Η κατάσταση των Αρχαίων Λατομείων της Πάρου δεν αντέχει υπεκφυγές και εξωραϊσμού

Ερωτήματα που αφορούν το σύνολο των διαστάσεων του ζητήματος:την προστασία της μοναδικής παγκόσμιας κληρονομιάς των αρχαίων λατομείων της Πάρου, τη συμμόρφωση της εταιρίας με το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο επί δεκαετίες,την υποστελέχωση των αρμόδιων ελεγκτικών υπηρεσιών και κατά συνέπεια την πλημμελή άσκηση επιτόπιων ελέγχων, την χρηματοδότηση του έργου διάσωσης και ανάδειξης,το καθεστώς λειτουργίας των σύγχρονων λατομείων.

Από τις απαντήσεις που λάβαμε, προκύπτουν τα εξής:

Η ένταξη της μελέτης δεν είναι ρητά διασφαλισμένη, ενώ οι πόροι που προβλέπονται είναι μειωμένοι στο μισό (από 15.000.000 σε 7.470.000), χωρίς αιτιολόγηση και επαρκή τεκμηρίωση.
Από το 2010, ο μοναδικός έλεγχος λειτουργίας που έγινε στα λατομεία ήταν το 2017, οπότε και επιβλήθηκε πρόστιμο.
Ουδέποτε έχει υπάρξει ο απαιτούμενος συντονισμός μεταξύ των φορέων της Αυτοδιοίκησης και των εμπλεκόμενων υπηρεσιών των υπουργείων για την προστασία των αρχαίων λατομείων.
Με την απάντηση του Σώμα Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας-Τμήμα Μεταλλείων, καταλαβαίνουμε ότι προφανώς στο πλαίσιο του «λιγότερου κράτους» της ΝΔ, ότι είναι αρκετοί οι 3 αρμόδιοι επιθεωρητές για 800 νόμιμες εκμεταλλεύσεις στη Νότια Ελλάδα επιπλέον των παράνομων λατομικών δραστηριοτήτων στο χώρο αρμοδιότητάς τους!
Παρά τις επανειλημμένες έγγραφες οχλήσεις από τη Διεύθυνσης Λατομείων, Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών ήδη από το 2018, η εταιρεία επέλεξε να ανταποκριθεί στις συστάσεις του ΙΓΜΕ μετά από μήνες και μόνο μετά από την αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας, γεγονός που γεννά εύλογη απορία.
το τίμημα που καταβάλλεται για τη μίσθωση του σύγχρονου λατομείου κρίνεται «ανεπίκαιρο με βάση τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης» -ήδη από την εποχή του Πρακτικού Προσδιορισμού του μισθώματος, (2002)- όχι μόνο για τα έτη 2010-2017. Παρακαλείται δε από το 2018 ο Δήμος Πάρος να ενεργήσει ανάλογα!

Με δεδομένα ότι:

Η αδειοδότηση λειτουργίας του λατομείου με παράταση λειτουργίας του λατομείου για 15 χρόνια( !), επί υπουργίας του Ε. Βενιζέλου το 2003 και με Γενική Γραμματέα και Πρόεδρο του ΚΑΣ, την κ.Μενδώνη, έχει λήξει από το 2018
Στην ίδια θέση η κα Μενδώνη ξαναβρέθηκε το 2010-2014 χωρίς να πάρει καμία πρωτοβουλία σχετικά με το ζήτημα.
Από το 2000, όταν και έγινε η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου και με συντεταγμένες, δεν έχει υλοποιηθεί καμία παρέμβαση στο χώρο, ούτε έχει ενταχθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα.
Σε πρόσφατη ημερίδα, λέχθηκε από θεσμικό παράγοντα ότι θα προταθεί η ανάθεση μελετών στο Πανεπιστήμιο Πατρών για να διερευνηθεί αν τα νέα λατομεία προκαλούν ζημιές στα αρχαία (!)
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) ποτέ δε συναίνεσε στη λειτουργία τους, όπως προκύπτει και από έγγραφο της 13-01-2015, προς τα κεντρικά του υπουργείου με το οποίο γνωμοδοτεί αρνητικά για την παράταση άδειας της λειτουργίας των σύγχρονων λατομείων.

