Η υπεύθυνη των επειγόντων Γενική ιατρός κ. Καψάλη διέγνωσε αμέσως με επιτυχία (μέσω του πρωτοκόλλου θρομβόλυσης του ΚΥ Πάρου) ότι επρόκειτο για οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου το οποίο είχε ένδειξη θρομβόλυσης, έλεγξε τυχόν αντενδείξεις και ενημέρωσε τον υπογράφοντα να προσέλθει εκτάκτως στο ΚΥ (βρισκόταν σε άδεια), ενώ συγχρόνως χορήγησε όλη την συμπληρωματική φαρμακευτική αγωγή. Μέχρι την είσοδο του υπογράφοντος, ο Καρδιολόγος κ. Λιβανίδης, προσήλθε οικιοθελώς μετά από κλήση του και απέκλεισε υπερηχογραφικά τον διαχωρισμό ή την περικαρδίτιδα.
Το ΚΥ Πάρου ευχαριστεί τον ιατρό για αυτή την ανιδιοτελή του προσφορά και βοήθεια. Αμέσως μετά την αποχώρηση του κ. Λιβανίδη, με απόφαση και ευθύνη των ιατρών του ΚΥ, μετά από ενημερωμένη συγκατάθεση του ασθενή (για την ωφέλεια και τους πιθανούς κινδύνους), το οξύ έμφραγμα θρομβολύθηκε. Μιάμιση ώρα μετά την χορήγηση του φαρμάκου, το καρδιογράφημα παρουσίασε δραματική βελτίωση (εικόνες) ενώ ο πόνος υποχώρησε πλήρως. Μέσω της βάσης αεροδιακομιδών της Σύρου, ο ασθενής χωρίς άγχος και χρονική πίεση (αφού το σημαντικότερο κομμάτι της θεραπείας του είχε επιτυχώς ολοκληρωθεί), μεταφέρθηκε στο αιμοδυναμικό εργαστήριο του Τζανείου όπου ο επεμβατικός Καρδιολόγος κ. Παπακωνσταντίνου εφαρμόζοντας πλήρως τις οδηγίες τον υπέβαλε σε αγγειοπλαστική την ίδια ημέρα, επιβεβαιώνοντας την μερική βατότητά του αγγείου και την επιτυχία της θρομβόλυσης που έγινε στο ΚΥ.
Επιστημονικά δεδομένα.
Αμέσως μετά ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, ένα τμήμα της καρδιάς σταματά απότομα να δέχεται αίμα, με αποτέλεσμα σταδιακά να καταστρέφεται. Κάθε λεπτό που περνά οδηγεί σε μία μόνιμη και μη αναστρέψιμη καταστροφή τμήματος της καρδιάς. Για όλους αυτούς τους λόγους, όλα ανεξαιρέτως τα επιστημονικά δεδομένα, επιβάλουν το άνοιγμα του αγγείου που έχει αποφραχτεί το συντομότερο δυνατό μετά το επεισόδιο.
Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε με αγγειοπλαστική (που γίνεται αποκλειστικά σε μεγάλα Νοσοκομεία των Αθηνών που έχουν αιμοδυναμικό) είτε με τη χορήγηση φαρμάκου που διαλύει τον θρόμβο δηλαδή με θρομβόλυση. Σε όλες τις περιπτώσεις που ο ασθενής υπολογίζεται ότι θα χάσει περισσότερο από 2 ώρες από την διάγνωση του εμφράγματος από τον πρώτο ιατρό, μέχρι την είσοδό του στο αιμοδυναμικό και το άνοιγμα του αγγείου, συνιστάται να γίνεται αμέσως θρομβόλυση.
Στην Πάρο, όπως και στην υπόλοιπη νησιωτική χώρα οι χρόνοι αυτοί είναι ακατόρθωτοι και έτσι συνιστάται να γίνεται στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη αμέσως θρομβόλυση. Το φάρμακο χορηγείται μόνο σε ένα τύπο εμφράγματος (αυτό με επίμονη ανάσπαση) και υπό την προϋπόθεση ότι η διάγνωση είναι ορθή και δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Όπως όλα τα φάρμακα έχει μια πιθανότητα επιπλοκών (εγκεφαλικής αιμορραγίας σε περίπου 0.5% των περιπτώσεων, σπανιότατα ακόμη και θανατηφόρας). Το υπερηχογράφημα καρδιάς μπορεί μεν να βοηθήσει στην διάγνωση και τον αποκλεισμό άλλων νοσημάτων, δεν επιτρέπεται όμως σε καμία περίπτωση να καθυστερήσει την θρομβόλυση και δεν συνιστάται ως προαπαιτούμενο από καμία επιστημονική εταιρεία της Ευρώπης ή των ΗΠΑ.
