Αυτό προκύπτει από την έρευνα της «Κ» στα δημόσια αρχεία και στις αδειοδοτικές υπηρεσίες.
Τα στοιχεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δύο από τα ξενοδοχεία θα είναι τεραστίων διαστάσεων – το ένα εγκρίθηκε με σειρά κρατικών αποφάσεων μέσα στην καρδιά του βιοτόπου της απειλούμενης οχιάς της Μήλου και το δεύτερο, που βρίσκεται εκτός προστατευόμενης περιοχής, θα έχει 125 πισίνες, μία για κάθε δωμάτιο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αδειοδοτήσεις: πολλά από τα ξενοδοχεία δηλώνουν 99 κλίνες, καθώς οι 100 κλίνες είναι το όριο για την υποχρέωση εκπόνησης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Το δε καταφύγιο άγριας ζωής του νησιού δεν αποτυπώνεται στις άδειες, όπως εκείνη του Σαρακήνικου, καθώς αυτό δεν προβλέπεται στα χαμηλότερα επίπεδα περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Αν λαμβανόταν υπόψη, αυτό θα συνεπαγόταν επιπρόσθετες υποχρεώσεις.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αδειοδοτήσεις: πολλά από τα ξενοδοχεία δηλώνουν 99 κλίνες, καθώς οι 100 κλίνες είναι το όριο για την υποχρέωση εκπόνησης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οπως προκύπτει από την έρευνα της «Κ», το ενδιαφέρον για την ανέγερση νέων ξενοδοχείων στο νησί άρχισε να γίνεται εντονότερο το 2022 και «απογειώθηκε» το 2023 και το 2024. Αυτή τη στιγμή:
Εχουν εκδοθεί οικοδομικές άδειες για 22 ξενοδοχεία: 8 πέντε αστέρων, 12 τεσσάρων αστέρων και 2 τριών αστέρων. Τρεις από τις άδειες εκδόθηκαν το 2022, 7 το 2023, 11 το 2024 και 2 το 2025. Τα νέα ξενοδοχεία θα προσθέσουν 1.428 κλίνες στο νησί, ενώ η δόμησή τους αντιστοιχεί σε 37.559 τετραγωνικά μέτρα. Αρκετά εξ αυτών έχουν ήδη ξεκινήσει να χτίζονται, όπως η γνωστή περίπτωση στα Καμίνια, δίπλα στο Σαρακήνικο.
Για ακόμη 12 ξενοδοχεία έχει εκδοθεί προέγκριση της οικοδομικής άδειας, ενώ 11 έχουν εγκεκριμένες Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ). Πρόκειται για το απλούστερο είδος περιβαλλοντικής αδειοδότησης για ξενοδοχεία έως 100 κλινών.
Τέλος, έχουν ζητήσει από την πολεοδομία Μήλου και έχουν λάβει βεβαίωση όρων δόμησης (το αρχικό στάδιο της διαδικασίας που οδηγεί στην οικοδομική άδεια) ακόμη τέσσερα ξενοδοχεία, τα μεγέθη των οποίων δεν είναι ακόμη γνωστά.
Δύο ξενοδοχεία θα είναι τεραστίων διαστάσεων – το ένα εγκρίθηκε στην καρδιά του βιοτόπου της απειλούμενης οχιάς της Μήλου και το δεύτερο, που βρίσκεται εκτός προστατευόμενης περιοχής, θα έχει 125 πισίνες, μία για κάθε δωμάτιο.
Ολα αυτά μαζί αντιστοιχούν σε 48 ξενοδοχεία σε διάφορα στάδια αδειοδότησης. Μόνο από εκείνα που έχουν λάβει οικοδομική άδεια ή προέγκριση άδειας, στο δομημένο περιβάλλον του νησιού θα προστεθούν 75.013 νέα τετραγωνικά μέτρα κτιρίων και 2.146 κλίνες. Αν στις κλίνες προστεθούν και εκείνες όσων έχουν λάβει περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΠΠΔ), τότε οι νέες κλίνες ανεβαίνουν στις 2.674.
