Αγκαλιάζει με το Ιερό του βλέμμα την καρποφόρα γη της ενδοχώρας των Καμαρών, εισπνέει τους αέρηδες του νησιού μακριά από τη θάλασσά του, ατενίζει αγέρωχο το διάβα του χρόνου και συνομιλεί αδιάλειπτα με την Ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου και των ανθρώπων του...
Πρόκειται για το Μοναστήρι των Ταξιαρχών στις Καμάρες, έναν ακοίμητο Θεόπνευστο φρουρό υπό την αρχιτεκτονική μορφή Κάστρου ο οποίος στέκει ως άγρυπνος βιγλάτορας πάνω από ελιές, σταροχώραφα και αμπέλια που ξεπροβάλουν ανάμεσα σε γήινους κυματισμούς διάστικτους από κατάλευκα αγροτόσπιτα.
Λιτή και απέριττη σαν αυστηρή προσευχή στον ουρανό η Μονή, αναζητά το πρόσωπο του Θεού ανάμεσα στα χειροποίητα έργα των ανθρώπων που καρπίζουν το χώμα που την περιβάλλει, αθόρυβα και ταπεινά, σε αυτήν την ήρεμη γωνιά της Πάρου όπου ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Αφτιασίδωτη και γαλήνια, αποπνέει μια παπαδιαμάντεια, ασκητική σχεδόν αίσθηση, που υποβάλλει τα πιο μύχια θρησκευτικά συναισθήματα.
Εγκιβωτίζει πολύτιμες μνήμες, θησαυρίζει πτυχές της πολιτισμικής κληρονομιάς της περιοχής ενώ παράλληλα αρθρώνει ενταγμένη αρμονικά στο τοπίο τη φωτεινή πρωτογένεια των Καμαρών. Η σημασία της τεράστια για τον τόπο σε καιρούς χαλεπούς, η εσωτερική ακτινοβολία της απάγκιο ψυχής και σκέπη καταφυγής των κατατρεγμένων σε εποχές ταραγμένες.
Παλίμψηστο ιστορίας τεσσάρων και πλέον αιώνων θρησκευτικής και πολιτισμικής ζωής, η ιδιότυπη, μοναδική στην Πάρο μονή – κάστρο, ενσαρκώνει την κιβωτό των βιωμάτων που έζησε η κοινωνία της περιοχής καθώς το κουβάρι του χρόνου από ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα ξετυλιγόταν. Άντεξε πολλά, αλλά εξακολουθεί να στέκει ρωμαλέα στο σήμερα, καλώντας μας να ιχνηλατήσουμε το νήμα της γοητευτικής ζωής της που ξεκινά λίγο πριν το γύρισμα του 16ου αιώνα.
Η Ιερά Μονή Ταξιαρχών ιδρύθηκε το 1597 από τον μοναχό Ιερεμία Αγαλιανό. Το εξωτερικό τείχος της και οι δεξαμενές της ολοκληρώθηκαν το 1613. Το περιμετρικό τείχος και το καθολικό της φτιάχτηκαν από ψαρόπετρα που αφθονεί στα σπλάχνα της παριανής γης. Το πάχος του τείχους της στιβαρό, είναι τουλάχιστον ένα μέτρο. Τα παράθυρα στο βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της έχουν σχήμα πολεμίστρας. Εξωτερικά διατηρούν μικρό άνοιγμα, στο εσωτερικό όμως φέρουν μεγάλο άνοιγμα όπου στα δεξιά και αριστερά του υπάρχουν καθίσματα αλλά και χώρος να ακουμπούν τα πόδια τους οι αλλοτινοί εποπτεύοντες ολόκληρη περιοχή των Καμαρών.
Η στρατηγική γεωγραφική θέση της μονής ήταν τέτοια ώστε από τα ανοίγματα των πολεμίστρων υπήρχε θέα όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή του οικισμού αλλά μέχρι και το λιμάνι της Νάουσας. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής της μορφής η οποία προσιδιάζει σε κάστρο, είναι ότι το ίδιο το τείχος της διαμορφώνει εσωτερικά εσοχές ως χώρους καθισμάτων σε σχήμα χελιδονοουράς.
Θέα από την Μονή Ταξιαρχών
Υδρεύεται από τέσσερις πηγές που βρίσκονται στο μέσον του ύψους του λόφου Κουνάδου. Με κτιστούς υδραγωγούς, το νερό έφθανε στη μονή ενώ στο εσωτερικό της υπήρχε επιπλέον πηγάδι που σώζεται μέχρι σήμερα ατόφιο. Η μονή έπαιξε κατά το παρελθόν σπουδαίο ρόλο, όμως στις αρχές του 19ου αιώνα περίπου είχε εγκαταλειφθεί από μοναχούς. Από τις αρχές του 19ου αιώνα έως το 1838 διοικήθηκε από τη δημογεροντία της Νάουσας στην οποία και υπάχθηκε. Από το 1838 μέχρι σήμερα, αποτελεί μετόχι της Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας.
