Ο κ. Φόρτωμας ανέφερε στην επιστολή του ότι το εν λόγω νομοσχέδιο επιχειρεί μια ολιστική θεώρηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και διασύνδεσής της, σε συστηματική αλλά και ρεαλιστική βάση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, τόσο σε τοπικό περιφερειακό, όσο και σε κεντρικό επίπεδο.
Οι προτάσεις του κ. Φόρτωμα είναι συμπληρωματικού και διορθωτικού χαρακτήρα, με γνώμονα την αντιμετώπιση κάποιων μεταβολών που ενδέχεται να δημιουργήσουν τριβές.
Ειδικότερα, πρότεινε να συμπεριληφθούν τα νησιωτικά δημόσια Ι.Ε.Κ. στην κατηγορία των απομακρυσμένων και παραμεθόριων περιοχών ούτως ώστε να διασφαλισθεί η συνέχιση της λειτουργίας τους ακόμη κι αν οι καταρτιζόμενοι είναι λιγότεροι των εκατό ατόμων.
Επίσης, κατέθεσε μια σειρά από προτάσεις που αφορούν τη φοίτηση στα Ι.Ε.Κ., την πρακτική άσκηση και τη μαθητεία, τα όργανα διοίκησης και τη διάρθρωση των Ι.Ε.Κ., καθώς και την πιστοποίηση των αποφοίτων τους.
Επιπρόσθετα, ο κ. Φόρτωμας δεν παρέλειψε να επαινέσει την πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας για την πρόβλεψη λειτουργίας εκτός έδρας τμημάτων Ι.Ε.Κ. ή και σε όμορους Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία ανήκουν, γεγονός το οποίο διευκολύνει την ίδρυση παραρτημάτων σε νησιά των Κυκλάδων.
Θέμα: Προτάσεις επί του Σχεδίου Νόμου «Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης και άλλες διατάξεις»
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία σας να διορθώσετε όλες τις στρεβλώσεις του παρελθόντος που αφορούν στην επαγγελματική εκπαίδευση στη χώρα μας, μέσα από την κατάθεση προς διαβούλευση του νέου Νομοσχεδίου του Υ.ΠΑΙ.Θ., «Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Δια Βίου Μάθησης για την Επαγγελματική Εκπαίδευση Κατάρτιση και Διά βίου Μάθηση»· μέσα από το οποίο επιχειρείται μια ολιστική θεώρηση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και διασύνδεσής της, σε συστηματική αλλά και ρεαλιστική βάση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, τόσο σε τοπικό περιφερειακό, όσο και σε κεντρικό επίπεδο.
Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να αναφέρω κάποιες διορθωτικές μεταβολές που επιδέχονται κάποια άρθρα τα οποία ενδέχεται να δημιουργήσουν τριβές.
Πιο συγκεκριμένα:
Α) Άρθρο 23 (Όροι και διαδικασίες ίδρυσης των Ι.Ε.Κ.): Με το άρθρο 23 προβλέπεται η ίδρυση Ι.Ε.Κ. Ειδικής Αγωγής, επαναπροσδιορίζονται οι όροι και οι διαδικασίες ίδρυσης, μετατροπής, συγχώνευσης, κατάργησης και αναστολής λειτουργίας των δημόσιων Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας Υ.ΠΑΙ.Θ..
Στην παράγραφο 2, αναφέρεται: Τα δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων τα οποία κατά τη λήξη δύο (2) συνεχόμενων ετών κατάρτισης από το έτος κατάρτισης 2020-2021 και εφεξής, έχουν συνολικό κατ’ έτος αριθμό φοιτούντων/καταρτιζομένων που δεν υπερβαίνει τους εκατό (100), τίθενται σε αναστολή λειτουργίας ή συγχωνεύονται με άλλα δημόσια Ι.Ε.Κ.
Ειδικότερα για τα δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υ.ΠΑΙ.Θ. που λειτουργούν στις Περιφερειακές Ενότητες Κεντρικού, Νότιου, Βόρειου, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης, ο αντίστοιχος συνολικός κατ’ έτος αριθμός φοιτούντων/καταρτιζομένων για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου ορίζεται σε διακόσιους πενήντα (250). Ειδικώς, δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υ.ΠΑΙ.Θ. σε απομακρυσμένες και παραμεθόριες περιοχές, δύναται να λειτουργούν με συνολικό κατ’ έτος αριθμό φοιτούντων/καταρτιζόμενων μικρότερο των εκατό (100).
