ΘΕΜΑ 3ο: Ενεργειακή Πολιτική Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου - Η ενέργεια μοχλός ανάπτυξης.
Εισηγητής: κ. Περιφερειάρχης
ΘΕΜΑ 8ο: Παραχώρηση χρήσης στο Δήμο Σύρου - Ερμούπολης δύο μαγκανοπήγαδων και του περιβάλλοντος χώρου για την υλοποίηση του έργου: "Διατήρηση, αναβάθμιση και αποκατάσταση πολιτισμικών χαρακτηριστικών και προβολή παραδοσιακών μαγκανοπήγαδων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βάρης Σύρου"
Θα θέλαμε να θέσουμε μερικά σοβαρά ερωτήματα:
1. Συζήτηση και γνωμοδότηση επί της "Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιου Ακινήτου για το ακίνητο Αφάντου, Δήμου Ρόδου, Νήσου Ρόδου, Νομού Δωδεκανήσου"
Ενώ θα συζητήσουμε, και σωστά, την "Παραχώρηση χρήσης στο Δήμο Σύρου - Ερμούπολης δύο μαγκανοπήγαδων και του περιβάλλοντος χώρου για την υλοποίηση του έργου: "Διατήρηση, αναβάθμιση και αποκατάσταση πολιτισμικών χαρακτηριστικών και προβολή παραδοσιακών μαγκανοπήγαδων στο Δημοτικό Διαμέρισμα Βάρης Σύρου", στα θέματα του Περιφερειακού Συμβουλίου δεν περιλαμβάνεται η "παραχώρηση" της περιοχής του Αφάντου που προβλέπει δόμηση σε 800.000 τμ.! (γνωμοδότηση επί της "Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.) του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιου Ακινήτου για το ακίνητο Αφάντου, Δήμου Ρόδου, Νήσου Ρόδου, Νομού Δωδεκανήσου"). Η ανακοίνωση έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας αλλά δεν έχει σταλεί στους ΠΣ. Μέσα σε 35 ημέρες από την 19/2 θα πρέπει να υπάρχει γνωμοδότηση από την Περιφέρεια και το Περιφερειακό Συμβούλιο, αλλιώς θεωρείται θετική η γνωμοδότηση. Θα περιμέναμε να έχουμε ενημερωθεί ΟΛΟΙ οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι, τουλάχιστον ηλεκτρονικά, και όχι να το μαθαίνουμε από την ιστοσελίδα της Περιφέρειας
Eπειδή το πολύ σοβαρό αυτό θέμα δεν μπήκε - ως όφειλε - στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης της 26ης Φεβρουαρίου, ζητάμε ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ Ν. Αιγαίου, με βάση τις διατάξεις του Κανονισμού Λειτουργίας του ΠΣ, να μπει ως θέμα εκτός ημερήσιας διάταξης και να προηγηθεί η συζήτησή του, με δεδομένο ότι είναι ένα εξαιρετικά σοβαρό θέμα με πολύ σημαντικές διαστάσεις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτικές. Εκτός αν η Περιφερειακή Αρχή δεσμευτεί ότι θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη ΠΣ που θα γίνει πριν λήξει η προθεσμία των 35 ημερών.
Δεν είναι δυνατόν, φυσικά, η διαδικασία να παραμείνει απλώς στο επίπεδο της διατύπωσης προτάσεων εγγράφως ή της λήψης απόφασης από μια Επιτροπή του Περιφερειακού Συμβούλιο όπως υπονοείται από την "πρόσκληση να διατυπώσει το ενδιαφερόμενο κοινό εγγράφως και σε κάθε περίπτωση επαρκώς τεκμηριωμένα τις απόψεις του επί της ως άνω Σ.Μ.Π.Ε., απευθυνόμενες προς την Γραμματεία της Επιτροπής Αγροτικής Οικονομίας, Κτηνιατρικής, Αλιείας, Αγροτικής Βιοποικιλότητας, Ποιότητας Ζωής και Αειφόρου Ανάπτυξης της Υπαίθρου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (τηλ. 22413-64902) μέχρι τις 14/03/2013".