Η διαδικασία αυτή δεν έχει ιστορικό προηγούμενο για τη Μήλο. Σύμφωνα με στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητήριου Ελλάδας, σήμερα στη Μήλο λειτουργούν 43 ξενοδοχεία, με 1.781 κλίνες, επομένως οι προσφερόμενες κλίνες μέσα σε λίγα χρόνια θα υπερδιπλασιαστούν φθάνοντας τις 4.455.
Δύο «κολοσσοί»
Πολλές είναι οι ενδιαφέρουσες περιπτώσεις γύρω από την τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Σε επίπεδο μεγέθους, ξεχωρίζουν δύο: το ξενοδοχείο στο Αμμουδαράκι της εταιρείας Axsite Αγροτική Τουριστική Α.Ε. Και το ξενοδοχείο στο Μύτακα, της εταιρείας V Tourism Α.Ε.
Η τουριστική ανάπτυξη στο Αμμουδαράκι γίνεται σε έκταση 47 στρεμμάτων και αφορά την κατασκευή σύνθετου τουριστικού καταλύματος (σ.σ. τουριστικού χωριού) πέντε αστέρων, δυναμικότητας 216 κλινών (συνολική δόμηση 14.580 τ.μ.). Το έργο αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά ήδη από το 2014 μέσα στην περιοχή Natura του νησιού, η οποία είναι ο βιότοπος του απειλούμενου είδους Macrovipera schweizeri, γνωστού ως οχιά της Μήλου. Να σημειωθεί ότι η προστατευόμενη περιοχή της Μήλου είχε χωριστεί σε ζώνες με υπουργική απόφαση, η ισχύς της οποίας είχε λήξει, αλλά επανήλθε σε ισχύ για μία πενταετία με ρύθμιση στον ν. 4030/11 για τις οικοδομικές άδειες (άρθρο 42, παρ. 24), προκειμένου να μη δημιουργηθεί πρόβλημα στην αδειοδότηση του έργου. Το τουριστικό χωριό δημιουργείται μέσα στη ζώνη Γ΄ της προστατευόμενης περιοχής, στην οποία επιτρέπονται οι τουριστικές εγκαταστάσεις. Κατά το παρελθόν υπήρξαν διαμαρτυρίες στο νησί, καθώς η επένδυση προβαλλόταν ως διαθέτουσα πέντε «ιδιωτικές» παραλίες. Κατά το 2023 και το 2024 εκδόθηκαν οι πρώτες προεγκρίσεις οικοδομικών αδειών, που αφορούν οκτώ κατοικίες και έχουν ξεκινήσει χωματουργικές εργασίες.
Η τουριστική επένδυση στον Μύτακα γίνεται σε έκταση 29,4 στρεμμάτων. Το συγκρότημα ονομάζεται White Coast, είναι ξενοδοχείο πέντε αστέρων και δυναμικότητας 271 κλινών. Το έργο ξεκίνησε αρχικά σαφώς μικρότερο: με μία μονάδα με 99 κλίνες, η οποία αδειοδοτήθηκε περιβαλλοντικά με την απλή διαδικασία (ΠΠΔ) και εκδόθηκε οικοδομική άδεια το 2019. Η οικοδομική άδεια αναθεωρήθηκε δύο φορές, το 2021 και το 2024, προκειμένου το ξενοδοχείο (που ήδη λειτουργεί) να επεκταθεί σε δύο παρακείμενα οικόπεδα και να μεγαλώσει. Ετσι υποχρεωτικά έπρεπε να αδειοδοτηθεί εκ νέου, πλέον ως μεγάλο ξενοδοχείο. Σύμφωνα με την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) που εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2024, ήδη λειτουργεί το πρώτο κτίριο με 50 κλίνες και βρίσκονται υπό κατασκευήν ακόμη τέσσερα κτίρια. Με τις συνολικές αναθεωρήσεις το ξενοδοχείο White Coast θα έχει 125 δωμάτια με 271 κλίνες. Σύμφωνα με την άδεια, «εκτός των κεντρικών κολυμβητικών δεξαμενών, όλα τα δωμάτια (ισόγειο και όροφος των κτιρίων) συνοδεύονται από ιδιωτικές κολυμβητικές δεξαμενές», ενώ «η δραστηριότητα είναι συνδεδεμένη με το δημοτικό δίκτυο ύδρευσης». Επίσης, αρκετές περιπτώσεις εμφανίζουν αδειοδοτικές ιδιαιτερότητες. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζει εταιρεία η οποία υπέβαλε αίτημα για περιβαλλοντική αδειοδότηση δύο ξενοδοχείων πέντε αστέρων με 28 και 50 κλίνες, σε γειτονικά οικόπεδα μέσα στην περιοχή Natura 2000 του νησιού. Εκτός από την όμορη χωροθέτηση, τα δύο ξενοδοχεία είχαν κοινή διαχείριση λυμάτων και άλλες κοινές εγκαταστάσεις. Το γεγονός αυτό οδήγησε τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ) που γνωμοδοτεί για άδειες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές να «επιστρέψει» την αίτηση, καταλήγοντας ότι πρόκειται για κατάτμηση ενός ενιαίου ξενοδοχείου, με σκοπό αυτό να μην ακολουθήσει τη «δύσκολη» διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (εκπόνηση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για έργο κατηγορίας Α2), αλλά την απλή (ΠΠΔ για έργο κατηγορίας Β).
Ενα άλλο ενδιαφέρον είναι ότι, όπως προκύπτει από έρευνα στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο, μια εταιρεία ισραηλινών συμφερόντων εμφανίζεται με δύο διαφορετικά εταιρικά σχήματα προωθώντας την κατασκευή τεσσάρων ξενοδοχείων. Ακόμη ένα υπό κατασκευήν ξενοδοχείο ανήκει σε εταιρεία με έδρα την Κύπρο, ενώ τουλάχιστον 15 από τις ξενοδοχειακές μονάδες προωθούνται από επιχειρηματίες της Μήλου.
«Δεν είναι βιώσιμο όλο αυτό. Το νησί θα γεμίσει τσιμέντο»
Η τοπική κοινωνία δεν έχει σαφή αντίληψη των εξελίξεων αυτών, καθώς οι οικοδομικές άδειες είτε εκδίδονται αυτόματα είτε (για τα μεγαλύτερα ξενοδοχεία) από την ειδική υπηρεσία προώθησης και αδειοδότησης τουριστικών επενδύσεων – την «πολεοδομία» του υπουργείου Τουρισμού. «Ο μόνος τρόπος αντίδρασής μας για να σώσουμε τον τόπο μας είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός. Το πολεοδομικό σχέδιο (ΣΧΟΟΑΠ) που καταθέσαμε στο υπουργείο Περιβάλλοντος το 2023 περιλαμβάνει ζώνες προστασίας όπως η δυτική Μήλος, που είναι η προστατευόμενη περιοχή, το Ριβάρι, το Σαρακήνικο, το Κλέφτικο και άλλες. Το ΣΧΟΟΑΠ δεν εγκρίθηκε γιατί το ΥΠΕΝ ήθελε να ορίσουμε υποχρεωτικά χώρο για ΑΠΕ. Και αποφάσισε να αναθέσει την εκπόνηση νέου πολεοδομικού σχεδίου», λέει ο δήμαρχος Μήλου Μανώλης Μικέλης. «Η μελέτη ανατέθηκε πριν από 15 ημέρες. Μέχρι να ολοκληρωθεί, τι θα γίνει; Θα πηγαίνουμε με αναστολές; Εχω συναντηθεί αυτές τις ημέρες με στελέχη της κυβέρνησης και το αίτημά μας είναι ένα: Εγκρίνετε άμεσα το ΣΧΟΟΑΠ. Δεν είναι βιώσιμο όλο αυτό, το νησί θα γεμίσει τσιμέντο. Και όταν σε μία δεκαετία το νησί “πέσει” τουριστικά, οι επενδυτές θα μας αφήσουν τα τσιμέντα και θα φύγουν».