Σε αυτή την παράγραφο θα πρέπει να προστεθεί η λέξη νησιά αλλιώς θα είναι επισφαλής η λειτουργία των νησιωτικών ΙΕΚ).
Επίσης, ειδικά για τις Κυκλάδες, όπου οι αριθμοί δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλοι, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ρήτρα νησιωτικότητας, σε αντίθετη περίπτωση θα τερματιστεί η λειτουργία τους. Επιπρόσθετα θα είναι μια βραδυφλεγής βόμβα σε όλο το οικοδόμημα της επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς οι σπουδαστές θα πρέπει είτε να απομακρύνονται από την περιοχή τους, ή να μη φοιτούν, αυξάνοντας έτσι την ανισότητα ευκαιριών κέντρου και περιφέρειας.
Β) Άρθρο 25, (Φοίτηση στα Ι.Ε.Κ.): Με το άρθρο 25 περιγράφονται ζητήματα φοίτησης στα Ι.Ε.Κ., με στόχο την ευελιξία στην κατάταξη αποφοίτων άλλων δομών του συστήματος της επαγγελματικής κατάρτισης και προβλέπεται η παροχή εξ αποστάσεως επαγγελματικής κατάρτισης (παράγραφος 6), με στόχο τον εκσυγχρονισμό και τη συνολική αναβάθμιση της επαγγελματικής κατάρτισης. Θα πρέπει όμως στο σημείο αυτό να διευκρινιστεί, σχετικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ότι αυτή μπορεί να παρέχεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις (όπως συμβαίνει τώρα λόγω κορωνοϊού) δεδομένου ότι η επαγγελματική εκπαίδευση δεν είναι απλώς επιμόρφωση, αλλά προϋποθέτει κατάρτιση κι επαγγελματικές δεξιότητες οι οποίες πρέπει να παρασχεθούν εργαστηριακά.
Γ) Άρθρο 27 (Πρακτική άσκηση – Μαθητεία), όπου καθορίζεται το πλαίσιο πραγματοποίησης της Πρακτικής Άσκησης από τους καταρτιζόμενους, ώστε να επιτυγχάνεται η ενίσχυση της μάθησης με βάση την εργασία και να διασφαλίζονται η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της πρακτικής άσκησης και η ομαλή εισαγωγή των αποφοίτων του συστήματος της επαγγελματικής κατάρτισης στην αγορά εργασίας.
Στην Παράγραφο 4, αναγράφεται ότι η πρακτική άσκηση και η μαθητεία σε φυσικά πρόσωπα, ν.π.ι.δ., ν.π.δ.δ., δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις είναι αμειβόμενες. Η πρακτική άσκηση και η μαθητεία είναι δυνατόν να χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή/και ενωσιακούς πόρους, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις. Παρακάτω όμως, στο Άρθρο 36 (Φοίτηση στο Μεταλυκειακό έτος-Τάξη Μαθητείας), επαναπροσδιορίζονται τα ζητήματα φοίτησης στο Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας, με στόχο τη διαμόρφωση ενός ευέλικτου πλαισίου υλοποίησής της, καθώς και τη διασφάλιση της εξωστρέφειας των μαθητευόμενων και της κινητικότητας των αποφοίτων προς τα επιμέρους συστήματα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στις παραγράφους 4 & 5, του ίδιου άρθρου περιγράφονται αναλυτικά οι όροι κι οι προϋποθέσεις, μόνο για τους μαθητευόμενους (Μαθητεία): υπάγονται ασφαλιστικά στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) για το διάστημα της μαθητείας στον κλάδο παροχών ασθένειας σε είδος και στον κλάδο παροχών ασθένειας σε χρήμα, ο δε χρόνος ασφάλισής τους είναι συντάξιμος. Για τις ασφαλιστικές εισφορές εφαρμόζεται αναλογικά η περίπτωση γ) της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2335/1995 (Α΄185), κατά την οποία οι εισφορές υπολογίζονται με βάση το ήμισυ των πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών. Η αμοιβή του μαθητευομένου για το διάστημα της μαθητείας ορίζεται ίση με το 100% επί του κατώτατου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.
