Το παγκόσμιο ενδιαφέρον έχει συγκεντρώσει η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη, με διεθνείς αποστολές να βρίσκονται ήδη ή να καταφθάνουν στο νησί, προκειμένου να μελετήσουν, σε συνεργασία με τους Ελληνες συναδέλφους τους, την εξέλιξη του φαινομένου.
Χαρακτηριστική είναι η άφιξη του γερμανικού ωκεανογραφικού σκάφους «Maria Merian», το οποίο είχε βρεθεί στην περιοχή και τον Δεκέμβριο του 2024 χαρτογραφώντας τον υποθαλάσσιο χώρο της Ανύδρου που έχει δώσει χιλιάδες σεισμούς τους τελευταίους δύο μήνες.
Τα μέλη της γερμανικής αποστολής συνεργάζονται με το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Οπως δήλωσε στη Realnews η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας Εύη Νομικού, «το “Maria Merian” θα χαρτογραφήσει τον θαλάσσιο χώρο γύρω από την Ανυδρο, προκειμένου να δούμε αν έχουν υπάρξει αλλαγές στη μορφολογία του θαλάσσιου πυθμένα μετά τη σεισμική δραστηριότητα. Θα δούμε αν έχουν γίνει υποθαλάσσιες κατολισθήσεις στα ρήγματα της Ανύδρου».
Ηδη στην περιοχή ξεκίνησε τις εργασίες της η αποστολή «HYDROMOX», η οποία μέχρι τις 28 Μαρτίου θα τοποθετήσει σύγχρονα μηχανήματα σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του υποθαλάσσιου παρατηρητηρίου Σαντορίνης SANTORY του ΕΚΠΑ.
Η «HYDROMOX», με το ωκεανογραφικό σκάφος «RRS Discovery» του National Oceanography Centre, χρηματοδοτείται από τη βρετανική κυβέρνηση, με σκοπό την κατανόηση των φυσικών μηχανισμών που διαμορφώνουν τον υποθαλάσσιο ηφαιστειακό χώρο και την πρόβλεψη πιθανών κινδύνων στην ευρύτερη περιοχή του ηφαιστειακού συγκροτήματος της Σαντορίνης.
Η αποστολή είχε προγραμματιστεί πριν από την πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα, λόγω της διαπιστωμένης αναγκαιότητας παρακολούθησης του ενεργού υδροθερμικού πεδίου του Κολούμπου και της Καλντέρας της Σαντορίνης για τυχόν αλλαγές.
Πλέον, όμως, μετά τους χιλιάδες σεισμούς, αποκτά νέο ενδιαφέρον. «Αυτή η αποστολή εστιάζει στη θαλάσσια περιοχή της Καλντέρας και του Κολούμπου. Κυρίως εξετάζουμε και αναλύουμε τα δεδομένα από τα υδροθερμικά πεδία με σύγχρονα μηχανήματα, ενώ θα πραγματοποιηθούν μετρήσεις και με ρομποτικό όχημα, το οποίο έχει τη δυνατότητα, με τους δειγματολήπτες που διαθέτει, να συλλέξει ρευστά και αέρια στοιχεία από το ηφαιστειακό σύμπλεγμα», προσθέτει η Ε. Νομικού.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ωκεανογραφίας, για πρώτη φορά στον πυθμένα της Καλντέρας τοποθετήθηκαν θαλάσσια μαγνητοτελλουρικά συστήματα που θα καταγράφουν τις μεταβολές των φυσικών μαγνητικών και ηλεκτρικών πεδίων, ώστε οι επιστήμονες να έχουν πλήρη εικόνα για τη δομή του υπεδάφους.
120 σεισμογράφοι
Οπως ανέφερε στην «R» ο καθηγητής Σεισμολογίας, Κώστας Παπαζάχος, «για τη βελτίωση του δικτύου ολοκληρώσαμε πριν από λίγες ημέρες την εγκατάσταση 120 σεισμογράφων στο νησί της Σαντορίνης, ώστε να ανιχνεύουμε σεισμούς και δραστηριότητες που δεν είχαμε τη δυνατότητα να παρακολουθούμε πριν ξεκινήσει μια σεισμική ακολουθία».
Οπως τόνισε, «επιστημονικά θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε στην περιοχή για τους επόμενους μήνες, όπως κάνουμε εδώ και δεκαετίες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάποια ανησυχία. Απλά, εκμεταλλευόμαστε τη δραστηριότητα προκειμένου να μελετήσουμε πράγματα τα οποία σε καιρό χωρίς σεισμούς δεν μπορεί να παρακολουθήσει κανείς».
Τα σχολεία
Επειτα από έναν μήνα αναγκαστικής διακοπής λόγω της έντονης σεισμικής δραστηριότητας, οι μαθητές της Σαντορίνης επέστρεψαν στις σχολικές αίθουσες μετά τους ελέγχους από ειδικούς, οι οποίοι διαβεβαίωσαν ότι είναι ασφαλείς.
«Τα κτίρια έχουν ελεγχθεί και γι’ αυτό δόθηκε το “πράσινο φως” για να ανοίξουν τα σχολεία. Ελέγχθηκαν επίσης και τα δημόσια κτίρια», ανέφερε στην «R» ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας.
Ωστόσο, ο Ε. Λέκκας εξέφρασε τον προβληματισμό του για τη δόμηση και τη λειτουργία πισινών στο «φρύδι» της Καλντέρας, αν και αυτό είναι αρμοδιότητα των επιθεωρητών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Οικονομικής Αστυνομίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η επαναλειτουργία των σχολείων προκάλεσε την αντίδραση του καθηγητή Σεισμολογίας, Ακη Τσελέντη, ο οποίος, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κατήγγειλε ότι στα σχολικά κτίρια παραμένει η ανάγκη για λεπτομερή διερεύνηση και βελτίωση της στατικότητάς τους. «Ναι, να ανοίξουν αυτά που σε πρώτη φάση κρίθηκαν ασφαλή, αλλά να προχωρήσουν σε ένα πρόγραμμα λεπτομερούς ελέγχου τους επόμενους μήνες. Το μοναδικό που έδωσαν στους διευθυντές των σχολείων είναι ο οπτικός έλεγχος που έγινε στην αρχή. Τίποτε άλλο», ανέφερε.
Παράλληλα, η Ενωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων του δήμου Θήρας εκφράζει «τις χρόνιες ανησυχίες σχετικά με τη στατική επάρκεια των σχολικών κτιρίων, ένα αίτημα που παραμένει ανεκπλήρωτο. Παρά τις συνεχείς διεκδικήσεις μας για ολοκληρωμένες μελέτες, οι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στα σχολεία μας ήταν μόνο οπτικοί και διεκπεραιώθηκαν μέσα σε δύο ημέρες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα κτίρια είναι ασφαλή».
«Ζητάμε στατικούς ελέγχους όλων των σχολικών μονάδων, το ζητάμε εδώ και 20 χρόνια. Τουλάχιστον, να γίνει δευτερογενής έλεγχος κτιρίων», τονίζει στην «R» ο πρόεδρος της Ενωσης Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων του δήμου Θήρας, Δημήτρης Τούλης.
Μέλος του μητρώου
