Το πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας της Κύθνου, να αποκτήσει ένα μουσειακό χώρο που θα προστατέψει και θα αναδείξει την ιστορία του και την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού, ικανοποιείται με την απόφαση του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου κ. Γιώργου Χατζημάρκου, ένταξης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κύθνου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014 – 2020», δημόσιας δαπάνης 750.000 ευρώ.
Το νησί της Κύθνου, ένα νησί με ιδιαίτερη πολιτισμική και ιστορική ταυτότητα, παρά τα πλούσια αρχαιολογικά ευρήματά του και τη θέση του σε έναν από τους σημαντικότερους θαλάσσιους δρόμους της Ανατολικής Μεσογείου, στερείται ενός μουσειακού χώρου, η ίδρυση του οποίου αποτελεί πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας εδώ και χρόνια. Για τον σκοπό αυτό, παραχωρήθηκε από τον Δήμο Κύθνου στο ΥΠΠΟΑ το νεοκλασικό κτήριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου, σε κεντρικό σημείο στην Χώρα. Στο υπόγειο –αποθήκη του κτηρίου στεγάζεται επί του παρόντος η Αρχαιολογική Συλλογή Κύθνου, η οποία δεν είναι επισκέψιμη.
Η μόνιμη έκθεση του μουσείου θα περιλαμβάνει εκθέματα από τον μεσολιθικό οικισμό του Μαρουλά (9η χιλιετία π.Χ) και από άλλες προϊστορικές θέσεις, από την αρχαία πόλη και τη νεκρόπολη των ιστορικών χρόνων (Βρυόκαστρο), αλλά και από την «εκτός άστεως» ύπαιθρο χώρα των ιστορικών χρόνων. Επιπλέον, θα εκτεθούν και ευρήματα των Βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.
Αναγκαιότητα
Η αναγκαιότητα της δημιουργίας αρχαιολογικού μουσείου στην Κύθνο έγκειται, αφ' ενός στην ανάγκη προστασίας και προβολής της πολιτιστικής της κληρονομιάς και αφ' ετέρου στη σημασία ίδρυσης ενός τοπικού μουσείου, που θα λειτουργήσει διττά: ως πόλος έλξης επισκεπτών, αλλά και ως ενεργός και δραστήριος πολιτιστικός–κοινωνικός φορέας, που αντλεί από την τοπική κοινωνία και προσφέρει σε αυτήν, που θα αποτελέσει μοχλό ζύμωσης, επικοινωνίας και εξέλιξης του κοινωνικού συνόλου, συνδυάζοντας την εκπαίδευση με την ψυχαγωγία μέσα από ένα πλέγμα δράσεων και εκδηλώσεων.
Παράλληλα, η Κύθνος συγκαταλέγεται στα νησιά όπου τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των επισκεπτών κατά τους θερινούς μήνες αυξάνεται σταθερά. Η ίδρυση μουσείου στη Χώρα θα προσελκύσει μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το πολιτιστικό – ιστορικό απόθεμα του νησιού. Το μουσείο θα αποτελέσει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου έναν ισχυρό πόλο έλξης για ξένους και ντόπιους επισκέπτες (σχολεία κτλ.), με δεδομένη και την εγγύτητα του νησιού με την Αττική και γενικότερα με τη νότια ηπειρωτική χώρα. Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η σημαντική συμβολή του στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης του νησιού. Το μουσείο θα τροφοδοτήσει το ενδιαφέρον για τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μνημεία του νησιού και θα δώσει στο νησί ένα άκρως ανταγωνιστικό πολιτιστικό τουριστικό προϊόν, με ποικίλα οικονομικά οφέλη.
Δεδομένου ότι αφορά ένα νησί των Κυκλάδων, που αποτελεί τουριστικό προορισμό, το έργο ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προτεραιότητες για τον τουρισμό, σε διεθνές επίπεδο, στις οποίες συγκαταλέγεται και ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος με νέες εναλλακτικές μορφές τουριστικής δραστηριότητας, εκτός του κυρίαρχου μοντέλου του μαζικού τουρισμού, μία από τις οποίες είναι και ο πολιτιστικός τουρισμός.
Καινοτομία
Το έργο έχει σημαντικά στοιχεία πρωτοπορίας και καινοτομίας, καθώς αποτελεί την συνδυασμένη εφαρμογή της αποκατάστασης ενός νεοκλασικού κτηρίου, φορέα τουίδιου ιστορικής και πολιτιστικής αξίας και η αξιοποίηση–διαχείρισή του με τους κανόνες ενός σύγχρονου μουσειακού χώρου, που θα περιλαμβάνει σύγχρονο σχεδιασμό της έκθεσης, εκθεσιακό φωτισμό, χρήση πολυμέσων κ.τ.λ. Η συνέργεια αυτή μπορεί να αποτελέσει μια πρόταση για τα κτήρια, που χρησιμοποιούνται ως Μουσεία, ιδιαίτερα σε περιοχές με μικρή αρχιτεκτονική κλίμακα, που δεν «χωρούν» ογκώδη οικοδομήματα και να συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος των νησιών των Κυκλάδων.
Η ενημέρωση του κοινού - τοπικής κοινωνίας και επισκεπτών - θα είναι δυνατή και από την ιστοσελίδα του Δήμου Κύθνου ενώ θα υπάρχει συνεχής προβολή του Μουσείου μέσα από τον επίσημο ιστότοπο του Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (κόμβος ΟΔΥΣΣΕΑΣ).
Οι εργασίες θα πραγματοποιηθούν με ίδια μέσα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Το έργο εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας «Ενίσχυση της περιφερειακής συνοχής» του Ε.Π. «Νότιο Αιγαίο» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Μέλος του μητρώου
