Κορωνοϊός: Κυρίαρχη έως τα μέσα Ιανουαρίου η «Όμικρον» στην Ευρώπη, αναμένεται «εκτόξευση» κρουσμάτων

Η νέα παραλλαγή Όμικρον θα μπορούσε να γίνει η κυρίαρχη παραλλαγή της Covid-19 στην Ευρώπη έως τα μέσα Ιανουαρίου, προειδοποίησε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογραμμίζοντας παρά ταύτα ότι υπάρχουν αρκετά εμβόλια για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, μια ημέρα πριν τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες κατά τη διάρκεια της οποίας οι 27 θα ασχοληθούν με την εξέλιξη της πανδημίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επανέλαβε τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ότι δεδομένης της εξέλιξης των κρουσμάτων η νέα αυτή παραλλαγή θα επικρατήσει εντός των επόμενων εβδομάδων.

Ωστόσο η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι στην ΕΕ «υπάρχουν πλέον αρκετές δόσεις εμβολίων για κάθε Ευρωπαίο», υπενθυμίζοντας ότι το 66,6% των πολιτών της ΕΕ είχε λάβει δύο δόσεις του εμβολίου και ότι προς το παρόν, η τρίτη δόση «αποτελεί την καλύτερη προστασία έναντι της νέας παραλλαγής».

Παράλληλα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογράμμισε ότι με τα συμβόλαια που έχει υπογράψει η Κομισιόν διασφαλίζεται ότι η ΕΕ μπορεί να έχει πρόσβαση σε προσαρμοσμένα εμβόλια, (σ.σ που θα καλύπτουν και την νέα παραλλαγή) εάν χρειαστεί, μέχρι τον επόμενο Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

Η «Όμικρον» τρομοκρατεί τους επιστήμονες

Την ίδια ώρα δυσοίωνες είναι οι εκτιμήσεις πολλών επιστημόνων για τον φετινό χειμώνα εξαιτίας της νέας παραλλαγής Όμικρον που φαίνεται να προκαλεί μια αναζωπύρωση της πανδημίας, λόγω της μεγάλης μεταδοτικότητάς της και της μεγαλύτερης ανοσοδιαφυγής της.

Η επικρατούσα εκτίμηση είναι πλέον, σύμφωνα με το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science», ότι άλλο ένα μεγάλο παγκόσμιο πανδημικό κύμα είναι αναπόφευκτο και το κρίσιμο ερώτημα είναι πόσα βαριά περιστατικά Covid-19 θα φέρει. Από την άλλη, ακόμη κι αν όντως η Όμικρον προκαλεί συνήθως λιγότερο σοβαρή νόσο από την Δέλτα, το γεγονός και μόνο ότι είναι ικανή να προκαλεί τόσα κρούσματα, ακόμη και συχνές επαναλοιμώξεις, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια επερχόμενη νέα πίεση στα ήδη βεβαρημένα συστήματα υγείας πολλών χωρών.

Μολονότι αρκετά ερωτήματα για τη νέα παραλλαγή παραμένουν, πολλοί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, όσο περνάει ο χρόνος, νιώθουν όλο και πιο βέβαιοι ότι η Όμικρον είναι πιθανό να αλλάξει δραματικά την πορεία της πανδημίας -όχι προς το καλύτερο. Η νέα παραλλαγή έχει κιόλας εξαπλωθεί ραγδαία σε περισσότερες από 70 χώρες (και στην Ελλάδα), κερδίζοντας συνεχώς έδαφος έναντι της Δέλτα και των άλλων στελεχών του κορωνοϊού.

«Αυτό που βλέπουμε, είναι μια εντυπωσιακή ταχύτατη εξάπλωση», δήλωσε ο λοιμωξιολόγος Τρόελς Λίλεμπεκ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης στη Δανία, όπου οι επιστήμονες εκτιμούν ότι είναι θέμα μόνο λίγων ημερών η Όμικρον να αντικαταστήσει τη Δέλτα ως η κυρίαρχη πια παραλλαγή. Παρά τα πολύ υψηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης, η σκανδιναβική χώρα των περίπου 5 εκατομμυρίων (με σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Ελλάδας) καταγράφει πια περισσότερες από 6.000 νέες μολύνσεις τη μέρα (περίπου ίδιες ή και περισσότερες από την Ελλάδα), διπλάσιες από ό,τι στην κορύφωση του προηγούμενου επιδημικού κύματος, κάτι που δείχνει ανάγλυφα την ικανότητα της Όμικρον να εξαπλώνεται σαν πυρκαγιά.