2. Ενεργειακή Πολιτική Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου - Η ενέργεια μοχλός ανάπτυξης
Ένα από τα θέματα της συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου αφορά στην ενέργεια. Περιμέναμε μια ολοκληρωμένη πρόταση, που θα βασιζόταν στην απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου του Νοεμβρίου 2011 που θα πήγαινε ένα βήμα μακρύτερα τη συζήτηση και κυρίως την υλοποίηση της πολιτικής που αποφασίστηκε και θα παρουσίαζε τι έχει κάνει και τι δεν έχει κάνει για την υλοποίηση της απόφασης. Δυο ήταν τα κύρια σημεία εκείνης της απόφασης:
σχεδιασμός σε επίπεδο περιφέρειας αντί για κεντρικό (μόνο διαχωρισμό) και ολοκλήρωση ενός χωροταξικού σχεδίου για την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο Ν. Αιγαίο,
δημιουργία κοινωνικών πολυμετοχικώνν συνεταιρισμών στον τομέα της ενέργειας με τη συμμετοχή και της Περιφέρειας.
Περιμέναμε να ακούσουμε προτάσεις στην κατεύθυνση που αποφασίσαμε: σχέδιο ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο Ν. Αιγαίο, μέσα από πρωτοβουλίες που θα είναι προς όφελος των νησιωτικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος. Επίσης, περιμέναμε να γίνει συζήτηση για το θέμα της ενεργειακής φτώχειας (μπορεί να μην έχει την ένταση που έχει στην Αττική και άλλες μεγάλες πόλεις, αλλά και στο Ν. Αιγαίο υπάρχει πρόβλημα).
Αντί αυτού, λάβαμε μια γενική έκθεση ιδεών, χωρίς καμία αναφορά στις προηγούμενες αποφάσεις, το έργο και της προτάσεις της Περιφέρειας. Εντοπίζουμε:
- μια γενικόλογη αναφορά στη σημασία της διασύνδεσης των νησιών με την Ηπειρωτική Ελλάδα προκειμένου για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και στη δυνατότητα αξιοποίησης της «επικείμενης υποβρύχιας ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Κύπρου – Ελλάδας και Ιταλίας»,
- μια ασαφή (για ποια ζητήματα ακριβώς;) επίκληση στην ανάγκη ενημέρωσης των μελών του ΠΣ και των πολιτών από την ΡΑΕ και την «Πολιτεία» προκειμένου το Περιφερειακό Συμβούλιο να συζητήσει και κυρίως να πάρει θέση σε ότι αφορά τα ενεργειακά ζητήματα στην περιοχή μας, αλλά και
- μια πραγματικά αμφιλεγόμενη δήλωση προθέσεων από πλευράς του Περιφερειάρχη για τον διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες «θέλουμε να αναπτύξουμε έναν γόνιμο ενημερωτικό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες, να κάμψουμε τις αντιδράσεις αν υπάρχουν ή και να τις ενισχύσουμε, όπου αυτές είναι απαραίτητες (??!!!)»
Η συζήτηση αυτή έχει κάποιο στόχο, θα είναι "άλλη μια από τα ίδια", θα βοηθήσει να προχωρήσουμε σε υλοποίηση όσων έχουμε αποφασίσει σε άλλο ΠΣ ή μήπως υπάρχει "κρυφή ατζέντα" στα ενεργειακά θέματα; Διαβάζοντας την γενικόλογη εισήγηση του Περιφερειάρχη αναρωτιόμαστε τι νόημα έχει μια γενικόλογη συζήτηση για την ενέργεια, όταν έχουμε αποφασίσει σε συνεδρίαση του ΠΣ, σχεδόν ομόφωνα (δεν ψήφισε η Λαϊκή Συσπείρωση), σχετικά με την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο Ν. Αιγαίο. Θα παρουσιαστούν συνολικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών ενεργειακών θεμάτων που αντιμετωπίζει η περιοχή μας; Θα δοθεί απολογισμός για την υλοποίηση των αποφάσεων του Νοεμβρίου 2011 για το «Χωροταξικό Σχέδιο Εγκατάστασης ΑΠΕ στο Νότιο Αιγαίο»;
Από τη δική μας πλευρά, συνεπής στην άποψη ότι δεν ασκούμε μόνο κριτική αλλά καταθέτουμε προτάσεις και αναλαμβάνουμε (κοινές πρωτοβουλίες), έχουμε διοργανώσει ή συμβάλλει στη διοργάνωση:
ημερίδας στη Ρόδο για τα θέματα της ενέργειας αλλά και αναλυτικές προτάσεις μας για την ενέργεια στο Ν. Αιγαίο
ημερίδας για την κοινωνική οικονομία, με αναφορές και στους ενεργειακούς συνεταιρισμούς,
ημερίδας στην Αττική , Ρόδο και στην Κω για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις με προσκεκλημένους, μεταξύ άλλων, εκπροσώπους ευρωπαϊκών δικτύων ενεργειακών συνεταιρισμών.
