Η υποχρηματοδότηση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, εξαιτίας των στρεβλών στατιστικών στοιχείων που την κατέταξαν στις περισσότερο ανεπτυγμένες Περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε αντιδιαστολή με τους εξαιρετικά ικανοποιητικούς ρυθμούς υλοποίησης του τρέχοντος Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020, ήταν το κυρίαρχο ζήτημα που ο Περιφερειάρχης, Γιώργος Χατζημάρκος, ανέδειξε τόσο στην διάρκεια της 3ης Συνεδρίασης της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος, όσο και κατά την ενημερωτική εκδήλωση «Με το βλέμμα στο μέλλον - Η αξιοποίηση των πόρων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και οι νέες προοπτικές», που πραγματοποιήθηκαν το διήμερο Πέμπτης και Παρασκευής, 23 και 24 Νοεμβρίου, Σχολή Ουρσουλινών της Νάξου.
Μέσα από την εκτενή συζήτηση που έγινε, με την παρουσία και την συμμετοχή εκπροσώπων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ.κ. Δημήτρη Ιακωβίδη και Παναγιώτη Πανταζάτου αντίστοιχα, ο Περιφερειάρχης, επικαλούμενος την πενιχρή χρηματοδότηση που διατίθεται στη νησιωτική Ελλάδα για τις λιμενικές υποδομές της, όταν για τους οδικούς άξονες της ηπειρωτικής χώρας διατίθενται δισεκατομμύρια, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αδυναμίας της ελληνικής πολιτείας να κατανοήσει την ανάγκη ισότιμης μεταχείρισης της νησιωτικής χώρας, τόνισε επανειλημμένως ότι “αυτό που θέλουμε και επιδιώκουμε να αναγνωρίσει η Ευρώπη, πρέπει πρώτα να αναγνωριστεί από την ίδια τη χώρα”, σημειώνοντας ότι “το Νότιο Αιγαίο αποτελεί θύμα εσωτερικών πολιτικών”.
Ειδικότερα, ο κ. Χατζημάρκος ανέδειξε την ανάγκη η ίδια η ελληνική πολιτεία να αντιληφθεί την οικονομική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί στο Νότιο Αιγαίο, δεδομένου ότι πρόκειται για την Περιφέρεια που τα τελευταία τέσσερα χρόνια, έχει υποστεί τη μεγαλύτερη πτώση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, από όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες, στοιχείο που από μόνο του θα έπρεπε να είναι αρκετό για να τεθούν σε εφαρμογή μέτρα στήριξης του Νοτίου Αιγαίου. Αντιθέτως, το μοναδικό κριτήριο που μέχρι και σήμερα λαμβάνει υπόψιν της η ΕΕ για την κατανομή των ευρωπαϊκών πόρων εξακολουθεί να είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο στην περίπτωση του Νοτίου Αιγαίου, οδηγεί σε σοβαρότατες στρεβλώσεις, όσον αφορά την χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία. Την ίδια ώρα, τόνισε ο κ. Χατζημάρκος, η ελληνική πολιτεία με την στάση της, κάθε άλλο παρά βοηθά την εκστρατεία που έχει ξεκινήσει η Περιφέρεια για αλλαγή των κριτηρίων που καθορίζουν την κατανομή των κοινοτικών πόρων, αφού με τις πολιτικές που ακολουθεί σε βάρος της νησιωτικής χώρας, αποδυναμώνει την επιχειρηματολογία του Νοτίου Αιγαίου, στον διάλογο που έχει ξεκινήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επιπλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα που ο Περιφερειάρχης επικαλέστηκε, είναι το ποσό των μόλις 4,8 εκατ. ευρώ με τα οποία ενισχύθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου, στο πλαίσιο της πρόσφατης αναθεώρησης που έγινε για την τεχνική προσαρμογή του ΕΣΠΑ και η οποία βρίσκεται στο στάδιο της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ακριβώς επειδή το Νότιο Αιγαίο θεωρείται ανεπτυγμένη Περιφέρεια, όταν στην χώρα συνολικά δόθηκε άνω του 1 δισ, ευρώ.
