Χαιρετισμός του Κ. Μπιζά στην εκδήλωση για τα αρχαία λατομεία στην Αθήνα

Οι Παριανοί όταν μιλάμε για την πολιτισμική παράδοση του νησιού μας, αναφερόμαστε συχνά με ιδιαίτερη περηφάνια για την πάρια λίθο, το μάρμαρο λυχνίτη.
Από τα αρχαία λατομεία της Πάρου , το μέρος που προξενεί δέος και συγκίνηση στους επισκέπτες μας, αναδύθηκαν τα μάρμαρα με τα οποία φιλοτεχνήθηκαν σπουδαία αριστουργήματα της αρχαίας Ελληνικής και ρωμαϊκής τέχνης και τα οποία κοσμούν πολλά μουσεία της πατρίδας μας αλλά και του εξωτερικού.
Η Αφροδίτη της Μήλου ( Μουσείο Λούβρου )
Η Νίκη της Σαμοθράκης (Μουσείο Λούβρου )
Ο Ερμής του Πραξιτέλη ( Μουσείο Ολυμπίας )
Η Νίκη του Παιωνίου ( Μουσείο Ολυμπίας )
Ο αρπιστής από την Κέρο ( Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών )
Της Πτερωτής Νίκης ( Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών )
Η επιτύμβια στήλη της Νέας Καλλικράτειας Χαλκιδικής ( Αρχ. Μουσείο Θες/νίκης )
Η σκεπτόμενη Αθηνά ( Μουσείο Ακρόπολης Αθηνών )
Η Νίκη της Πάρου ( Αρχαιολ. Μουσείο Πάρου )

Και άλλα εκατοντάδες θαυμάσια και αξιόλογα έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Όμως η σημερινή κατάσταση των αρχαίων λατομείων δεν τιμάει κανέναν μας και ιδιαίτερα τις αρχές και τις αρμόδιες υπηρεσίες που οι έως σήμερα πράξεις τους δεν έχουν αποδώσει κάποιο θετικό αποτέλεσμα.
Επειδή ως αιρετός στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ενημερώνομαι για τα έργα που υλοποιούνται με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ θα ήθελα να αναφέρω τα παρακάτω:
Τα νησιά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου περιλαμβάνουν ιδιαίτερα πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, η οποία χρήζει συστηματικής προστασίας, ανάδειξης και προβολής και η οποία συμβάλλει ώστε τα νησιά μας να αποτελούν σημαντικό πόλο έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο.
Για τον παραπάνω λόγο η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ( Ε.Υ.Δ. ) της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου είχε εκδώσει στις 26/02/2016 και στις 31/10/2016 τέσσερις προσκλήσεις για δράσεις προστασίας και αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς των νησιών.
Στις παραπάνω προσκλήσεις η Ε.Υ.Δ. καλούσε το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ( κεντρικές, περιφερειακές υπηρεσίες και εποπτευόμενοι φορείς ) για την υποβολή προτάσεων έργων ( πράξεων ) , που αφορούσαν τα μικρά και μεγάλα νησιά , προκειμένου να ενταχθούν και να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο των Αξόνων Προτεραιότητας με κωδικό 2 και 5 αντίστοιχα του Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Οι Δράσεις των παραπάνω προσκλήσεων αφορούσαν τα εξής :
- Αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που αποτελούν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά σύμφωνα με την UNESCO
- Προστασία, διαχείριση, ανάδειξη και προβολή μνημείων και αρχαιολογικών χώρων επιλεγμένων με αυστηρά κριτήρια ( π.χ. ιστορική σημασία, ύπαρξη περιβαλλοντικών κινδύνων, κλπ ) με έμφαση στις περιοχές που εντάσσονται στους θαλάσσιους δρόμους του τουρισμού της κρουαζιέρας
- Ενίσχυση μουσειακών υποδομών και μουσειακών συλλογών
Κατόπιν των παραπάνω προσκλήσεων εντάχθηκαν σημαντικά έργα στα νησιά Ρόδο, Νάξο, Σίκινο, Κύθνο και Τήλο με συνολικό π/υ 8.687.508,83 ευρώ.
Το υπουργείο Πολιτισμού δεν ενέταξε κανένα έργο στις παραπάνω προσκλήσεις για τα νησιά της Πάρου και της Αντιπάρου.
Ακόμη θα ήθελα να σας γνωρίσω ότι η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου είχε εκδώσει στις 20/09/2017 πρόσκληση στον άξονα προτεραιότητας με κωδικό 1 και με τίτλο «Ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών στον τομέα του πολιτισμού για τον εμπλουτισμό του τουρισμού της εμπειρίας»
Στην σχετική πρόσκληση καλούσε :
• Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού (κεντρικές, περιφερειακές υπηρεσίες και εποπτευόμενους φορείς)
• Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
• Δήμους Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
• Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Επιμελητήριο Δωδεκανήσου
• Επιμελητήριο Κυκλάδων
Ενδεικτικά αναφέρονται παραδείγματα εφαρμογών που μπορούσαν να αναπτυχθούν από την παραπάνω πρόσκληση :
• Πλατφόρμες καταγραφής πολιτιστικών εκδηλώσεων
• Εφαρμογές οδηγών αρχαιολογικών χώρων
• Εφαρμογές οδηγών μουσείων
• Εικονική αναπαράσταση γεγονότων
• Ανάδειξη παραδοσιακών αρχιτεκτονικών τεχνικών και κτιρίων ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας
• Ψηφιοποίηση τουριστικών και πολιτισμικών πόρων, διαδρομών, χαρτών
Κατόπιν της παραπάνω πρόσκλησης εντάχθηκαν, στις 4 Μαΐου 2019, δέκα ( 10 ) έργα συνολικής επιλέξιμης δαπάνης 1.207.300,00 ευρώ. Τα έργα αυτά αφορούν το σύνολο του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων και ειδικότερα τα νησιά Σύρος, Κέα, Αμοργός, Σαντορίνη, Μύκονος, Νάξος, Πάρος , Άνδρος και Κύθνος.
Ειδικά για την Πάρο εντάχθηκε το έργο : <<Ψηφιακός ξεναγός πολιτιστικών διαδρομών Πάρου με χρήση φορητών συσκευών>> και επιλέξιμη δημόσια δαπάνη 110.000,00 ευρώ . Το έργο θα υλοποιηθεί από τον Δήμο Πάρου σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού. Η λήξη της πράξης θα είναι η 31.12.2021.
Με τις παραπάνω εντάξεις έργων, π/υ περίπου 10 εκ. ευρώ έχει εξαντληθεί ο π/υ του Επιχειρησιακού Προγράμματος Νοτίου Αιγαίου 2014-2020.

