Το ιστορικό έθιμο που συνδέεται με την καλοτυχία της νέας χρονιάς, πέρασε στους Ρωμαίους και στους Φράγκους ενώ εισήχθη από τον Μέγα Βασίλειο στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.
Σύμφωνα με το θρύλο, στην Καισάρεια της Καππαδοκίας η οποία απειλούνταν με κατάκτηση, δόθηκαν ως λύτρα τα τιμαλφή των κατοίκων της.
Όταν η κατάκτηση και η λεηλασία της πόλης αποσοβήθηκε, ο Μέγας Βασίλειος, θέλοντας να μοιράσει ξανά τα πολύτιμα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι σε κάθε έναν από τους οποίους τοποθέτησε και κάποιο τιμαλφές. Μοίρασε έτσι τυχαία στον καθέναν από τους κατοίκους τους μικρούς άρτους που περιείχαν και κάποιο χρυσαφικό, ως ευλογία για τη διάσωση της Καισάρειας.
Στην πράξη του αυτή, βρίσκονται οι ρίζες του εθίμου του νομίσματος που τοποθετείται μέχρι και σήμερα στην Πρωτοχρονιάτικη Βασιλόπιτα το οποίο όποιος το βρει, είναι ο τυχερός της χρονιάς!
Πλούσια και ανεξάντλητη είναι η ελληνική λαογραφική παράδοση που ορίζει την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα ως σύμβολο των καλών οιωνών και της αφθονίας των οικογενειακών αγαθών. Οι νοικοκυρές της αγροτικής Ελλάδας, συνήθιζαν να τοποθετούν στο εσωτερικό της σύμβολα της αγροτικής ζωής όπως ένα κομμάτι άχυρο, κληματόβεργας, ελιάς, ή καρπούς, ευχόμενες την αφθονία της παραγωγής και την ευλογία των γεννημάτων από τον Άγιο Βασίλη μέσα στη νέα χρονιά.
Διακοσμούσαν επίσης το ζυμάρι με «στολίδια» όπως ζυμαρένια εργαλεία ή ζώα αλλά και με κλειδί, για να κλειδώσουν και να ξορκίσουν το κακό μάτι.
Σήμερα, η ουσία του εθίμου και οι συμβολισμοί του διατηρούνται ζωντανοί καθώς η γλυκιά βασιλόπιτα λίγο αφότου μπει ο καινούριος χρόνος, τοποθετείται πάνω στο οικογενειακό τραπέζι και ο νοικοκύρης του σπιτιού αφού τη σταυρώσει τρεις φορές με το μαχαίρι, την κόβει αφιερώνοντας τα πρώτα κομμάτια στον Χριστό, τον Άγιο Βασίλη και το σπιτικό του.
Η καλοτυχία που θα φέρει το φλουρί της σε όποιον τυχερό το κερδίσει συνοδεύεται πάντοτε από ευχές αγάπης! Καλή Πρωτοχρονιά!!!
Η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου μας προτείνει μια συνταγή πατροπαράδοτης, γευστικότατης βασιλόπιτας. Φτιάξτε την και απολαύστε το γλυκό μοίρασμά της με τα αγαπημένα σας πρόσωπα την πρώτη ημέρα του χρόνου!
Υλικά Συνταγής
500 γραμ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
3 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ
5 αυγά χωρισμένα
1 πρέζα αλάτι
400 γραμ. ζάχαρη
250 γραμ. μαργαρίνη με βούτυρο
1 κοφτό κ.γλ. κανέλα
1/2 κ.γλ. γαρίφαλο
2 βανίλιες
ξύσμα από 1 ακέρωτο πορτοκάλι
120 γραμ. χυμό πορτοκάλι
1/2 κ.γλ. σόδα
120 γραμ. γάλα
80 γραμ. κονιάκ
200 γραμ. καρυδόψιχα χοντροκομμένη
άχνη ζάχαρη
Εκτέλεση
Ξεκινάμε τη βασιλόπιτα, κοσκινίζοντας πρώτα το αλεύρι με το μπέικιν. Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 170ºC στις αντιστάσεις. Θα ψήσουμε στην κάτω σχάρα. Εννοείται πως μπορείτε να ψήσετε και στον αέρα στους 160 ºC. Όμως ο αέρας θα κάνει γρήγορα σκληρή κρούστα εξωτερικά χωρίς να έχει ψηθεί σωστά το εσωτερικό.
Βουτυρώνουμε καλά ένα ταψί 30 ή 32 εκ. Στρώνουμε λαδόκολλα στη βάση.
Χτυπάμε τα ασπράδια με το αλάτι σε μαρέγκα σε μεσαία ταχύτητα .
Βάζουμε στον κάδο του μίξερ το βούτυρο με τη ζάχαρη και τα χτυπάμε με το σύρμα να αφρατέψουν και να κρεμώσουν για λίγα λεπτά. Προσθέτουμε την κανέλα, το γαρύφαλλο, τις βανίλιες και το ξύσμα. Έναν έναν ρίχνουμε τους κρόκους.
Διαλύουμε τη σόδα στο χυμό και τα προσθέτουμε στο μείγμα. Χαμηλώνουμε την ταχύτητα του μίξερ. Εναλλάξ, προσθέτουμε το αλεύρι με το γάλα και το κονιάκ. Τέλος, προσθέτουμε τα καρύδια και την μαρέγκα και διπλώνουμε απαλά το μείγμα.
Αδειάζουμε το μείγμα στο ταψί. Προσθέτουμε το φλουρί. Ψήνουμε για 55′ με 1 ώρα. Για να σιγουρευτούμε ότι ψήθηκε, μπήγουμε μαχαίρι στο κέντρο. Αν βγει στεγνό είναι έτοιμη.
Αφήνουμε λίγο να κρυώσει και αναποδογυρίζουμε σε πιατέλα. Αχνίζουμε με άχνη.
Μέλος του μητρώου