Με την άποψη αυτή συμφωνεί και το Σωματείο Ξενοδόχων Μήλου. «Οχι γιατί φοβόμαστε τον ανταγωνισμό, αλλά επειδή φοβόμαστε ότι το νησί χάνει την ταυτότητά του», λέει ο πρόεδρος του σωματείου, Δημήτρης Μωραΐτης. «Τα τελευταία δέκα χρόνια είχαμε μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, φτάσαμε τη σεζόν από τις 35 μέρες στους έξι μήνες. Αυτό άνοιξε την όρεξη σε πολλούς και σε συνδυασμό με την ανυπαρξία προστατευτικού πλαισίου, ήρθαν και χτίζουν μεγαθήρια. Ετσι χάνονται όμως και το τοπίο και ο χαρακτήρας του νησιού».
Υπόθεση «Σαρακήνικο»
Η υπόθεση του Σαρακήνικου παρουσιάζει κενά. Η μονάδα πρόκειται να ανεγερθεί μέσα σε περιοχή που από το 1979 (ΦΕΚ 520Β) έχει κηρυχθεί Καταφύγιο Αγριας Ζωής (ΚΑΖ). Σύμφωνα με τη νομοθεσία (άρθρο 59 του ν.1650/86), στα καταφύγια δεν απαγορεύεται η δόμηση, αλλά «απαγορεύεται η καταστροφή ζώνης με φυσική βλάστηση». Ωστόσο, στο έντυπο των Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων ο επενδυτής πρέπει να αναφέρει μόνο αν η επένδυση γίνεται σε περιοχή Natura ή δασική περιοχή (δεν υπάρχει ερώτηση για άλλο προστατευτικό περιβαλλοντικό καθεστώς). Το δε τοπογραφικό της επένδυσης συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού ότι «το αγροτεμάχιο δεν εμπίπτει σε περιοχή Natura ή σε άλλη περιοχή που προστατεύεται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας ή της αρχαιολογικής νομοθεσίας ή άλλης συναφούς προστατευτικής νομοθεσίας».
Η «Κ» επικοινώνησε με την πλευρά του επενδυτή, που υποστηρίζει ότι η η ύπαρξη του ΚΑΖ δεν παραλείφθηκε εσκεμμένα. Στην περιοχή επιτρέπονται τουριστικά καταλύματα έως 50 κλίνες, αναφέρει πηγή της εταιρείας, ενώ η δόμηση δεν οδηγεί στην καταστροφή ζώνης με φυσική βλάστηση. Επομένως, εκτιμά, δεν υφίσταται ζήτημα.
«Πρέπει να σεβαστούμε το παγκόσμιο τοπόσημο με τα λευκά βράχια, που γεννήθηκε πριν από 23 εκατ. χρόνια από ηφαιστειακή έκρηξη, τον τόπο που οι Σαρακηνοί πειρατές είχαν ως καταφύγιό τους», λέει ο Γιώργος Ηλιόπουλος, πρόεδρος επιστημονικού φορέα (Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων – ΕΕΔΣΑ) και καταγόμενος από τη Μήλο. «Ο υπουργός Περιβάλλοντος πρέπει να κυρώσει άμεσα το ΣΧΟΑΑΠ του Δήμου Μήλου προκειμένου να προστατεύσει προστατευόμενες περιοχές και περιοχές φυσικού κάλλους. Παράλληλα, στην ευρύτερη περιοχή του Σαρακήνικου, που υφίσταται καταφύγιο άγριας ζωής, να εφαρμόσει απαρεγκλίτως τη νομοθεσία που απαγορεύει την καταστροφή φυσικής βλάστησης για όποιες επενδύσεις».
Μέλος του μητρώου
