Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Όπως γνωρίζετε από προηγούμενες επιστολές μας, το Επιμελητήριο Κυκλάδων πρωτοστάτησε στη διασφάλιση του δικαιώματος της χώρας για επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, μέσα από διαρκείς παρεμβάσεις προς κάθε αρμόδιο όργανο και θεσμό. Καθοριστική υπήρξε η άμεση αντίδραση σας σε παρέμβαση του Δικτύου Νησιωτικών Επιμελητηρίων της Ευρώπης (INSULEUR), δίνοντας τη δυνατότητα στη χώρα μας, στη νέα οδηγία της Ε.Ε. να διατηρήσει το δικαίωμα επαναφοράς των μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α. στα νησιά από 1/1/2025, οπότε ξεκινάει η εφαρμογή της.
Στο πλαίσιο αυτό και σε συνέχεια διεκδικήσεων και της εισήγησης του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, επανερχόμαστε καθώς θεωρούμε πως είναι η στιγμή να γίνει πράξη. Σε αυτήν τη κατεύθυνση με τη παρούσα επιστολή επιδιώκουμε να συνδράμουμε στη τεκμηρίωση της αναγκαιότητας επαναφοράς των μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α.
Η κατάργηση του καθεστώτος των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου από το 2015, είχε στόχο την ενίσχυση των δημοσιονομικών εσόδων μετά από σχετικές δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί για το δανεισμό της Χώρας με την υπογραφή των σχετικών μνημονίων. Ωστόσο, από την επεξεργασία των σχετικών δεδομένων της ΑΑΔΕ και λοιπών φορέων, προκύπτουν σαφείς ενδείξεις πως το μέτρο απέτυχε να αποφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα ενώ προκάλεσε σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στις νησιωτικές κοινωνίες.
1. Δημοσιονομική Αναποτελεσματικότητα του Μέτρου
- Οι αρχικές προϋπολογισθείσες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για πρόσθετα έσοδα ύψους 347 εκατ. ευρώ ετησίως. Ωστόσο, τα πραγματικά πρόσθετα έσοδα από την εφαρμογή των κανονικών συντελεστών δεν ξεπέρασαν το επίπεδο των 100 εκατ. ευρώ.
- Η εισπραξιμότητα του ΦΠΑ στα νησιά μειώθηκε (δείκτης VAT Effectiveness) κυρίως λόγω της μείωσης της καταναλωτικής δαπάνης και των αυξημένων απωλειών εσόδων που συνδέεται με την αύξηση των συντελεστών.
- Παρατηρήθηκε έντονη εποχικότητα στα έσοδα από ΦΠΑ, με αύξηση μόνο τους θερινούς μήνες και σημαντική υστέρηση τους υπόλοιπους, γεγονός που υπονομεύει τη σταθερότητα των δημοσιονομικών ροών από τις νησιωτικές περιοχές.
2. Κοινωνικές και Οικονομικές Επιπτώσεις
- Αυξήθηκε το κόστος διαβίωσης των νησιωτών, με τη μέση μηνιαία δαπάνη για βασικά αγαθά να μειώνεται σημαντικά ως ποσοστό των συνολικών αγορών τους, υποδηλώνοντας περιορισμό του διαθεσίμου εισοδήματος και της αγοραστικής τους δύναμης.
- Οι τιμές στα καύσιμα (βενζίνη, diesel και θέρμανσης) στα νησιά παραμένουν συστηματικά υψηλότερες από τον πανελλαδικό μέσο όρο. Η εφαρμογή κανονικού ΦΠΑ επιδεινώνει περαιτέρω τη συγκριτική ανισότητα.
- Στο Βόρειο Αιγαίο, όπου διατηρήθηκαν οι μειωμένοι συντελεστές, παρατηρήθηκε μικρότερη απώλεια εσόδων και σχετική σταθερότητα στις καταναλωτικές συμπεριφορές των νοικοκυριών, γεγονός που επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα του μέτρου εκεί όπου παρέμεινε σε ισχύ.
3. Συνταγματική και Ευρωπαϊκή Υποχρέωση
- Η ελληνική Πολιτεία βάσει του άρθρου 101 παρ. 4 και του άρθρου 106 παρ. 1 του Συντάγματος, έχει την υποχρέωση να λαμβάνει ειδικά μέτρα για τις νησιωτικές περιοχές.
- Σε επίπεδο ΕΕ, η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 174) τονίζει την ανάγκη στήριξης περιοχών με διαρθρωτικές αδυναμίες όπως οι νησιωτικές.
- Στην προσφάτως τροποποιηθείσα Οδηγία για τον ΦΠΑ, διατηρήθηκε, μετά από σημαντική προσπάθεια της τότε ηγεσίας του Υπ. Οικονομικών στο Συμβούλιο της Ε.Ε., το δικαίωμα της Ελληνικής Πολιτείας για την θέσπιση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, χωρίς επιπρόσθετες προϋποθέσεις.
Κατόπιν των ανωτέρω, εισηγούμαστε την πλήρη επαναφορά του καθεστώτος μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, και χωρίς τη σύνδεσή του με ύπαρξη μεταναστευτικών δομών (περιορισμός που δεν υφίσταται ούτε σε πρωτογενές Ευρωπαϊκό δίκαιο ούτε συναντάται σε άλλο Κ-Μ της Ε.Ε με παρόμοια καθεστώτα), που ως στόχο έχει:
- Την ενίσχυση της τοπικής ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής δραστηριότητας.
- Την αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
- Την εξασφάλιση της κοινωνικής και περιφερειακής συνοχής.
- Τη συμμόρφωση με τις συνταγματικές και κοινοτικές μας υποχρεώσεις (Οδηγία ΦΠΑ 2006/112/ΕΚ).
Θεωρούμε ότι το εύλογο αυτό αίτημα, το οποίο εκφράζει όχι μόνο τον επιχειρηματικό κόσμο και τα μέλη μας αλλά το σύνολο των νησιωτικών κοινωνιών, θα εξεταστεί και θα τύχει της θετική σας άμεσης ανταπόκρισης και εφαρμογής. Η υιοθέτηση του θα συμβάλει καθοριστικά στην τόνωση της νησιωτικής επιχειρηματικότητας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της κοινωνικής συνοχής και της δημογραφικής βιωσιμότητας των νησιών μας, τιμώντας ταυτόχρονα τις συνταγματικές και ευρωπαϊκές μας δεσμεύσεις για στήριξη της νησιωτικότητας.
Με εκτίμηση,
Γιάννης Ρούσσος
Πρόεδρος Επιμελητηρίου Κυκλάδων
Πρόεδρος Δικτύου Νησιωτικών Επιμελητηρίων Ευρωπαϊκής Ένωσης (INSULEUR)
Μέλος του μητρώου
