ενός συγκεκριμένου επιχειρησιακού πλάνου, με στοχοθεσία, διαφάνεια και λογοδοσία.
Β. Την οικονομική διαχείριση: την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, στοχεύοντας στις επενδύσεις για βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, με την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του πολίτη.
Γ. Τις υπηρεσίες: το εύρος υπηρεσιών που προσφέρει ο Δήμος σε νέους, παιδιά, ηλικιωμένους, ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τις υπηρεσίες πολιτισμού, άθλησης και εκπαίδευσης.
Δ. Τη βιωσιμότητα: το κατά πόσο ο Δήμος ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις για απορρίμματα, ανακύκλωση και πράσινη ανάπτυξη.
Ε. Την πολιτική προστασία: τον βαθμό ετοιμότητας του Δήμου για επέμβαση σε περιπτώσεις ανάγκης.
Βάσει της επίδοσης κάθε Δήμου σε κάθε κατηγορία, δίνεται μία τελική βαθμολογία σε κάθε Δήμο σε μία κλίμακα από 0 (χειρότερη επίδοση) έως 100 (καλύτερη επίδοση). Θα πρέπει να σημειωθεί πως στην κλίμακα 0-100 που έχει επιλεγεί για την αξιολόγηση των Δήμων, δίνεται ο ίδιος βαθμός σημαντικότητας σε κάθε πεδίο του δείκτη. Η βαθμολόγηση των δήμων γίνεται μόνο συγκριτικά, βάσει της ταξινόμησής τους σε κατηγορίες σύμφωνα με τις διατάξεις του Κλεισθένη (ν. 4555/2018).
Το ΚΕΦΙΜ είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός και το έργο του περιλαμβάνει ερευνητικά προγράμματα, εκδόσεις και εκδηλώσεις που έχουν ως επίκεντρο την αύξηση της ατομικής ελευθερίας για κάθε πολίτη. Μάθετε περισσότερα στο www.kefim.org
Το Κέντρο Διεθνούς & Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας & Διακυβέρνησης (ΚεΔΕΠΟΔ) είναι το επίσημο ερευνητικό κέντρο του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Κύριος σκοπός του ΚεΔΕΠΟΔ είναι να αποτελέσει έναν επιστημονικό και έγκυρο φορέα διεξαγωγής πρωτογενούς έρευνας, μελέτης και ανάπτυξης της επιστημονικής γνώσης για την εφαρμογή και προώθηση των πιο σύγχρονων επιστημονικών μεθόδων στα πεδία της Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης.
