Οι περισσότεροι νοικοκύρηδες της Πάρου κάτοχοι αμπελιών, φρόντιζαν να προμηθεύσουν το σπιτικό τους μετά τον Σεπτεμβριάτικο τρύγο με μούστο, που προερχόταν από το πάτημα των σταφυλιών. Για να παραχθεί τώρα το γλυκαντικό πετιμέζι κατά παραδοσιακό τρόπο από τις παλαιές νοικοκυρές της Πάρου, ακολουθούνταν με συγκεκριμένη διαδικασία.
Θα έπρεπε ο μούστος να «κοπεί» να αντιδράσει δηλαδή με άσπρο χώμα ή στάχτη μέσα σε ένα σκεύος και κατόπιν θα έπρεπε να αφαιρεθούν τα ελαφρά κατάλοιπα της αντίδρασης από την επιφάνεια του σκεύους. Στη συνέχεια, οι νοικοκυρές μετάγγιζαν τον κομμένο μούστο σε καθαρό σκεύος αφήνοντας τα στερεά βαρύτερα κατάλοιπα μέσα στο δοχείο που έγινε η αντίδραση για να καθιζάνουν και να πεταχτούν. Στη συνέχεια έβραζαν το μούστο σε χαμηλή θερμοκρασία, άφηναν και πάλι να κατακαθίσουν ό,τι στερεά κατάλοιπα υπήρχαν και τον ξαναμετάγγιζαν σε καθαρός σκεύος. Όσες περισσότερες φορές τον έβραζαν και τον μετάγγιζαν τόσο πιο πηχτός θα γινόταν ο μούστος, μέχρι να εξαχθεί το πετιμέζι.
Με βαθυκόκκινο χρώμα, πηχτό και πολύ γλυκό, το πετιμέζι γινόταν το βασικό συστατικό για την δημιουργία μιας νηστίσιμης, αφράτης, αρωματικής πίτας, που έμοιαζε με κέικ. Εύκολη στην προετοιμασία της, η πετιμεζόπιτα της Πάρου ή αλλιώς πετιμεζένια, φτιαχνόταν με ελαιόλαδο και νοστιμιζόταν με κανελογαρύφαλλο και μοσχοκάρυδο, πορτοκάλι και κρασί, και όφειλε τη γλυκιά της γεύση στο περίφημο παριανό πετιμέζι.
Την υγιεινή αυτή λιχουδιά, μπορούμε να αναβιώσουμε στο σήμερα αν και η πετιμεζόπιτα εξακολουθεί να φτιάχνεται και από τις σημερινές νοικοκυρές του νησιού ειδικά την περίοδο της νηστείας. Είναι ένα παραδοσιακό, γευστικότατο έδεσμα, που φέρνει στον ουρανίσκο το «άρωμα» της πατροπαράδοτης παριανής κουζίνας του παρελθόντος, τότε που με λίγα απλά υλικά και μεράκι οι παλαιές νοικοκυρές έκαναν θαύματα!
Δοκιμάστε να φτιάξετε την πετιμεζόπιτα που κλείνει μέσα της όλη την αγάπη και τη φροντίδα της παριανής κουζίνας όπως αυτή κληροδοτήθηκε στο σήμερα περιλαμβάνοντας τη σοφία της απλότητας!
Η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου μας δίνει τη συνταγή της:
Υλικά Συνταγής
2 φλ. πετιμέζι
1½ φλ. ελαιόλαδο
1/2 φλ. κρασί μπρούσκο Πάρου (ημίγλυκο κόκκινο κρασί)
1 κ.σ κανέλα
1 κ.γλ γαρίφαλο
1/2 κ.γλ μοσχοκάρυδο
ξύσμα από 2 πορτοκάλια
1 φλ. χυμό από πορτοκάλι
1 κ.σ σόδα μαγειρική
2 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ
4 φλ αλεύρι γ.ο.χ.
2 κ.σ σουσάμι
λίγο λάδι για το ταψί
Εκτέλεση
Για την αφράτη και εύκολη πετιμεζόπιτα με καρύδια και χωρίς ζάχαρη, πρώτα θα κοσκινίσουμε το αλεύρι με το μπέικιν. Τα αφήνουμε στην άκρη.
Σε ένα μπολ, βάζουμε τα υγρά υλικά. Το πετιμέζι, το λάδι και το κρασί. Με σύρμα ανακατεύουμε τα υλικά να διαλυθεί το πετιμέζι. Προσθέτουμε το ξύσμα πορτοκαλιού και τα μπαχαρικά (κανέλα, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο). Ανακατεύουμε καλά.
Διαλύουμε τη σόδα στο χυμό πορτοκαλιού και τα ρίχνουμε στα υπόλοιπα υλικά.
Προσθέτουμε τέλος το αλεύρι στο μείγμα της πετιμεζόπιτας κι ανακατεύουμε απαλά με ένα κουτάλι, να χαθεί μέσα στα υλικά.
Λαδώνουμε ένα ταψί 34 εκ. και πασπαλίζουμε το εσωτερικό του με 1 κουτάλια σουσάμι. Αδειάζουμε το μείγμα της πετιμεζόπιτας και κουνάμε το ταψί να ισιώσει η επιφάνεια. Πασπαλίζουμε όλη την επιφάνεια με το υπόλοιπο σουσάμι.
Ψήνουμε την πετιμεζόπιτα σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 170 °C στις αντιστάσεις, στην κάτω σχάρα, για περίπου 1 ώρα. Μέχρι να φουσκώσει να ροδίσει και να ξεκολλήσει από τα τοιχώματα του ταψιού.
Η αφράτη και αρωματική πετιμεζόπιτα είναι έτοιμη όταν μπήγουμε μαχαίρι στην καρδιά της κι η λάμα του βγαίνει στεγνή από ζύμη, όπως κάνουμε σε ένα κέικ.
Εναλλακτικά, ψήνουμε στον αέρα, στη μεσαία σχάρα, στους 160 °C.
Όταν βγαίνει καυτή από το φούρνο, μπορούμε να την περιχύσουμε με μπόλικο αραιωμένο πετιμέζι. Ζεσταίνουμε δηλαδή το πετιμέζι με λίγο νερό ώστε να είναι αρκετά αραιό σαν σιρόπι. Επίσης, αν θέλουμε, μπορούμε να προσθέσουμε χοντροκομμένα καρύδια.
Μυστικά για την πετιμεζόπιτα
-Όταν βάζετε το μείγμα μίας γλυκιάς πίτας κέικ σαν την πετιμεζόπιτα, σε ένα ταψί, χτυπήστε το ταψί στον πάγκο σας ώστε να φύγει τυχόν εγκλωβισμένος αέρας μέσα από το μείγμα και να φουσκώσει ομοιόμορφα το κέικ στο ψήσιμο.
-Η πετιμεζόπιτα μπορεί να γίνει και σε φόρμα για κέικ. Γιατί στην ουσία είναι ένα υγιεινό κέικ, χωρίς ζάχαρη, αφράτο και παραδοσιακό.
-Πετιμεζόπιτα φτιάχνουμε στην Πάρο όλο τον χρόνο αφού το πετιμέζι στο νησί μας το έχουμε σε αφθονία. Γι αυτό άλλωστε φτιάχνουμε πολλές παραδοσιακές παριανές συνταγές με αυτό όπως πετιμεζένιους, τηγανίτες με πετιμέζι κλπ.
argiro.gr
Μέλος του μητρώου
