Αφιέρωμα στην προσπάθεια που κάνουν οι ψαράδες της Αμοργού για να προστατεύσουν το θαλάσσιο περιβάλλον στην περιοχή τους έκαναν οι Financial Times με αφορμή την ανακοίνωση των θαλάσσιων πάρκων από την κυβέρνηση πριν από μερικές εβδομάδες.
Όπως σημειώνει η Ελένη Βαρβιτσιώτη «όπως σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου, οι ψαράδες στα νερά γύρω από την Αμοργό έχουν δει τα τελευταία δέκα χρόνια μια απότομη μείωση των αλιευτικών αποθεμάτων, που έχουν πληγεί από την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων, την υπεραλίευση και την υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος».
Ο ψαράς Γιάννης Ψάκης που μιλά στους FT σημειώνει ότι «έχουμε δει μείωση άνω του 50% και σε ορισμένα είδη, όπως οι αστακοί, άνω του 80%».
Tα εύσημα των FT στους ψαράδες της Αμοργού: Το σχέδιό τους που μπορεί να σώσει τη Μεσόγειο από την υπεραλίευση
Το δημοσίευμα των Financial Times για τους ψαράδες της Αμοργού
Πολύ πριν την ανακοίνωση των θαλάσσιων πάρκων, οι μικροί αλιείς της Αμοργού αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους προτείνοντας την τακτική περιοδική απαγόρευση όλων των δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των δικών τους σκαφών, καθώς και της αλιείας με καλάμι και καμάκι.
Το σχέδιο που συντάχθηκε για πρώτη φορά το 2014 είχε τέσσερις άξονες:
δίμηνη περίοδος απαγόρευσης της αλιείας για να επιτραπεί η αναπαραγωγή,
δημιουργία τριών προστατευόμενων ζωνών,
πιο βιώσιμο εξοπλισμό και
εθελοντικό πρόγραμμα καθαρισμού κατά τους μήνες Απρίλιο-Μάιο, όταν απαγορεύεται η αλιεία.
Το σχέδιο αυτό που, όπως σημειώνουν οι FT, θα οδηγήσει στη δημιουργία του πρώτου αλιευτικού καταφυγίου στο Αιγαίο, περιμένει την έγκριση της κυβέρνησης καθώς θα υπερβαίνει τις προτεινόμενες θαλάσσιες ζώνες, οι οποίες καλύπτουν τα μεγαλύτερα αλιευτικά σκάφη, και θα περιλαμβάνει μια ευρύτερη περιοχή.
«Το πιο δύσκολο ήταν να συμφωνήσουμε να κλείσουμε περιοχές. Υπήρχε σκεπτικισμός ως προς το αν θα λειτουργούσε. Αλλά το σκεφτήκαμε όλοι μαζί» λέει ο Γιάννης Ψάκης για την πρωτοβουλία που προέκυψε από ανεπίσημες συζητήσεις μεταξύ των 44 μελών της ένωσης αλιέων της Αμοργού.
«Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές είναι μονόδρομος. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για το μέλλον της αλιείας», λέει στους Financial Times ο 65χρονος πρόεδρος της ένωσης, Μιχάλης Κρόεσμαν. «Μπορεί να συνταξιοδοτηθώ σε πέντε ή δέκα χρόνια. Αλλά αν έχεις ένα παιδί και θέλεις να έχει μέλλον, κάτι πρέπει να αλλάξει».
Η έρευνα που άνοιξε τον δρόμο
Για να εγκριθεί το σχέδιο, όμως, ήταν απαραίτητη η επιστημονική επικύρωση και γι' αυτό το 2022 ξεκίνησε μια διετή μελέτη πεδίου από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών που διεξήγαγε μια διετή μελέτη πεδίου που επιβεβαίωσε ότι οι προτεινόμενες ζώνες περιλάμβαναν πυκνά λιβάδια θαλάσσιας χλόης Ποσειδωνίας, ζωτικούς βιότοπους για την αναπαραγωγή.
«Τα δεδομένα επιβεβαίωσαν τα όσα είχαν προτείνει οι ψαράδες», λέει στους FT ο θαλάσσιος βιολόγος Στέφανος Καλογήρου, που ηγήθηκε της έρευνας. «Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι πολλές δημόσιες υπηρεσίες δεν θέλουν να δράσουν. Όταν βλέπουν κάτι καινοτόμο, διστάζουν — από φόβο ή από συνήθεια. Η ομάδα του Amorgorama έπρεπε να ξεπεράσει τεράστια αντίσταση για να προχωρήσει».
«Η απόφαση που θα επισημοποιεί το σχέδιο αναμένεται να υπογραφεί μέχρι το τέλος του μήνα, 11 χρόνια μετά τη σύλληψή του. Εάν εγκριθεί, η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ από τον Απρίλιο του 2026, με παρακολούθηση μέσω GPS όλων των σκαφών και πενταετή περίοδο παρακολούθησης» σύμφωνα με την βρετανική εφημερίδα.
Ορισμένοι ψαράδες εξακολουθούν να ανησυχούν ότι θα βρεθούν μόνοι τους σε αυτή την προσπάθεια. «Αν αυτό δεν γίνει νόμος, τίποτα δεν θα αλλάξει. Οι Έλληνες χρειάζονται ένα κίνητρο. Εγώ μπορεί να μην πάω για ψάρεμα, αλλά μπορεί να έρθει κάποιο άλλο σκάφος από το Κουφονήσι» λέει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Ψάκης.
Ο ίδιος εμφανίζεται, επίσης ρεαλιστής όσον αφορά τα οικονομικά: «Δεν μπορείς πλέον να ζήσεις από αυτή τη δουλειά. Παλιά χτίζαμε καινούργιο σπίτι κάθε δύο χρόνια. Τώρα δεν μπορούμε να ταΐσουμε την οικογένειά μας ούτε με πέντε μέρες δουλειά». Παρόλα αυτά, πιστεύει στη συλλογική προσπάθεια και στη «χαρά που νιώθω όταν βλέπω μια καθαρή παραλία».
