Το Δ' Συνέδριο (Paros IV) με τον τίτλο Η Πάρος και οι Αποικίες της, είναι αφιερωμένο στις αποικίες που ίδρυσε η Πάρος στον αρχαίο κόσμο ήδη από τα τέλη του 8ου/αρχές 7ου αιώνα π.Χ., στην Αδριατική, το βόρειο Αιγαίο και την Προποντίδα. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, 40 αρχαιολόγοι και ειδικοί μελετητές της αρχαιότητας θα παρουσιάσουν εργασίες που αναφέρονται στους κεντρικούς θεματικούς κύκλους ως εξής:
Πάρος, η μητρόπολις
Θάσος, η αποικία στο Βόρειο Αιγαίο
Φάρος, η αποικία στην Αδριατική (σημερινό Stari Grad στο νησί Hvar στην Κροατία)
Πάριον, η αποικία στην Προποντίδα (σημερινό Çanakkale στην Τουρκία)
Τα ειδικότερα θέματα των κεντρικών θεματικών αυτών κύκλων περιλαμβάνουν αρχαιολογία της Πάρου και των αποικιών της, ιστορία και ιστορικές προσωπικότητες, κεραμική, γλυπτική, αρχιτεκτονική, νομισματική, επιγραφική, μεταλλοτεχνία, ιερά και λατρείες, αρχαίες τεχνικές εξόρυξης μαρμάρου στην Πάρο και τη Θάσο. Για πρώτη φορά συγκεντρώνονται στην Πάρο με αφορμή το Συνέδριο, οι αρχαιολόγοι ανασκαφείς και μελετητές από όλες τις αποικίες της Πάρου για να παρουσιάσουν και να συζητήσουν τα αποτελέσματα των ανασκαφών και μελετών τους που αναμένονται με ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Λίγα λόγια για τις αποικίες της Πάρου
Το Πάριον. Ιδρύθηκε το 710 ή 708 π.Χ. στη βορειοανατολική Τρωάδα, και βρίσκεται σήμερα στην περιοχή του σύγχρονου χωριού Kemer, στην περιφέρεια του Çanakkale της Τουρκίας. Οι συστηματικές αρχαιολογικές έρευνες από το 2005 κ.ε., έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα και πληροφορίες σχετικά με την οικιστική εξέλιξη της αρχαίας πόλης και μαρτυρούν ότι το Πάριον κατοικήθηκε ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως τον 13ο αιώνα μ.Χ. Η πόλη ήταν μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας και μνημονεύεται στους καταλόγους των μελών της Συμμαχίας στην Ακρόπολη της Αθήνας. Κατά την Ελληνιστική εποχή, το Πάριον βρέθηκε υπό την εξουσία του βασιλείου της Περγάμου και το 133 π.Χ. προσαρτήθηκε στο ρωμαϊκό κράτος, οπότε και απέκτησε μεγάλη σημασία λόγω της γεωπολιτικής του θέσης. Η αρχαία πόλη του Παρίου, ήταν πλούσια σε αριστουργήματα φιλοτεχνημένα από διάσημους γλύπτες της αρχαιότητας. Ανάμεσά τους και αγάλματα από δύο φημισμένους γλύπτες του 4ου αιώνα π.Χ., τον Σκόπα από την Πάρο και τον Πραξιτέλη από την Αθήνα. Στα τέλη του ίδιου αιώνα, το Πάριον διακοσμήθηκε και με ένα μνημειακό βωμό για την Άρτεμη και τον Απόλλωνα, έργο που φιλοτέχνησε ο επίσης διάσημος αρχιτέκτονας Ερμοκρέων. Ο βωμός υπήρξε ένα από τα αριστουργήματα της αρχαιότητας και γι' αυτό απεικονίστηκε στα νομίσματα της πόλης αμέσως μετά την ολοκλήρωσή του.
Η Φάρος. Ιδρύθηκε το 385/84 π.Χ. στο κροατικό νησί Hvar κοντά στις ακτές της Δαλματίας. Ανασκαφές που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζονταν μέχρι πρόσφατα, έχουν φέρει στο φως ένα μέρος της ελληνικής πόλης που αναπτύχθηκε στην πεδιάδα του Stari Grad, νεκροταφεία καθώς και τμήμα των τειχών της με τους οχυρωματικούς πύργους. Οι πιο πρόσφατες έρευνες για τη μελέτη του πολεοδομικού σχεδιασμού της αρχαίας πόλης, έχουν αναδείξει στην περιοχή της Φάρου ένα εντυπωσιακό πολιτιστικό τοπίο, του οποίου η γεωμετρική διάταξη φαίνεται ότι σχεδιάστηκε ήδη από τους παριανούς αποίκους κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. Ως ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως διατηρημένα αρχαία ελληνικά κτηματολογικά συστήματα, η Φάρος εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2008.
Η Θάσος. Ιδρύθηκε στις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. (680-670) από Παρίους αποίκους με οικιστή τον Τελεσικλή, πατέρα του φημισμένου ποιητή της Πάρου, Αρχιλόχου που συμμετείχε και ο ίδιος στη δεύτερη αποικιστική επιχείρηση των Παρίων στη Θάσο γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα. Οι πολύχρονες ανασκαφές της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής στη Θάσο, έχουν φέρει στο φως την αγορά της πόλης, μνημεία, ιερά, το θέατρο, γλυπτά, πήλινα ειδώλια, νομίσματα, κεραμικά εργαστήρια, την αρχαία νεκρόπολη, το τείχος της αρχαίας πόλης με τις πύλες του. Από τα σημαντικότερα μνημεία της αγοράς είναι το μνήμα του Γλαύκου που ανέγειραν οι γιοι του Βρέντη από το γένος του Γλαύκου, του ήρωα-προστάτη της πόλης και αρχηγού της δεύτερης αποικιστικής επιχείρησης των Παρίων στη Θάσο, μαζί με τον Αρχίλοχο. Ανάμεσα στις τιμώμενες θεότητες στη Θάσο, εξέχουσα θέση κατέχει η λατρεία του Ηρακλή που ήταν ίσως παλαιότερη της άφιξης των Παρίων, ενώ με τον αποικισμό εγκαθίστανται οι λατρείες των θεοτήτων της Πάρου με κυριότερες αυτές της Αθηνάς, Αρτέμιδος, Απόλλωνα, και Δήμητρας.
Ντόρα Κατσωνοπούλου
Καθ. Αρχαιολογίας, Πρόεδρος ΙΑΠΚ
Μέλος του μητρώου
