Δύο θρησκευτικοί τόποι – ορόσημα φορτωμένοι με μνήμες της ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής, που πανηγυρίζουν στις 8 και 9 Νοεμβρίου αντίστοιχα, σε μια γειτνίαση χρόνου και τόπου που φανερώνει μυστικά και συνέχειες στο διάβα των αιώνων.
Το κουβάρι της ιστορίας του περιώνυμου λόφου των Καμαρών, αρχίζει να ξετυλίγεται χιλιάδες χρόνια πριν ως απότοκο μιας γεωλογικής ιδιομορφίας που χάραξε ανεξίτηλα την πολιτισμική πορεία του μέσα στο χρόνο.
Ο λόφος Κουνάδος, μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικισμών της Πάρου, της Παροικίας και της Νάουσας, ξεπροβάλλει με κορυφή κρανιόσχημη και δίκοχη, σμιλευμένη από τα στοιχεία της φύσης σαν ανθρώπινη κεφαλή που προεξέχει διπλά, θέλοντας να αγγίξει τον ουρανό. Μαρμαροφόρος και υδροδιαπερατή, με την παριανή ντοπιολαλιά να την αποκαλεί Τουρλομπερέτη και με αμμώδη παράπλευρη επιφάνεια, δημιουργούσε το ευεπίφορο έδαφος για το κύλισμα των νερών στην καρδιά του λόφου γεννώντας πηγές που ήδη καταγράφονται τα τελευταία τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια. 
Ζωοδότρια γη ο λόφος, έθρεψε την ανθρώπινη βιωτή καθώς τα νερά των πηγών του, μέσω υδραγωγών, γέμιζαν στέρνες αναγκαίες για την καλλιέργεια μικρών κλήρων από τους δουλευτές της γης της περιοχής. Βραχώδες ήταν το περιβάλλον πέριξ της κορυφής δημιουργώντας μια ιδιότυπη πέτρινη στεφάνη σκαλισμένη στα απώτερα ύψη. Εκεί, μεταξύ στεφάνης και πλαγιάς, υπάρχουν μέχρι σήμερα σπηλαιώδεις σχηματισμοί στους οποίους κατά τα φαινόμενα υπήρξε ανθρώπινη παρουσία.
Ανθρώπινη δραστηριότητα του παρελθόντος υλικού πολιτισμού στο λόφο, μαρτυρά το γεγονός ότι περιμετρικά του υφίσταντο ασβεστοκάμινα δεδομένου ότι παρείχε την πρώτη ύλη για την λειτουργία τους. Μάρμαρο στην κορυφή, ενέργεια από τα κλαδιά των θάμνων στην πλαγιά αλλά και νερό χάρη στις πηγές.
Η σημασία επίσης του λόφου στην διαχρονική λατρευτική διαδρομή της περιοχής ήταν τεράστια, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα. Ψηλά στην κορυφή, έστεκαν άλλοτε τρία σπουδαία Ιερά της αρχαιοελληνικής λατρείας: του Διός, της Αφροδίτης και της Ειλειθυίας. Σύμφωνα με έγκυρους μελετητές, ενώ η θεότητα της Ειλειθυίας στον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο ταυτίζεται με την Ηρώ ή τη Σελήνη, στο νησί της Πάρου ταυτιζόταν με την θεά Αφροδίτη.
Σημαντική ήταν καθώς φαίνεται η τοποθεσία και σε άλλες ιστορικές περιόδους καθώς η βόρεια πλευρά της γειτνιάζει με τους βυζαντινής χρονολόγησης Παλιόμυλους και τα Ελληνορωμαϊκά κατάλοιπα του Ελληνικού.
Πάμπολλα επίσης είναι τα χριστιανικά ναϋδρια και οι εγκατεσπαρμένοι ναοί σε κάθε σπιθαμή γης του λόφου. Στη βορειοδυτική πλευρά της πέτρινης στεφάνης, υπάρχει η μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου η οποία χρονολογείται από το 1590. Το 1923 επίσης, κτίστηκε στην κορυφή του λόφου το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία από κάποιον μοναχό από τις Λεύκες που άκουγε στο όνομα Ιωάννης Σκιαδάς ή Λουκής και επονομαζόταν Χοντρογιάννης ή Σμαρογιάννης. Ανατολικά δε των θεμελίων της μονής του Αγ. Ιωάννη, βρίσκεται μια σημαντική πηγή ενώ στην βόρεια πλευρά, στους πρόποδες του λόφου, υπάρχει από το 1945 ο ναός του Αγ. Κωνσταντίνου που χτίστηκε στη θέση του παλιού ναϋδρίου του Αγ. Θαλέλαιου που γκρεμίστηκε.