Ο κ. Χατζημάρκος δεν παρέλειψε πάντως να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξη Χαρίτση και τον Γενικό Γραμματέα Δημ. Επενδύσεων & ΕΣΠΑ Π. Κορκολή, οι οποίοι ενέκριναν το αίτημα της Περιφέρειας για υπερδέσμευση πόρων περί τα 25 εκατ. ευρώ, σε Άξονες του Προγράμματος, που θα δώσει τη δυνατότητα ένταξης το επόμενο διάστημα των ώριμων έργων που είναι έτοιμα προς υποβολή στο Πρόγραμμα.
Όσον αφορά το τρέχον Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020, ο Περιφερειάρχης δήλωσε ιδιαίτερα ικανοποιημένος από τους υψηλούς ρυθμούς υλοποίησης του Προγράμματος, που κινείται πάνω από το μέσο όρο της χώρας, όσον αφορά το ΕΣΠΑ, και αυτό παρά την σοβαρή υποστελέχωση των υπηρεσιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που σε πολλές των περιπτώσεων απαιτεί “ανθρωποθυσίες” όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ Χατζημάρκος, για να καταδείξει τις ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες υπό τις οποίες υλοποιείται το πρόγραμμα και παρόλα αυτά που πολύ μεγάλη επιτυχία.
Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020 εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2014 με προϋπολογισμό 168,2 εκ. ευρώ, ενώ πρόσφατα στο πλαίσιο της αναθεώρησης που έγινε για την τεχνική προσαρμογή του ΕΣΠΑ και η οποία βρίσκεται στο στάδιο της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Πρόγραμμα ενισχύθηκε με άλλα 4,8 εκ. €.
Κεντρικός αναπτυξιακός στόχος του ΕΠ είναι το Νότιο Αιγαίο να αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους προορισμούς του τουρισμού εμπειρίας παγκοσμίως, μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.
Η υλοποίησή του Προγράμματος ξεκίνησε ουσιαστικά ξεκίνησε το 2016 με την έκδοση προσκλήσεων και την ένταξη πράξεων για μεγάλο εύρος των δράσεων του Προγράμματος.
Ο συνολικός προϋπολογισμός των δράσεων, που έχουν εξειδικευτεί ως σήμερα ανέρχεται σε 150,5 εκ. €, ποσό που αντιστοιχεί στο 90% των πόρων του Προγράμματος [134,7 εκ. € για δράσεις συγχρηματοδοτούμενες από το ΕΤΠΑ (108%) και 15,9 εκ. € συγχρηματοδοτούμενες δράσεις από το ΕΚΤ (36%)].