Η γειτονική Νορβηγία, με περίπου ίδιο πληθυσμό, προβλέπει πια ότι θα έχει περισσότερα από 100.000 κρούσματα τη μέρα (!) σε λίγες εβδομάδες, εκτός κι αν οι άνθρωποι περιορίσουν δραστικά τις κοινωνικές επαφές τους -κάτι όχι εύκολο ενόψει γιορτών. Ακόμη κι αν η Όμικρον προκαλεί γενικά πιο ήπια συμπτώματα, ο αναμενόμενος αστρονομικός αριθμός νέων μολύνσεων δημιουργεί μια δυσοίωνη προοπτική, προειδοποιεί η ιολόγος Έμα Χόντκροφτ του ελβετικού Πανεπιστημίου της Βέρνης. Όπως δήλωσε, «πολλοί επιστήμονες θεωρούσαν ήδη ότι η Δέλτα επρόκειτο να φέρει έναν πραγματικά δύσκολο χειμώνα. Δεν είμαι σίγουρη ότι έχει περάσει το μήνυμα στους ανθρώπους που λαμβάνουν τις αποφάσεις, πόσο πιο δύσκολα τα πράγματα πρόκειται να γίνουν λόγω της Όμικρον».

Ιολόγοι, ανοσολόγοι, λοιμωξιολόγοι και επιδημιολόγοι θεωρούν ότι η Όμικρον είναι άλλη μια ζαλιστική «βουτιά» που κάνει το «τρενάκι του τρόμου» της πανδημίας και μάλιστα ακριβώς πριν τις γιορτές, όταν οι πάντες έλπιζαν για το ακριβώς αντίθετο. Μετά την ανάλυση των έως τώρα στοιχείων, κυρίως από Νότια Αφρική, Βρετανία και Δανία, το «προφίλ» της Όμικρον αρχίζει να ξεκαθαρίζει. Είναι πλέον πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η νέα παραλλαγή έχει ένα ουσιαστικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων παραλλαγών. Λιγότερο σαφές είναι σε ποιό βαθμό αυτό οφείλεται στο ότι μπορεί να διαφεύγει καλύτερα της ανθρώπινης ανοσιακής απόκρισης ή στο ότι είναι εγγενώς πιο μεταδοτική από τους προδρόμους της. Η απάντηση δεν παίζει ιδιαίτερο ρόλο βραχυπρόθεσμα, αλλά θα έχει μεγάλη σημασία μακροπρόθεσμα. Αν το πλεονέκτημά της είναι η ανοσιακή διαφυγή, τότε το πλεονέκτημα της Όμικρον έναντι της Δέλτα θα εξασθενήσει σταδιακά και οι δύο παραλλαγές πιθανώς θα καταλήξουν να κυκλοφορούν παράλληλα. Αν η Όμικρον είναι και πιο λοιμογόνος, πιθανώς θα αντικαταστήσει τη Δέλτα, όπως έκανε η Δέλτα με τις προηγούμενες παραλλαγές.

Αναφορικά με το πόσο «καλή» είναι η Όμικρον στο ζήτημα της ανοσιακής διαφυγής, τα έως τώρα στοιχεία δείχνουν ότι πράγματι είναι ευκολότερο να οδηγήσει σε επαναλοίμωξη ανθρώπους που είχαν στο παρελθόν αρρωστήσει με Covid-19, ενώ και τα αντισώματα που έχουν δημιουργηθεί είτε από νόσηση είτε από εμβολιασμό, είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικά απέναντί της. Το καλό νέο είναι ότι η τρίτη ενισχυτική δόση φαίνεται να ανεβάζει την προστασία από λοίμωξη με Όμικρον περίπου στο 75%, ενώ ακόμη μεγαλύτερη μπορεί να είναι η προστασία έναντι βαριάς νόσου και νοσηλείας.

Μολονότι υπάρχουν ενδείξεις ότι η προστασία έναντι της σοβαρής νόσου λόγω Όμικρον παραμένει σημαντική σε όσους έχουν κάνει τρεις δόσεις εμβολίου, ο επιδημιολόγος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Ουίλιαμ Χάνιτζ τονίζει ότι το ερώτημα της σοβαρότητας της νόσησης είναι ακόμη αδύνατο να απαντηθεί με βεβαιότητα, καθώς η νέα παραλλαγή δεν έχει ακόμη μολύνει αρκετούς ανθρώπους για να εξαχθούν σίγουρα συμπεράσματα. Και αυτός πάντως συμφωνεί ότι ακόμη κι αν η Όμικρον αποδειχτεί εγγενώς πιο ήπια, ο όγκος των αναμενόμενων κρουσμάτων της πιθανώς θα υπερφορτώσει τα συστήματα υγείας. «Δεν υπάρχουν πολλοί ιοί που να μπορούν να εξαπλωθούν τόσο γρήγορα και να είναι αβλαβείς σε μια κοινωνία που ήδη, χωρίς αυτήν, είχε γεμάτα νοσοκομεία», όπως είπε.