Στα βορειοδυτικά, υπάρχουν ακόμη δύο ναοί αφιερωμένοι στον Άγιο Δημήτριο. Στα ιερά στολίδια του λόφου, εντάσσονται επίσης πάμπολλοι ιδιότυποι, πέτρινοι μικροί ναοί, που έστεκαν περιμετρικά του κατά το παρελθόν και είχαν τη μορφή ασκητηρίων. Σήμερα δυστυχώς έχουν παραδοθεί στη φθορά του χρόνου. Πολλά απ΄αυτά τα κτίσματα γκρεμίστηκαν ενώ σε άλλα είναι ορατά σήμερα μόνο τα εναπομείναντα θεμέλιά τους.
Σχεδόν αγέρωχη στέκει ωστόσο έως τις μέρες μας στις ανατολικές παρυφές του λόφου, η Ιερά Μονή Ταξιαρχών. Λατρευτικό επίκεντρο της ευρύτερης περιοχής των Καμαρών για μια μακρά περίοδο, καθώς από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα έως και το 1958, χρονολογία κατά την οποία συστάθηκε ο ενοριακός ναός των Αγίων Αποστόλων, η μονή λειτούργησε άτυπα ως ενοριακός ναός. Η περιώνυμη μονή με αρχιτεκτονικά στοιχεία Καστρομονάστηρου, φαίνεται πως έπαιξε σημαντικό θρησκευτικό και πολιτισμικό ρόλο πολύ πριν από την εποχή αυτή, όταν ακόμη δεν λειτουργούσε ως ενοριακός ναός.
Διάστικτα είναι μέχρι τις μέρες μας τα χαραγμένα ακτινωτά μονοπάτια ολόγυρα από το κτίσμα που έβγαζαν οδοιπόρους και προσκυνητές στην είσοδο του μοναστηριού. Από τις Βαγιές του λόφου Κρωτήρι, τον Χοχλακά (Γλιαρμίδικα), από την Πλαγιά (Καψάλα), το Καλάμι στα δυτικά, τον Έλητα στα νότια, τα Πρωτόρια στα ανατολικά και από τα Λιβάδια της Νάουασας έως τις Άνω Καμάρες, οι διαβάτες έπαιρναν τον δρόμο της μονής πατώντας σε χνάρια δρόμων που οδηγούσαν εκεί. Οι δρόμοι αυτοί, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, υφίστανται μέχρι σήμερα.
Εστία θρησκευτικής αλλά και κοινωνικής ζωής μιας εκτενούς υπαίθριας περιοχής από το Λιαροκόπι της Παροικίας έως τις Αλυγαριές της Νάουσας με ευρύτερη ωστόσο ακτινοβολία, υπήρξε η μονή των Ταξιαρχών. Άλλωστε αυτά ήταν και τα όρια της ενορίας των Καμαρών που είχαν τεθεί από τον Μητροπολίτη Παροναξίας Αμβρόσιο τον Α΄ το 1958. Σε κάθε Κυριακάτικη λειτουργία αλλά και σε κάθε θρησκευτική γιορτή, εκεί συνέρρεαν άπαντες οι πιστοί της περιοχής για να λάβουν ευλογία. Μετά την απόλυση ωστόσο, το προαύλιο γινόταν χώρος ζωντανής και δραστήριας κοινωνικής συναναστροφής.
Συζητήσεις αλλά και διευθετήσεις που αφορούσαν τις αγροτικές εργασίες και τις οικονομικές συναλλαγές μεταξύ των κατοίκων, διαμείβονταν στο προαύλιο της μονής που μεταμορφωνόταν σε έναν χώρο ζωηρής κοινωνικής συνεύρεσης και τακτοποίησης ζητημάτων που είχαν να κάνουν με την οικονομική ζωή.
Εκεί γίνονταν οι πληρωμές των εργαζομένων στα κτήματα, εκεί επίσης κλείνονταν συμφωνίες για τις εργασίες της εβδομάδας που άρχιζε μεταξύ αγρεργατών και ιδιοκτητών των κλήρων. Έσφυζε από ζωή ο τόπος, σαν πολύβουο μελίσσι, σύσσωμες οι οικογένειες μιας ολόκληρης περιοχής, είχαν ως σταθερή εστία συνάντησης την μονή η οποία αποτελούσε άλλοτε σταθερό πυρήνα της εθιμικής συλλογικής ζωής.
Η εμβληματική μονή των Ταξιαρχών, περιβεβλημένη με πολυσήμαντη θρησκευτική και κοινωνική σπουδαιότητα, με αναλλοίωτα τα ακτινωτά μονοπάτια που κάποτε έβγαζαν τους διαβάτες στον ιερό, μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας χώρο της, ορθώνεται περήφανα στο σήμερα και πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου.
Στέκει ακλόνητη στον λόφο Κουνάδος των Καμαρών, έναν λόφο που μαρτυρά σημαντική αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία εδώ και χιλιάδες χρόνια, και το βάρος της ιστορικής της αξίας και διαδρομής καθιστά μυσταγωγική την κατανυκτική εμπειρία που βιώνουν οι πιστοί την ημέρα που η μονή πανηγυρίζει.
Μέλος του μητρώου
