Με απόφαση του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου, Γιώργου Χατζημάρκου, το έργο "Ανάδειξη Σπηλαίου Δρυοπίδας Κύθνου", εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Νότιο Αιγαίο 2014 – 2020”, στο πλαίσιο της Πρόσκλησης με τίτλο “Δράσεις για την Προστασία και Ανάδειξη της Φυσικής Κληρονομιάς των Μικρών Νησιών της Περιφέρειας”, με επιλέξιμη δημόσια δαπάνη ύψους 417.353,85 ευρώ.
Το έργο αφορά στην ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών για την ανάδειξη και λειτουργία του Σπηλαίου “Καταφύκι” του οικισμού Δρυοπίδας στο νησί της Κύθνου και ειδικότερα στην υλοποίηση των εργασιών ηλεκτροφωτισμού και προστασίας των διαδρόμων διέλευσης / περιήγησης του κοινού εντός του Σπηλαίου, με στόχο την ανάδειξη των ιδιαίτερων μορφολογικών στοιχείων και πετρωμάτων. Προβλέπεται επίσης η ανάπτυξη ψηφιακής εφαρμογής ηχητικής ξενάγησης.
Το σπήλαιο Καταφύκι που κατατάσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα που διαθέτει η Κύθνος, παραμένει μέχρι σήμερα ανεξερεύνητο στο μεγαλύτερο τμήμα του. Βρίσκεται στην άκρη του οικισμού Δρυοπίδας και συγκεκριμένα στη βορεινή πλευρά, στη θέση Φιρές, σε υψόμετρο 190 μέτρων και παρουσιάζει σταθερή θερμοκρασία 17 βαθμούς Κελσίου καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους. Το μήκος του χαρτογραφημένου φυσικού σπηλαίου είναι λίγο πάνω από 600 μέτρα ενώ υπάρχει μία μεγάλη τεχνητή στοά που δημιουργήθηκε για το πέρασμα καροτσιών στη μεταφορά μεταλλευμάτων, με μήκος 2 χιλιομέτρων και που οδηγεί σε χερσαία έξοδο στην περιοχή Κύνιδος. Στο εσωτερικό της φυσικής σπηλιάς αναπτύσσονται δαιδαλώδεις διάδρομοι οι οποίοι καλύπτουν έκταση περίπου στα 3.500 τ.μ.
Οφείλει την ονομασία του στην λειτουργία τους ως καταφύγιο στα χρόνια των πειρατών, των Φράγκων, της Τουρκοκρατίας αλλά της περιόδου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτός από Καταφύκι ονομάζεται και Σπήλαιο Γεωργίου Μαρτίνου, του σημαντικού Κυθνιώτη γεωλόγου που αφιέρωσε τη ζωή του στην μελέτη και εξερεύνησή του.
Η σπηλιά αποτελείται από σύστημα διαφόρων τούνελ που σχηματίστηκαν με τη βοήθεια του νερού για μεγάλες αποστάσεις και που δίνουν την εντύπωση λαβύρινθου για τους επιστήμονες. Τα υλικά της είναι λατομικά ορυκτά όπως μάρμαρα και σχιστολιθικές πλάκες αλλά και μεταλλεύματα με επικρατέστερο τον Αιματίτη, ένα από τα γνωστά ορυκτά του σιδήρου με ευρεία χρήση στην κοσμηματολογία αλλά και ως βασική πρώτη ύλη σε υψικαμίνους. Η έντονη παρουσία του μεταλλεύματος στο σπήλαιο συγκέντρωσε και το ενδιαφέρον των ντόπιων που ασχολήθηκαν επί σειρά ετών με την εξόρυξή του και συγκεκριμένα από το 1835 μέχρι το 1940.
Το σπήλαιο κοσμείται από υπερήλικες σταλαγμίτες και σταλακτίτες που εντυπωσιάζουν με τον όγκο τους και τη μορφή τους. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύνολο φυσικών στοών που δημιούργησε η ροή αρχαίου χειμάρρου αλλά και τεχνητών στοών που κατασκεύασαν οι κάτοικοι της περιοχής τον προηγούμενο αιώνα για τις ανάγκες εξόρυξης των μεταλλευμάτων που διέθετε.
Παρότι μόνο ένα μικρό τμήμα του σπηλαίου είναι προσβάσιμο, είναι ικανό να γοητεύσει και να συναρπάσει τους επισκέπτες του.
Το έργο “Ανάδειξη Σπηλαίου Δρυοπίδας Κύθνου” εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας “Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής” του Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ.
Μέλος του μητρώου