Από τα τέλη του 19ου αιώνα ωστόσο έως τα μέσα του 20ου στη μονή εγκαταστάθηκαν κατά περιόδους μοναχοί – αγιογράφοι. Από τα τέλη του 19ου αιώνα επίσης έως και το 1958 υπήρξε άτυπα ενορία των Καμαρών. Όλοι οι δρόμοι τότε της περιοχής, οδηγούσαν προς τη μονή και εκεί προσέρχονταν οι κάτοικοι για να εκκλησιαστούν. Το τεσσάρων αιώνων κτήριο, υπέστη ωστόσο καταπόνηση λόγω υδρολογικών φαινομένων. Το βόρειο τμήμα του υποχώρησε και το εξωτερικό τείχος παρουσίασε σοβαρή βλάβη. Λίγο πριν το 1960 ανεγέρθηκε τείχος αντιστηρίξεως χωρίς όμως να επισκευασθούν οι εσωτερικές ζημίες.
Κατά την μακραίωνή της διαδρομή, η μονή Ταξιαρχών έπαιξε κατά καιρούς σημαντικό ρόλο στην επαρχία Παροναξίας και στην περιοχή της βορειοδυτικής Πάρου, δηλαδή στις Καμάρες, στην Παροικία και στη Νάουσα. Κατά τους σκοτεινούς χρόνους που ιστορία του νησιού σκιάστηκε τραγικά από καταστρεπτικές πειρατικές ή ληστρικές επιδρομές, χρησιμοποιήθηκε ως οχυρωμένο φρούριο για την προστασία των πληθυσμών της περιοχής.
Ιστορικές μαρτυρίες, κάνουν λόγο για τη μεγάλη σημασία της ως καταφυγίου των κατοίκων της τοπικής κοινωνίας σε δύσκολες και κρίσιμες στιγμές. Μια τέτοια ανάγεται στις αρχές του 19οι αιώνα. Στο εγγύτερο σπίτι της μονής, αυτό του Κωνσταντίνου Μπαφίτη, έφθασε μια ομάδα πειρατών με ληστρικές διαθέσεις δίχως η οικογένεια του ιδιοκτήτη να το έχει εγκαίρως αντιληφθεί.
Όταν οι ληστές εμφανίστηκαν, τα παιδιά της οικογένειας, έξι αγόρια και ένα κορίτσι, έτρεξαν να σωθούν. Κρύφτηκαν μέσα στη μονή. Η σύζυγος δεν πρόλαβε να φύγει. Ο Κωνσταντίνος Μπαφίτης κρύφτηκε μέσα σε ένα αυλάκι με τρεχούμενο νερό σε παρακείμενο κτήμα. Η σύζυγός του συνελήφθη από τους ληστές οι οποίοι τη βασάνισαν ρίχνοντάς της καυτό λάδι. Τότε ο σύζυγος που ήταν κρυμμένος μέσα στα βούρλα και στο νερό, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο σπίτι του και να δώσει στους ληστές ότι εκείνοι του ζητούσαν.
Η ίδια η μονή κατά περιόδους ληστεύθηκε. Στα μέσα του 20ου αιώνα εκλάπη επίσης και το Άγιο Δισκοπότηρο. Στο κέντρο του Ιερού Ναού, υπήρχε επίσης καταπακτή την οποία κάλυπτε ανάγλυφη πλάκα με το έμβλημα των πειρατών. Από την μυστική αυτή καταπακτή, μπορούσε κανείς να διαφύγει εκτός μονής σε περίπτωση ληστρικού κινδύνου.
Η Ιερά Μονή Ταξιαρχών, έπαιξε σπουδαίο πνευματικό ρόλο και είχε μεγάλη διαχρονική επίδραση στην κοινωνία της Πάρου. Εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να αποτελεί ένα εμβληματικό μοναστηριακό οίκημα που έχει να μας διηγηθεί τις ιστορίες και τα θαύματά του. Αλησμόνητο ταξίδι πίσω στην χρόνο είναι η επίσκεψη σε αυτήν την αγέρωχη μονή – κάστρο με την αξιοθαύμαστη, ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και την αξιομνημόνευτη ιστορική διαδρομή. Η μονή των Ταξιαρχών πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου ανήμερα της μεγάλης εορτής στην οποία είναι αφιερωμένη.
Μέλος του μητρώου