Με δεδομένες επίσης τις ενέργειες που έγιναν, από το 2015 έως 2019, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που σηματοδότησαν την αναστροφή της πορείας απόλυτης εγκατάλειψης και καταστροφής των αρχαίων λατομείων, όπως:

Η αυτοψία που πραγματοποιήθηκε το 2017 από την ΕΦΑ και την εταιρεία ΓΕΩΠΕΡ, με πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού, στο εσωτερικό της στοάς των Νυμφών που βρίσκεται κοντά στα σύγχρονα λατομεία, ώστε να προχωρήσουν οι εργασίες για αξιοποίηση και ανάδειξη των στοών,
Η κήρυξη σε ιστορικό τόπο του περιβάλλοντος χώρου των λατομείων, όπου και οι εγκαταστάσεις του 19ου αιώνα, με το ΦΕΚ (ΦΕΚ 97/ΑΑΠ/2018)
Η κατάθεση στο Κεντρικό Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) αρχιτεκτονικής μελέτης για την ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου των εγκαταστάσεων του 19ου αιώνα,
Η ένταξη της εκπόνησης μελετών ωρίμανσης έτσι όπως προσδιορίστηκαν από την ΓΕΩΠΕΡ για χρηματοδότηση.

Τα ερωτήματα που τίθενται σήμερα είναι αμείλικτα και ζητούν άμεση απάντηση:

Δεσμεύεται ή όχι το Υπουργείο Πολιτισμού για το κλείσιμο των νέων λατομείων εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου;
Θα αποδεχθεί την αρνητική γνωμοδότηση της ΕΦΑ;
Θα εισαχθεί το ζήτημα προς εξέταση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κατά προτεραιότητα διότι και η Εφορεία Εναλίων έχει γνωμοδοτήσει για τα χύδην αδρανή που συγκεντρώνονται στην προβλήτα του λιμανιού της Παροικιάς;
Θα δοθεί εντολή για ολοκλήρωση του φακέλου απαλλοτρίωσης ή της απευθείας εξαγοράς, ο οποίος άρχισε να ετοιμάζεται το 2019;

Δεν υπάρχει ούτε μια μέρα για χάσιμο.

Καλούμε το Υπουργείο Πολιτισμού ως επισπεύδουσα αρχή να προβεί άμεσα στη σύσταση μιας διευρυμένης επιτροπής με τα συναρμόδια Υπουργεία και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Φορείς της κοινωνίας των πολιτών της Πάρου, οι οποίοι όλο αυτό το διάστημα έχουν αγωνιστεί για την αποκάλυψη των παραβιάσεων της νομοθεσίας και την προστασία και ανάδειξη των αρχαίων λατομείων οφείλουν να συμμετέχουν με ενισχυμένη παρουσία.

Καλούμε τα συναρμόδια Υπουργεία να μεριμνήσουν για την ολιστική προσέγγιση του ζητήματος με την ολοκλήρωση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Ορυκτών Πρώτων Υλών, καθώς οι Κυκλάδες οφείλουν να έχουν σε ισορροπία -στο μικρό μέγεθος των νησιών τους- την προστασία του περιβάλλοντος, τις απαραίτητες λατομικές δραστηριότητες και τον τουρισμό.

Καλούμε το Υπουργείο Περιβάλλοντος να ενισχύσει το Σώμα Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας-Τμήμα Μεταλλείων σε στελέχη, και να προσδιορίσει επακριβώς τους όρους λειτουργίας των σύγχρονων λατομείων της Πάρου.

Καλούμε την κυβέρνηση να στελεχώσει επαρκώς όλες τις αρμόδιες και ελεγκτικές αρχές και υπηρεσίες οι οποίες είτε στην κεντρική κυβέρνηση είτε στην Περιφέρεια είτε στους Δήμους οφείλουν να διαφυλάσσουν με το έργο τους το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά των νησιών μα .

Νίκος Συρμαλένιος

Βουλευτής Κυκλάδων ΣΥΡΙΖΑ