Ορισμένοι επιστήμονες επίσης ανησυχούν μήπως η Όμικρον φέρει και άλλες δυσάρεστες εξελικτικές εκπλήξεις στο μέλλον, π.χ. να αποκτήσει την ικανότητα να διαφεύγει ακόμη καλύτερα από το ανοσοποιητικό σύστημα. Ο γνωστός ειδικός στα εμβόλια δρ Φλόριαν Κράμερ της Ιατρικής Σχολής Icahn του Όρους Σινά της Νέας Υόρκης δήλωσε ότι θεωρεί αναγκαίο οι παραγωγοί εμβολίων να αναπτύξουν ενισχυτικές δόσεις προσαρμοσμένες ειδικά στην Όμικρον. Όμως, μέχρι να συμβεί αυτό και να δοθούν οι ειδικές άδειες από τις ρυθμιστικές-εποπτικές αρχές, θα περάσουν αρκετοί μήνες, πολύ μεγάλο διάστημα για τα σημερινά δεδομένα της νέας κρίσης.

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ελπίζουν ότι θα αντιμετωπίσουν στο μεταξύ την πρόκληση της Όμικρον μέσα από την μαζική χορήγηση ενισχυτικών-αναμνηστικών δόσεων, σε συνδυασμό με επιπρόσθετα μέτρα, όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας, η απαγόρευση μεγάλων συναθροίσεων και η ευρεία τηλεργασία, με την ελπίδα ότι έτσι θα «φρενάρουν» το νέο επιδημικό κύμα και θα αποτρέψουν την κατάρρευση των νοσοκομείων.

Κάντε την τρίτη δόση το συντομότερο δυνατό, λένε οι επιστήμονες

Επιστήμονες στο Χονγκ Κονγκ κάλεσαν τους πολίτες να λάβουν μια τρίτη, αναμνηστική δόση εμβολίου κατά της covid-19 το συντομότερο δυνατό, αφού μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι δύο δόσεις των εμβολίων της Sinovac και της BioNTech δεν δημιουργούν αρκετά αντισώματα ώστε να προστατεύουν από το παραλλαγμένο στέλεχος Όμικρον του κορωνοϊού.

Τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγαν επιστήμονες του τμήματος μικροβιολογίας του πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ και τα οποία δημοσιεύθηκαν χθες, Τρίτη, είναι τα πρώτα δημοσιευμένα, προκαταρκτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του κινεζικού εμβολίου της Sinovac έναντι του στελέχους Όμικρον.

Κανένας από τους 25 συμμετέχοντες στην έρευνα, που είχαν ανοσοποιηθεί με το Sinovac, δεν είχε αρκετά αντισώματα για να εξουδετερώσει το νέο στέλεχος, σύμφωνα με την έρευνα, την οποία έχει δεχθεί να δημοσιεύσει η επιστημονική επιθεώρηση Clinical Infectious Diseases.

Μόλις 5 από τους 25 συμμετέχοντες, που είχαν λάβει το εμβόλιο της BioNTech, είχαν αρκετά αντισώματα για να αντιμετωπίσουν το Όμικρον, ενώ η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μειωνόταν σημαντικά, στο 20% με 24%, σύμφωνα με την έρευνα.

«Συνιστούμε στο κοινό να λάβει μια τρίτη δόση εμβολίου το συντομότερο δυνατό, ενώ περιμένουμε τη νέα γενιά ενός πιο ταιριαστού εμβολίου» για το στέλεχος Όμικρον, τόνισαν οι ερευνητές στην ανακοίνωσή τους.

Η έρευνα, που χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, πραγματοποιήθηκε από τους μικροβιολόγους Γιουέν Κουοκ- γουνγκ, Κέλβιν Το και Τσεν Χονγκλίν.

Το στέλεχος Δέλτα, που εξαπλώνεται γοργά, παραμένει το κυρίαρχο σε όλο τον κόσμο και δεν είναι ξεκάθαρο αν το Όμικρον είναι ακόμη πιο μεταδοτικό, ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την Κυριακή.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουν αν το Όμικρον προκαλεί λιγότερο σοβαρή ή σοβαρότερη νόσηση σε σχέση με προηγούμενα στελέχη του κορωνοϊού.

Την προηγούμενη εβδομάδα η Sinovac και η BioNTech είχαν ανακοινώσει ότι ο εμβολιασμός με τρεις δόσεις φάνηκε να εξουδετερώνει το Όμικρον στα εργαστηριακά τεστ, μια αρχική ένδειξη ότι η χορήγηση αναμνηστικών δόσεων ίσως είναι κλειδί για την προστασία από το νέο στέλεχος.