Πώς γίνεται η ημέρα που γιορτάζεται η νίκη της ζωής επί του θανάτου να σφραγίζεται από νεκρούς; Πώς και γιατί μια μέρα πανηγυρισμού να καταλήγει σε θανάτους, τραυματισμούς και ακρωτηριασμούς;
Αυτά κι άλλα ερωτήματα προέκυψαν ύστερα από το σοκ που προκάλεσαν τα νέα τραγικά περιστατικά στο χωριό Μυριοκέφαλα Ρεθύμνου και στην Οία της Σαντορίνης. Η συνήθεια της ρίψης βεγγαλικών, κροτίδων και πάσης φύσεως εκρηκτικών, συχνά αυτοσχέδιων, κατά τη λειτουργία της Ανάστασης και την Κυριακή του Πάσχα, αλλά και αυτό των «μπαλοθιών» στην Κρήτη οδηγεί κάθε χρόνο σε πλήθος τραυματισμών, άλλοτε βαρύτερων, άλλοτε πιο ελαφρών. Χαμένα μάτια, μειωμένη όραση, κομμένα δάκτυλα και χέρια, σοβαρά εγκαύματα, είναι μόνο μερικές από τις τρομερές συνέπειες ενός πολεμοχαρούς «εθίμου», που δυστυχώς επαναλαμβάνεται ανενόχλητο τα τελευταία χρόνια. Αυτός ο «ακήρυχτος πόλεμος» του βαρελότου έχει ως βασικά θύματα παιδιά και νέους, γιατί πιο εύκολα δελεάζονται από το εντυπωσιακό της έκρηξης, πιο εύκολα κάνουν τη λάθος κίνηση, η οποία αποτελεί όμως σοβαρό ενδεχόμενο ενός τόσο επικίνδυνου «παχνιδιού».
Παλιότερη έρευνα του Κέντρου Ερευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ), το οποίο είχε επεξεργαστεί τα στοιχεία από το Σύστημα Καταγραφής Ατυχημάτων Εξωτερικών Ιατρείων, ανέφερε ότι περισσότερα από 110 παιδιά τραυματίζονται κάθε χρόνο από τα πυροτεχνήματα. Το 69% των ατυχημάτων αυτών καταγράφονται την περίοδο του Πάσχα. Επτά στα δέκα τραυματισμένα παιδιά έχουν ηλικία 10 έως 14 ετών. Το 93% είναι αγόρια τα οποία έχουν αυτοτραυματισθεί. Το 41% των τραυματισμών αφορά το κεφάλι (το 31% στα μάτια), ενώ το 38% των παιδιών υφίσταται εγκαύματα. Το 24% των τραυματισμένων παιδιών χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο, το 15% παραμένει πάνω από μία εβδομάδα. Εννέα φορές στις δέκα τα ατυχήματα συμβαίνουν όταν τα παιδιά παίζουν με τα πυροτεχνήματα δίχως την επίβλεψη ενός ενήλικα. Το 79% των τραυματισμών οφείλεται σε έκρηξη κροτίδας.
Πραγματικά συγκλονιστικά τα στοιχεία. Και γίνονται ακόμα πιο συγκλονιστικά, όταν οι αριθμοί γίνουν άνθρωποι. Οπως το 7χρονο αγοράκι, γιος ιερέα, το οποίο την ώρα της Ανάστασης δέχθηκε φωτοβολίδα στο κεφάλι, καθώς ήταν δίπλα στον πατέρα του στην ενορία της Δροσιάς Χαλκίδας. Το παιδί κατέληξε. Ηταν Πάσχα του 2011. Την ίδια χρονιά δύο άνδρες, 30 και 39 ετών, σκοτώθηκαν στη Ρόδο, όταν εξερράγη το αυτοσχέδιο βεγγαλικό που κατασκεύαζαν...
Από πού κρατά όμως η συνήθεια ρίψης κροτίδων και βεγγαλικών; Υπάρχουν πολλές ερμηνείες, αλλά όλες συμφωνούν πως έρχεται από αρκετά παλιά, αν και είναι τις τελευταίες δεκαετίες που έχει ξεφύγει από κάθε όριο και έλεγχο. Πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί μια έκφραση του πανηγυρισμού για την Ανάσταση με βεγγαλικά και πυροτεχνήματα, ενώ άλλοι συμπληρώνουν πως οι δυνατές κροτίδες αποτελούν μια αναπαράσταση της σεισμικής δόνησης που, σύμφωνα με τις ιερές γραφές, ακολούθησε την Ανάσταση του Χριστού. Αλλοι μιλούν για καταδίωξη του κακού... Σε πολλές περιοχές, όπως στο Βροντάδο της Χίου με τα κανονάκια παλιότερα και τις αυτοσχέδιες ρουκέτες σήμερα ή στην Κάλυμνο με τους τενεκέδες δυναμίτη που εκρήγνυνται, τα «εκρηκτικά έθιμα» του Πάσχα αποτελούν γέννημα της περιόδου της Τουρκοκρατίας και της διαρκούς προσπάθειας των Ορθοδόξων να δηλώνουν το «παρών». Δεν μπορεί να αποκλειστεί και η επίδραση των Ενετών, καθώς και στην Ιταλική Χερσόνησο είναι διαδεδομένη η χρήση βεγγαλικών.
Ανεξάρτητα από τις ρίζες του, το έθιμο απαιτεί πλέον έλεγχο. Δεν είναι δυνατόν η αγορά εκρηκτικών υλών ή βεγγαλικών να είναι σχεδόν τόσο εύκολη όσο η αγορά σπίρτων...
www.kathimerini.gr
Μέλος του μητρώου