Δεν αναφέρεται όμως πουθενά καμία λεπτομέρεια αντίστοιχα για την πρακτική άσκηση. Δηλαδή ενώ φαίνεται το Νομοσχέδιο να φιλοδοξεί να δώσει λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα που σχετίζεται με την πρακτική των ΙΕΚ, το αφήνει σε καθεστώς ασάφειας. Πιο απλά φαίνεται να συνεχίζει να υφίσταται ένα διπλό σύστημα: πρακτικής (μη αμειβόμενης) και μαθητείας (αμειβόμενης). Θα έπρεπε όλοι να είναι αμειβόμενοι εφόσον θα δημιουργηθούν και γραφεία διασύνδεσηςμε την αγορά εργασίας. Γιατί κάποιος εργοδότης να προσλάβει κάποιον με πρόγραμμα μαθητείας (ΕΠΑΛ,ΕΣΚ, ΟΑΕΔ), όταν μπορεί να προσλάβει κάποιον χωρίς κόστος ως πρακτική;
Δ) Στο άρθρο 31 (Όργανα Διοίκησης Ι.Ε.Κ.), με το οποίο καθορίζονται θέματα διοίκησης και οργάνωσης των Ι.Ε.Κ., με στόχο τη βελτιστοποίηση της στελέχωσής τους.
Στην παράγραφο 1, αναφέρεται: α) Η διοίκηση του Ι.Ε.Κ. ασκείται από τον Διευθυντή. β) Ο Διευθυντής δημόσιου Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας Υ.ΠΑΙ.Θ. να είναι μόνιμος εκπαιδευτικός της δημόσιας εκπαίδευσης αντί μπορεί να είναι δημόσιος λειτουργός, μόνιμος δημόσιος υπάλληλος ή μόνιμος εκπαιδευτικός της δημόσιας εκπαίδευσης. Ο Διευθυντής πρέπει να διαθέτει αυξημένα, τυπικά και ουσιαστικά, προσόντα, πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης της ημεδαπής ή ισότιμο τίτλο της αλλοδαπής και επιστημονική, τεχνική ή άλλη κατάρτιση που καλύπτει τις ανάγκες διοίκησης εκπαιδευτικού οργανισμού της φύσης και της αποστολής των Ι.Ε.Κ.. Συνεκτιμώνται μεταπτυχιακές σπουδές, καθώς και επαγγελματική και διοικητική εμπειρία.
Στην παράγραφο 7, αναφέρεται: Ο Υποδιευθυντής δημοσίου Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υ.ΠΑΙ.Θ. είναι αποσπασμένος μόνιμος εκπαιδευτικός της δημόσιας εκπαίδευσης ή μόνιμος εκπαιδευτικός της Γ.Γ.Ε.Ε.Κ.Δ.Β.Μ.&Ν και επιλέγεται ύστερα από ανοικτή πρόσκληση, η οποία εκδίδεται από τον Γενικό Γραμματέα Ε.Ε.Κ.Δ.Β.Μ.&Ν. και αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υ.ΠΑΙ.Θ. και στο πρόγραμμα «Διαύγεια». Ο Υποδιευθυντής πρέπει να έχει τουλάχιστον πενταετή διδακτική υπηρεσία στην επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση, γνώση και εμπειρία σε διδακτικές μεθόδους της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, στην επιμόρφωση εκπαιδευτών, να μπορεί να παρακολουθήσει και να εποπτεύει την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και να συντονίζει τη διαδικασία αξιολόγησής της.
Θεωρώντας ότι είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει δυνατότητα, σε περιοχές (νησιωτικές), όπως η εκλογική μου περιφέρεια, καλό θα ήταν να περιοριστεί η διάρκεια της εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας στην Ε.Ε. προκειμένου κάποιος να αναλάβει Υποδιευθυντής.
Προσωπική μου εκτίμηση, είναι ότι την ανάληψη θέσεων ευθύνης σε εκπαιδευτικό οργανισμό, καλό θα ήταν να την έχουν εκπαιδευτικοί και μόνο, λόγω της παιδαγωγικής εμπειρίας κι επάρκειας. Επίσης προϊσταμένη αρχή είναι το Υπουργείο Παιδείας που προϋποθέτει εκπαιδευτική προϋπηρεσία κι υπηρεσία. Ένας εκπαιδευτικός (υπάλληλος του Υ.ΠΑΙ.Θ.), δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει προϊστάμενος σε Εφορία κλπ., η ίδια λογική θα πρέπει να ακολουθείται κι αντιστρόφως. Γενικά καλό θα ήταν η διεύθυνση - διοίκηση εκπαιδευτικής μονάδας να παραμείνει αποκλειστικά σε εκπαιδευτικούς αυξημένων προσόντων.
