Τι ήταν όμως ο Έλεγχος και πως βρέθηκε στην Ελλάδα;
Το 1893 η Ελλάδα πτώχευσε.
Στην ιστορία έχει μείνει η φράση του Χαρίλαου Τρικούπη: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Κατά τη στιγμή της πτώχευσης το Ελληνικό κράτος χρωστούσε 31 εκατομμύρια γαλλικά φράγκα και η κυβέρνηση δεν τολμούσε να έλθει σε συμφωνία με τους πιστωτές διότι επικράτησαν εθνικοπατριωτικές λαϊκίστικες απόψεις στον Ελληνικό πληθυσμό.
Σε αυτό το εθνικοπατριωτικό και λαϊκίστικο κλίμα της εποχής η Ελλάδα οδηγήθηκε και στον ταπεινωτικό Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 στο τέλος του οποίου έχασε τη Θεσσαλία και μέρος των εδαφών της Στερεάς Ελλάδας.
Το 1898 η Ελληνική Κυβέρνηση απευθύνθηκε στους πιστωτές της που ήταν η Αγγλία, η Γαλλία, η Αυστρία, η Ρωσία, η Ιταλία και η Γερμανία για δάνειο πενταπλάσιο των αρχικών αναγκών των 31 εκατομμυρίων φράγκων. Έτσι συνεστήθη ο μισητός για τους Έλληνες Έλεγχος (επισήμως Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος) δηλαδή η τρόϊκα της εποχής εκείνης.
Ο Έλεγχος εγκαταστάθηκε σε οίκημα μεταξύ του σημερινού Προεδρικού Μεγάρου και του σημερινού HILTON (σύμπτωση;) και ουσιαστικά τα πρώτα δέκα χρόνια διοικούσε την Ελλάδα, ενώ τα επόμενα εβδομήντα χρόνια επιτηρούσε τα οικονομικά του κράτους και εισέπραττε τα συμφωνηθέντα, προς εξόφληση του δανείου του 1898.
Ο Έλεγχος εισέπραττε τα κρατικά έσοδα από τα σπίρτα, το αλάτι, τα τραπουλόχαρτα, το φωτιστικό πετρέλαιο, τον καπνό, του τελωνείου Σύρου και Πειραιά, την σμυρίδα Νάξου, κλπ. Τα προϊόντα αυτά διακινούσε αποκλειστικά το Ελληνικο Μονοπώλιο για λογαριασμό του Ελέγχου.
Οι παλαιοί Συριανοί θα θυμούνται τις εγκαταστάσεις του Ελέγχου στην περιοχή του σημερινού επιβατικού σταθμού στο λιμάνι και οι Ναξιώτες τη διάθεση της σμύριδας υπέρ του Μονοπωλίου για λογαριασμό του Ελέγχου.
Εκεί και μόνον εκεί μπορούσαν οι λιανέμποροι να βρουν αλάτι, τράπουλες, φωτιστικό πετρέλαιο, σπίρτα κλπ.
Η παράθεση αυτής της ιστορική αναδρομής στοχεύει να καταδείξει την ανάγκη να διδασκόμαστε από την ιστορία και να αποφεύγουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Ένα σχετικά μικρό δάνειο που δεν εξυπηρετήθηκε από το Ελληνικό κράτος δέσμευσε νομικά τη χώρα ακριβώς για ογδόντα χρόνια.
Από το γεγονός αυτό γίνεται εμφανές ότι οι διεθνείς συμβάσεις έχουν τρομακτική ισχύ και βεβαίως η πτώχευση ενός κράτους (πιστωτικό γεγονός κατά την σύγχρονη ορολογία) δεν απαλλάσσει κανέναν από τα χρέη.
Επομένως η άποψη ότι θα πληρωθούν οι πιστωτές μας με αέρα, μπορεί να είναι γραφικά ελκυστική, αλλά ουδόλως λύνει κανένα πρόβλημα. Αντιθέτως στο σημερινό διεθνοποιημένο περιβάλλον δημιουργεί πολύ περισσότερα προβλήματα.
Η δε άποψη ότι ένα πιστωτικό γεγονός της Ελλάδας θα είναι η αιτία να πυροδοτηθεί η διάλυση της ευρωζώνης, επίσης δεν είναι καθόλου χρήσιμη στην Ελλάδα. Όταν υπεγράφη το δάνειο του 1898 ακολούθησαν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Η Αυστροουγγαρία διαιρέθηκε σε τέσσερα κράτη, έγιναν ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, η Ρωσία έγινε κομμουνιστική, δημιουργήθηκε ΕΟΚ κλπ. αλλά παρ' όλα αυτά οι δεσμεύσεις της Ελλάδας ίσχυσαν ως είχαν υπογραφεί. Άρα ακόμη κι αν καταστραφεί η Ευρωζώνη, το δικό μας πρόβλημα θα παραμείνει να ταλαιπωρεί τις επόμενες γενιές.
Ας ευχηθούμε λοιπόν οι κυβερνώντες πριν μπουν στο αεροπλάνο για την σύνοδο κορυφής, την πενταμερή συνάντηση και την συνάντηση με την Μέρκελ (γίνονται Μερκελιστές;) να διαβάσουν δύο σελίδες από την ιστορία της Ελλάδας.
Γιώργος Βακόνδιος
Μέλος του μητρώου