Παρά τα ξεκάθαρα (από 20 ετίας) επιστημονικά δεδομένα, το ΚΥ της Πάρου είχε σταματήσει πλήρως να χρησιμοποιεί την θρομβόλυση (τουλάχιστον κατά τα τελευταία 8 ετη). Αυτό συνέβαινε ακόμη και σε χρονικά διαστήματα που υπηρετούσαν σε αυτό Καρδιολόγοι. Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο νυν Επιστημονικός Διευθυντής, προσπάθησε χωρίς αποτέλεσμα να προμηθευτεί το φάρμακο μέσω δωρεών. Κατόπιν πρωτοκολλήθηκε το υπ. αρ. 462 έγγραφο, το οποίο τεκμηρίωσε πλήρως την αναγκαιότητα ύπαρξης του φαρμάκου στο ΚΥ Πάρου και μετά από έγκριση της ΔΥΠΕ και του Φαρμακείου του Νοσοκομείου της Σύρου, το φάρμακο βρίσκεται διαθέσιμο προς χρήση. Το ΚΥ της Πάρου, στον τρέχοντα χρόνο (σύμφωνα με τον Καρδιολόγο κ. Πατσουράκο σε ομιλία του στο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο: βλέπε σχετικό video
είναι το μοναδικό ΚΥ της χώρας που εφαρμόζει αυτή τη θεραπεία (η Θήρα έχει Γενικό Νοσοκομείο).
Τι πρέπει να γνωρίζει ο κάτοικος της Πάρου για την αντιμετώπιση του εμφράγματος; Τι έχει αλλάξει μετά την διαθεσιμότητα θρομβολυτικού φαρμάκου στο ΚΥ;
Είναι γνωστό ότι το έμφραγμα του μυοκαρδίου παρουσιάζεται ως ένας επίμονος πόνος πίσω από το στήθος με πιθανή αντανάκλαση στο στομάχι, στο λαιμό, στην πλάτη ή στα χέρια. Προσοχή: ένας τύπος εμφράγματος (κατώτερο) μπορεί να παρουσιαστεί ως στομαχόπονος (πόνος πάνω από τον ομφαλό), γεγονός που μπορεί να μπερδέψει τους ασθενείς και να καθυστερήσουν να έρθουν στο νοσοκομείο! Οποιοδήποτε συγγενικό μας πρόσωπο παρουσιάσει μια τέτοια εικόνα που δεν υποχωρεί μετά από μερικά λεπτά, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι πάσχει δυνητικά από έμφραγμα (μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου) κατά συνέπεια πρέπει γρήγορα και με ασφάλεια να μεταφερθεί στο ΚΥ της Πάρου.
Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν αφήνουμε ποτέ τον πάσχοντα μόνο, δεν του επιτρέπουμε να βαδίζει και καλούμε το ΕΚΑΒ και το ΚΥ (2284360000). Ποτέ δεν επιτρέπουμε σε άτομο που πονάει στο στήθος να οδηγήσει! Ο λόγος κλήσης του ΕΚΑΒ είναι ότι το συγγενικό μας πρόσωπο διατρέχει μεγάλο κίνδυνο επιπλοκών ή και αιφνιδίου θανάτου κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του. Το ΕΚΑΒ Πάρου, στον τρέχοντα χρόνο είναι στελεχωμένο με εκπαιδευμένους διασώστες, πολύ έμπειρους στην εξωνοσοκομειακή ανακοπή. Εφόσον το ΕΚΑΒ δεν είναι διαθέσιμο, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με την ομάδα διάσωσης, που επίσης διαθέτει ασθενοφόρο και αυτόματο απινιδωτή.
Σε καμία περίπτωση δεν ζητούμε επίσκεψη κατ οίκον από ιατρό, ούτε επισκεπτόμαστε ιατρείο, καθώς αυτό θα καθυστερήσει την αντιμετώπιση στο ΚΥ η οποία όπως προαναφέρθηκε, είναι υπερεπείγουσα. Στην περίπτωση που το ασθενοφόρο βρίσκεται μακριά και ο ασθενής είναι σε καλή κατάσταση και μπορεί να μετακινηθεί, είναι προτιμότερο για να κερδηθεί χρόνος, να ξεκινήσουμε την μεταφορά του προς το ΚΥ και μετά από επικοινωνία με το ΕΚΑΒ, ώστε να τον παραδώσουμε στην μέση της διαδρομής όταν τα δύο οχήματα συναντηθούν.
Ομοίως, στην περίπτωση που διαμένουμε στην Αντίπαρο, τηλεφωνούμε στο Ιατρό που εφημερεύει και συγχρόνως μετακινούμε τον πάσχοντα προς το ιατρείο του νησιού. Μετά από τη λήψη ηλεκτροκαρδιογραφήματος (καθυστέρηση μόνο λίγων λεπτών), ο εφημερεύων ιατρός οφείλει να συνοδέψει τον πάσχοντα προς το ΚΥ ανοίγοντας το πορθμείο, αφού ενημερώσει τους ιατρούς του ΚΥ ώστε να ετοιμάζονται.