Ε) Άρθρο 32 (Διοικητική οργάνωση των Ι.Ε.Κ.), όπου καθορίζεται η διάρθρωση της διοικητικής οργάνωσης των Ι.Ε.Κ. με σκοπό την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών αξιολόγησης των δημόσιων Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υ.ΠΑΙ.Θ..
Στην παράγραφο 5 αναφέρεται: Οι λειτουργικές δαπάνες, δαπάνες εκπαιδευτικού υλικού και εξοπλισμού των δημοσίων Ι.Ε.Κ., καθώς και οι αμοιβές των εκπαιδευτών Επαγγελματικής Κατάρτισης, μπορούν να χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή/και ενωσιακούς πόρους. Στο σημείο όμως αυτό δημιουργείται μια ασάφεια, καθώς δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη στο σχέδιο νόμου για τη διαχείριση των υλικών εκπαίδευσης και άλλων οικονομικών πόρων.
ΣΤ) Άρθρο 42 (Πιστοποίηση αποφοίτων), όπου καθορίζεται το σύστημα πιστοποίησης των αποφοίτων των Ε.Σ.Κ. και των ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ., καθώς και των αποφοίτων των Ι.Ε.Κ. και η χορήγηση αντιστοιχίας στους κατόχους τίτλων ειδικοτήτων του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης Μαθητείας των επαγγελματικών δικαιωμάτων και των αδειών των κατόχων αντίστοιχων τίτλων ειδικοτήτων της Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης, επιπέδου πέντε (5), με στόχο την ισορροπημένη κάλυψη του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων.
Στην παράγραφο 3, από τις σχολές ΕΣΚ αναφέρει ότι μόνο πιστοποιημένοι θα μπορούν να εγγραφούν στην Β΄ΕΠΑ.Λ., σε αντίστοιχο τομέα. Δηλαδή από το επίπεδο 3 κάποιος για να πάει στο επίπεδο 4 θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί και να μην μπορεί να αλλάξει τομέα. Ο μαθητής όμως, που μετά τις Γυμνασιακές σπουδές, έχει ακολουθήσει μια συγκεκριμένη επιλογή, αν έχει κάνει λάθος θα παραμείνει εγκλωβισμένος στις ειδικότητες του τομέα, χωρίς να έχει το δικαίωμα ή την ευελιξία να αλλάξει. Στο σημείο αυτό, ή θα πρέπει να γίνει κάποια τροποποίηση που να παρέχει ευελιξία σε τόσο νεαρές ηλικίες να επιλέγουν εκ νέου, ή να γίνεται συστηματικά και μεθοδευμένα Επαγγελματικός Προσανατολισμός που να μην αφήνει μεγάλα περιθώρια για λάθος επιλογές.
Κλείνοντας θα ήθελα να επαινέσω, ως Βουλευτής Κυκλάδων το Άρθρο 34 (Εξουσιοδοτικές διατάξεις Κεφαλαίου Ε’), όπου καθορίζονται οι εξουσιοδοτικές διατάξεις του κεφαλαίου Ε΄ για την έκδοση υπουργικών και κοινών υπουργικών αποφάσεων, καθώς και αποφάσεων του Γενικού Γραμματέα Ε.Ε.Κ.Δ.Β.Μ.&Ν.
Γιατί, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Ε.Ε.Κ.Δ.Β.Μ.&Ν.: α) Μπορεί να λειτουργούν, στα δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, τμήματα εκτός της έδρας τους ή και σε όμορους δήμους της περιφερειακής ενότητας στην οποία ανήκουν. Στην ίδια απόφαση ρυθμίζονται ο τρόπος και η διαδικασία στελέχωσης των τμημάτων, ο αριθμός του προσωπικού τους και ανατίθεται η διοικητική υποστήριξή τους σε Υποδιευθυντή του οικείου Ι.Ε.Κ. Αυτό σημαίνει ότι σε νησιωτικές περιοχές, όπως οι Κυκλάδες, υπάρχει η δυνατότητα να τεθεί σε λειτουργία π.χ. Παράρτημα στην Πάρο του Δ.Ι.Ε.Κ. Σύρου.
Σας ευχαριστώ θερμά.
Με ιδιαίτερη εκτίμηση,
Φίλιππος Φόρτωμας
Βουλευτής Κυκλάδων
Μέλος του μητρώου