Είμαστε, επίσης, έτοιμοι να παρουσιάσουμε προς διαβούλευση με ειδικούς και εκπροσώπους φορέων:
ένα ολοκληρωμένο σχέδιο "νησιά απεξαρτημένα από ορυκτά καύσιμα – πετρέλαιο", δηλαδή για το πώς ένα μεγάλο νησί, όπως για παράδειγμα η Ρόδος, μπορεί να φτάσει να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της κατά 70-80% σε πρώτη φάση από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας,
μια έκθεση για τις πηγές χρηματοδότησης (α) της στροφής προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (β) της δημιουργίας Πολυμετοχικών Κοινωνικών Συνεταιρισμών για επενδύσεις από τοπικούς φορείς και πολίτες σε μεγαλύτερα επενδυτικά σχέδια προς όφελος των νησιωτικών κοινωνιών και όχι απλώς μερικών μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και (γ) Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων για την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.
Είμαστε πρόθυμοι, επίσης, να συμβάλλουμε στην διοργάνωση ημερίδας με στόχο να παρουσιαστούν καλά παραδείγματα στην απεξάρτηση περιοχών και ιδιαίτερα νησιών από τα ορυκτά καύσιμα και την εμπειρία σε θέματα ενεργειακών συνεταιρισμών. Μέσα στο επόμενο διάστημα θα προβάλλουμε, επίσης, σε διάφορα νησιά του Ν. Αιγαίου την ταινία "Κοινωνική Οικονομία: Η Εναλλακτική λύση", παραγωγή του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων και του πράσινου ινστιτούτου "Heinrich Boell Stiftung", όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζονται καλά παραδείγματα ενεργειακών συνεταιρισμών στην Ευρώπη (Ήδη έχουν καταγραφεί 12.000). Η ταινία παρουσιάστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στο Ευρωκοινοβούλιο στις 20/2/2013.
3. Ο ρόλος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου
Ο θεσμός της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης όπως διαμορφώθηκε με τον νόμο Καλλικράτη, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Οι πολιτικές οριζόντιας λιτότητας και περικοπών προσθέτουν επιπλέον προβλήματα. Αλλά ο θεσμός κινδυνεύει και εκ των έσω, όταν απαξιώνεται η λειτουργία του Περιφερειακού Συμβουλίου και περιορίζεται απλώς στην επικύρωση προειλημμένων αποφάσεων ή σε συζήτηση αποσπασματικά θεμάτων. Το πιο σοβαρό πρόβλημα, νομίζουμε, έχει να κάνει με την απουσία στρατηγικής για το τι σημαίνει και πως διαμορφώνεται ο περιφερειακός σχεδιασμός, τη ρόλο έχουν σε αυτή τη διαδικασία οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι, πώς μπορεί και πρέπει να δομείται ο διάλογος με την κοινωνία των πολιτών και τους φορείς.
Ένα βασικό θέμα είναι να μην υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα ενημέρωσης μεταξύ αυτών που έρχονται προς συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο και αυτών που η Περιφερειακή Αρχή προωθεί ή προβάλει στα ΜΜΕ ως θέσεις της.
Οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι δεν έχουν ενημερωθεί επισήμως αν στην συνεδρίαση του ΠΣ θα είναι κι άλλοι φορείς, όπως πχ εκπρόσωπος της ΡΑΕ και της ΔΕΗ κατά τη συζήτηση για τα ενεργειακά. Ο Περιφερειάρχης μας ενημερώνει μέσω των ...ΜΜΕ σχετικά με τη συνεδρίαση αλλά και για πολύ σοβαρές επιλογές που δεν μπορούσε να αντιληφθεί ένας μη ψιλιασμένος Περιφερειακός Σύμβουλος διαβάζοντας την εισήγηση του Περιφερειάρχη.