Κυρίες και Κύριοι,
Στην αντίστοιχη ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Πάρο στις 16.11.19, τα στελέχη της ΕΦΑ Κυκλάδων του Υπουργείου Πολιτισμού ανέφεραν ως κυριότερο λόγο της μη ένταξης των αρχαίων λατομείων σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ το γεγονός ότι δεν έχει λυθεί το ιδιοκτησιακό.
Ταυτόχρονα μας ενημέρωσαν ότι έχουν καταθέσει πρόταση απαλλοτρίωσης ή απευθείας εξαγοράς των αρχαίων λατομείων στη θέση Μαράθι Πάρου προς το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ με το Α.Π. : ΥΠΠΟΑ / ΓΔΑΠΚ / ΕΦΑΚΥΚ / ΤΑΕΜ / 615645 / 439301 / 15484 / 816 / 11.11.19
Κατόπιν του παραπάνω εγγράφου της ΕΦΑ Κυκλάδων, απέστειλα στις 21.11.19 επιστολή προς την Υπουργό Πολιτισμό κ. Μενδώνη και τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου για να υποστηρίξω εκ της θεσμικής μου ιδιότητας την πρόταση απαλλοτρίωσης ή απευθείας εξαγοράς των αρχαίων λατομείων.
Στις 27.11.19 μου κοινοποιήθηκε έγγραφο από την Δ/νση Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων σύμφωνα με το οποίο ζητείται από την ΕΦΑ Κυκλάδων να αποστείλει πλήρες φάκελο στοιχείων , προκειμένου η εν λόγω πρόταση να εισαχθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για την κατά Νόμο γνωμοδότηση.
Είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να ασκήσουμε συγκροτημένα και τεκμηριωμένα πίεση προς το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού για την επίσπευση των απαιτούμενων διαδικασιών δηλαδή την ολοκλήρωση της απαλλοτρίωσης ή απευθείας εξαγοράς του χώρου και την ωρίμανση του φακέλου με τις απαραίτητες μελέτες.
Είναι προφανές ότι χρηματοδοτήσεις για την προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς θα υπάρξουν και στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Οπότε αν υπάρξουν οι απαιτούμενες συνεργασίες των αρμοδίων αρχών και υπηρεσιών και εφόσον λυθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς και συνταχθεί ένας πλήρης και ώριμος φάκελος για την προστασία και ανάδειξη των αρχαίων λατομείων της Πάρου από το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού, θα έχει ανοίξει ο δρόμος για την χρηματοδότηση αυτού του σημαντικού έργου.
Έχουμε υποχρέωση στην ιστορία του νησιού μας να εργαστούμε ώστε επιτέλους μετά από πολλά χρόνια απραξίας να κινηθούν οι διαδικασίες για την ανάδειξη των αρχαίων λατομείων της Πάρου. Η δρομολόγηση και υλοποίηση αυτού του έργου θα συμβάλλει σε αυτό που συχνά αναφέρουμε στην αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού μας.
Συγχρόνως πιστεύω ότι θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας ώστε να ενταχθούν τα Αρχαία Λατομεία Μαραθίου – Λάκων στον κατάλογο των πολιτιστικών μνημείων της UNESCO. Είναι ένα αίτημα που περιέχεται ήδη στο ψήφισμα του Α’ Διεθνές Συνεδρίου Αρχαιολογίας Πάρου και Κυκλάδων Παρία Λίθος το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Πάρο στις 5 Οκτωβρίου 1997.

Προσδοκώντας τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και κλείνοντας τον χαιρετισμό μου θα ήθελα να συγχαρώ την ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΑΡΙΑΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ, το Ι.Α.Π.Κ. και τον Π.Σ. «ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ» για την σημερινή ημερίδα, τους ΦΙΛΟΥΣ της ΠΑΡΟΥ για την ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Πάρο στις 16 Νοεμβρίου 2019 και τους υπόλοιπους φορείς που συνέβαλλαν στη διοργάνωση των παραπάνω ημερίδων με μοναδικό στόχο την προστασία και προβολή των αρχαίων λατομείων της Πάρου.

Σας ευχαριστώ,

Κων/νος Ν. Μπιζάς
Αντιπεριφερειάρχης Υγείας – Πρόνοιας – Κοιν. Μέριμνας Κυκλάδων & Έπαρχος Πάρου - Αντιπάρου