Σύμφωνα με τα στοιχεία υλοποίησης του Προγράμματος μέχρι σήμερα:
• έχουν δημοσιοποιηθεί 56 προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων προς ένταξη
• έχουν ενταχθεί 97 πράξεις με προϋπολογισμό 92,1 εκ. €
• οι νομικές δεσμεύσεις (συμβάσεις που έχουν υπογραφεί) ανέρχονται σε 44,1 εκ. €
• οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες ανέρχονται σε 21,3 εκ. €
•
Στα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής περιλαμβάνονται:
15 έργα κατασκευής δικτύων ύδρευσης ή μονάδων αφαλατώσεων, που θα εξυπηρετούν πληθυσμό περίπου 25.000 κατοίκων
13 έργα κατασκευής, επέκτασης και εξοπλισμού σχολικών μονάδων, με τα οποία θα εξυπηρετούνται περίπου 50.000 μαθητές
14 έργα κατασκευής και αναβάθμισης υποδομών υγείας και πρόνοιας, με τα οποία κατασκευάζεται 1 νέα νοσοκομειακή μονάδα, εξοπλίζονται 2 νοσοκομεία, γίνεται προμήθεια 19 ασθενοφόρων για τις ανάγκες του ΕΚΑΒ και κατασκευάζονται/αναβαθμίζονται 6 βρεφονηπιακοί σταθμοί
6 έργα προστασίας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και κατασκευής αρχαιολογικού μουσείου
1 έργο για τον εξοπλισμό του Πυροσβεστικού Σώματος, που θα εξυπηρετεί πληθυσμό περίπου 70.000 κατοίκων
2 έργα για τη βελτίωση ασφάλειας λιμενικών εγκαταστάσεων
1 έργο κατασκευής οδικού δικτύου
2 έργα αντιπλημμυρικής προστασίας
2 δράσεις ενίσχυσης ερευνητικών δομών
13 Κέντρα Κοινότητας
5 δομές Παροχής Βασικών Αγαθών (κοινωνικά φαρμακεία)
Δράσεις παροχής υπηρεσιών φροντίδας και φιλοξενίας παιδιών σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με στόχο την εναρμόνιση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής με 800 ωφελούμενους ανά έτος
Όπως τόνισε ο κ. Χατζημάρκος, “τα έργα αυτά, αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο το τι είμαστε ικανοί να κάνουμε όταν δουλεύουμε με όραμα, αφοσίωση και σκληρή δουλειά, όταν σεβόμαστε και αξιοποιούμε τους ευρωπαϊκούς πόρους. Και βέβαια πάνω από όλα είναι η απόδειξη ότι οι πόροι που εισρέουν στη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτέλεσαν και αποτελούν το κυρίαρχο χρηματοδοτικό και αναπτυξιακό εργαλείο για τη χώρα μας. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που οι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων έχουν περιοριστεί δραματικά, οι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι θα λέγαμε ότι είναι εκείνοι που χρηματοδοτούν το σύνολο σχεδόν των υλοποιούμενων αναπτυξιακών έργων και δράσεων”.
Ο Περιφερειάρχης απαρίθμησε και τους στόχους του τρέχοντος Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020, λέγοντας:
“Είναι χρέος όλων μας σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για να αξιοποιήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τη μοναδική χρηματοδοτική πηγή που διαθέτουμε. Να μετατρέψουμε τους κοινοτικούς πόρους σε αναπτυξιακά εργαλεία που θα δώσουν νέα πνοή στον τόπο μας.
Να συμπληρώσουμε τις υποδομές μας που παραμένουν ελλιπείς και ατελείς.
Να εξασφαλίσουμε την αειφορία με την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Να κάνουμε την Περιφέρειά μας έναν από τους κορυφαίους προορισμούς του τουρισμού εμπειρίας παγκοσμίως, μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.
Να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα και την ελκυστικότητα της Περιφέρειας, με την ενίσχυση των εδραιωμένων και αναδυόμενων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Να ενισχύσουμε τους τομείς της Υγείας, της Παιδείας, του Πολιτισμού.
Και πάνω απ’ όλα, να στηρίξουμε την ίδια την κοινωνία των νησιών μας από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, με τη δημιουργία σύγχρονων κοινωνικών δομών, με την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, με την καταπολέμηση της φτώχειας, με τη στήριξη της απασχόλησης, με τη συγκράτηση του πληθυσμού και των παραγωγικών ηλικιών.
Στόχος μας είναι, μέσα από τη βέλτιστη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, να υπάρξει χειροπιαστό αποτέλεσμα στην πραγματική οικονομία και τη ζωή των νησιωτών. Να τεθούν οι βάσεις για μια ανάπτυξη βιώσιμη και κοινωνικά δίκαιη, που να αξιοποιεί τις γνώσεις και δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού και να βασίζεται στα στρατηγικά πλεονεκτήματα των νησιών μας”.
Μέλος του μητρώου