Ο Περιφερειάρχης προβάλλει ένα σχέδιο που δεν έχει προβληθεί δημόσια αλλά διακινείται σε άλλο επίπεδο: την ενεργειακή διασύνδεση Κρήτης, Κύπρου και Ισραήλ. Παρεμβαίνει, λοιπόν, και με δηλώσεις του στα ΜΜΕ ζητάει να επεκταθεί το "σχέδιο" και στο Ν. Αιγαίο. Έχει ο Περιφερειάρχης υπόψη του κάποιο επίσημο σχέδιο; Έχουν εκπονηθεί μελέτες, έχει υπάρξει κοστολόγηση, έχει προηγηθεί οποιοσδήποτε διάλογος για το τι σημαίνει ένα τέτοιο σχέδιο; Μιλάει για σύνδεση με ηλεκτρικό καλώδιο, για αγωγούς πετρελαίου ή/και φυσικού αερίου; Ποιες είναι οι οικονομικές, περιβαλλοντικές, ενεργειακές και γεωπολιτικές διαστάσεις τέτοιων σχεδίων; Και, επιτέλους, αντί να ασχοληθεί με σενάριο που αφορούν το 2030, τουλάχιστον, δεν πρέπει να ασχοληθεί για να επιλυθούν τα πολύ συγκεκριμένα και απτά προβλήματα του Ν. Αιγαίου στο θέμα της ενέργειας;
Αναφέρουμε ενδεικτικά:
Η κατανάλωσης ενέργειας αυξάνεται συνεχώς στο Ν. Αιγαίο, με σημαντικό οικονομικό κόστος και για τα νοικοκυριά, και για την οικονομία και για τα δημοσιονομικά της χώρας, ιδιαίτερα σε μια εποχή αύξησης της ενεργειακής φτώχεια.
Μόνο ο σταθμός της ΔΕΗ Ρόδου, με τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζει, χρειάζεται ετησίως εισαγωγές πετρελαίου κόστους 120 εκατομμυρίων Ευρώ, ποσό πολλαπλάσιο από τον προϋπολογισμό της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου.
Το κόστος εισαγωγής πετρελαίου για τις μονάδες της ΔΕΗ στα μη διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό δίκτυο νησιά ανέρχεται σε 700.000.000 ευρώ ετησίως, ποσό συγκρίσιμο με το σύνολο των ευρωπαϊκών πόρων που διατίθενται για το Ν. Αιγαίο μέσα σε 7 χρόνια (είτε την περίοδο 2007-2013, είτε την περίοδο 2014-2020). και τουλάχιστον 10πλάσιο από τον προϋπολογισμό της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου.
Τα προβλήματα της παροχής ενέργειας στα νησιά, αντιμετωπίζεται συχνά με πρόχειρες λύσεις που κοστίζουν ακόμα περισσότερο και οικονομικά και περιβαλλοντικά, όπως είναι πχ η ενοικίαση ή αγορά ηλεκτροπαραγωγών κοντέινερ.
Θεωρούμε, λοιπόν, απαραίτητο να υπάρξει σε επόμενο Περιφερειακό Συμβούλιο μια σοβαρή συζήτηση για το πώς σχεδιάζεται ο περιφερειακός σχεδιασμός, ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν και πώς στην οργάνωση και λειτουργία της Περιφέρειας και του Περιφερειακού Συμβουλίου. Ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ έχουμε από την αρχή καταθέσει προτάσεις για το πώς μπορεί να οργανωθεί και να λειτουργεί καλύτερα η Περιφέρεια και το Περιφερειακό Συμβούλιο, πώς μπορούν να αποκτήσουν ρόλο ΟΛΟΙ οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι, να μην είναι απλώς "γλάστρες".
Είμαστε πρόθυμοι να συμβάλλουμε στην μεταφορά καλών πρακτικών και εμπειριών από θαλάσσιες και άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες μέσα από την οργάνωση ημερίδων, σεμιναρίων, ανταλλαγής ενημερωτικών επισκέψεων σε άλλες περιφέρειες. Πάντως η φθίνουσα πορεία της Περιφέρειας σε μια εποχή που απαιτείται αποτελεσματική παρουσία της και ισχυρή παρέμβαση της στις εξελίξεις επιδεινώνει την προϊούσα κρίση στο Ν. Αιγαίο.
Με εκτίμηση
Νίκος Χρυσόγελος
Επικεφαλής ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ
Ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο
Μέλος του μητρώου