Σε κάθε περίπτωση που μεταφέρουμε άτομο που πονάει στο στήθος είμαστε ψυχολογικά έτοιμοι να ξεκινήσουμε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση ανά πάσα στιγμή. Εάν υπάρχει αυτόματος απινιδωτής στην περιοχή μας τον παίρνουμε στο αυτοκίνητο και είμαστε έτοιμοι να τον χρησιμοποιήσουμε. Εάν το θύμα χάσει τη συνείδησή του, σταματούμε αμέσως το όχημα, ελέγχουμε για αναπνοή, καλούμε ξανά το ΕΚΑΒ και ξεκινάμε συμπιέσεις χωρίς κανένα δισταγμό.
Η ποιότητα της αναζωογόνησης που θα παρέχουμε σχετίζεται άμεσα με το τελικό αποτέλεσμα της υγείας του ασθενή. Ο υπογράφων έχει να διηγηθεί σημαντικό αριθμό περιστατικών στα οποία είτε δεν έγινε καθόλου αναζωογόνηση από τους παραβρισκόμενους, είτε αυτή έγινε ελλιπώς ή με κακή ποιότητα, με αποτέλεσμα είτε τον εγκεφαλικό θάνατο του ασθενή είτε μια μόνιμη και μη αναστρέψιμη αναπηρία.
Ολόκληρος ο πληθυσμός του νησιού πρέπει όχι απλώς να πιστοποιηθεί στην ΚΑΑ, αλλά και να επανεκπαιδεύεται σε τακτική βάση από ομάδα υγειονομικών με ειδικευμένη γνώση στο αντικείμενο, έτσι ώστε τόσο το επίπεδο των γνώσεων και των δεξιοτήτων του να παραμένει υψηλό ενώ συγχρόνως να είναι συμβατό με τα τοπικά πρωτόκολλα αντιμετώπισης των επειγόντων του νησιού. Εφόσον φτάσουμε με δικό μας μέσο στο ΚΥ, ζητούμε να μεταφερθεί ο ασθενής μας μέσα καθιστός (σε αναπηρική καρέκλα) και ενημερώνουμε τη νοσηλεύτρια να ώστε να του δοθεί αμέσως προτεραιότητα και να γίνει ηλεκτροκαρδιογράφημα. Το φάρμακο χορηγείται κατά προτεραιότητα από καρδιολόγο αλλά στην περίπτωση απουσίας του, μπορεί να χορηγηθεί από Παθολόγο ή Γενικό ιατρό κατάλληλα εκπαιδευμένο (σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της ESC 2017, όπως επιβεβαιώνεται και στο σχετικό video του Καρδιολογικού συνεδρίου).
Ποιοι είναι οι στόχοι για το μέλλον;
Οι κάτοικοι του Πάρου πρέπει να ευαισθητοποιηθούν και να προσέρχονται στο ΚΥ ταχέως και χωρίς καθυστέρηση στην περίπτωση πόνου στο στήθος. Επίσης πρέπει να ενημερωθούν για τα οφέλη της θρομβόλυσης ώστε να είναι έτοιμοι να δώσουν ελεύθερα τη συγκατάθεσή τους εφόσον τους ζητηθεί. Για αυτό το σκοπό προτείνεται η προσεκτική ανάγνωση τόσο του υπ. αρ. 462 εγγράφου του ΕΔ όσο και η παρακολούθηση του σχετικού video
Ολόκληρος ο πληθυσμός πρέπει να πιστοποιηθεί στην ΚΑΑ, να επανεκπαιδεύεται τουλάχιστον ανά έτος, ενώ αυτόματοι απινιδωτές πρέπει να τοποθετηθούν σε κατάλληλα σημεία του νησιού μετά από προσεκτική έρευνα. Όλη η διαδικασία πρέπει να συντονίζεται και επαναξιολογείται επιστημονικά, ώστε να εντοπίζονται αμέσως τυχόν παραλείψεις ή σφάλματα και να εξασφαλίζεται η ποιότητα. Οι χρόνοι από τη διάγνωση του εμφράγματος μέχρι την χορήγηση του φαρμάκου (χρόνοι μέσα στο ΚΥ) πρέπει να καταγράφονται και να γίνει προσπάθεια να συρρικνωθούν περαιτέρω. Τέλος, μετά τον διορισμό του Καρδιολόγου (ο οποίος αναμένεται), η διαδικασία θα τελειοποιηθεί, έτσι ώστε κανένας συμπολίτης μας στο μέλλον να μην αποστερηθεί την χορήγηση του φαρμάκου όταν αυτό ενδείκνυται.
-Ο- ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΤΖΑΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΙΑΤΡΙΚΗ
MSc ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ
Μέλος του μητρώου
