Το μπάνιο με κρύο νερό είναι σίγουρα μια συνήθεια που διχάζει τους περισσότερους ανθρώπους, καθώς κάποιοι την λατρεύουν και κάποιοι άλλοι την μισούν.
Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που την «τολμούν» εβδομαδιαία ή και καθημερινά πιστεύοντας ότι είναι καλό για την ψυχική και σωματική τους υγεία.
Η θεραπεία με κρύο νερό, όπως έχει γίνει γνωστό, μπορεί να λάβει τη μορφή υπαίθριας κολύμβησης – σε λίμνες, ποτάμια – ακόμη και στο σπίτι κάνοντας κρύο ντους.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της παρούσας μελέτης (δρ Heather Massey, ανώτερη λέκτορας, στη Σχολή Επιστημών & Υγείας, Αθλητισμού, Επιστήμης Υγείας & Άσκησης του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, δρ Clare Eglin, καθηγήτρια στη Σχολή Αθλητισμού, Υγείας και Επιστήμης Άσκησης, του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ και δρ Mike Tipton, καθηγητή Ανθρώπινης και Εφαρμοσμένης Φυσιολογίας, του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ), η θεραπεία αυτή έχει χρησιμοποιηθεί από τους αθλητές ως τρόπος μείωσης του μυϊκού πόνου και επιτάχυνσης του χρόνου αποθεραπείας – με μερικούς ανθρώπους να περνούν συνήθως περίπου δέκα λεπτά μετά την άσκηση σε κρύο νερό που είναι περίπου στους 10-15°C.
Το κρύο νερό έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, του πόνου και της ημικρανίας.
Ενώ πολλές μελέτες έχουν αναδείξει τα οφέλη που συνδέονται με τα λουτρά πάγου και την αποκατάσταση μετά την άσκηση.
Πράγματι, η έρευνα για τα πιθανά οφέλη της θεραπείας με κρύο νερό ή της υπαίθριας κολύμβησης βρίσκεται στα αρχικά της στάδια, αλλά αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η βύθιση στο κρύο νερό μπορεί να έχει δυνητικά και επιβλαβείς επιπτώσεις στο ανθρώπινο σώμα.
Οφέλη για την Υγεία
Τα οφέλη του κρύου ντους όπως αποτυπώνονται από τις σχετικές έρευνες αφορούν το καρδιαγγειακό και ανοσοποιητικό σύστημα, την εγκεφαλική λειτουργία και την ψυχική υγεία.
1. Ενισχεύει το ανοσοποιητικό σύστημα
Σύμφωνα με μια ολλανδική μελέτη, οι συμμετέχοντες που απολάμβαναν ένα κρύο ντους 30, 60 ή 90 δευτερολέπτων για έναν μήνα κατέγραψαν 29% λιγότερα περιστατικά απουσίας από τη δουλειά λόγω ασθένειας, ανεξαρτήτως διάρκειας του ντους.
Αντίστοιχα, έρευνα από την Τσεχία έδειξε ότι ένα ωριαίο ντους στους 14°C τρεις φορές την εβδομάδα για έξι εβδομάδες πέτυχε μια αμυδρή ενίσχυση του ανοσοποιητικού στους νέους και αθλητικούς άνδρες που αποτέλεσαν τους μοναδικούς συμμετέχοντες.
Ωστόσο, οι μηχανισμοί σύνδεσης του ψυχρού ντους με το ισχυρότερο ανοσοποιητικό παραμένουν ανεξερεύνητοι.
2. Βοηθά το καρδιαγγειακό σύστημα
Υπάρχουν στοιχεία ότι το παγωμένο νερό διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, υπεύθυνο για την αντίδραση «πάλης ή φυγής» σε στρεσσογόνα ή επικίνδυνα γεγονότα και έτσι αυξάνεται η έκκριση της νοραδρεναλίνης.
Πρόκειται για μια ορμόνη που εμπλέξεται στην αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης, φαινόμενα που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια ενός παγωμένου ντους.
3. Βοηθά στην καλύτερη αιμάτωση των μυών
Μια μελέτη που εξέτασε τη βύθιση σε κρύο νερό μετά από άσκηση διαπίστωσε καλύτερη αιμάτωση των μυών σε βάθος τεσσάρων εβδομάδων.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το αποτέλεσμα οφείλεται ενδεχομένως στην ιδιότητα των αιμοφόρων αγγείων του δέρματος να συστέλλονται κατά την επαφή με το παγωμένο νερό μειώνοντας έτσι την κυκλοφορία του αίματος και, έπειτα, να ωθούνται σε διαστολή από το σώμα που προσπαθεί να ζεσταθεί.
4. Βοηθά στα συμπτώματα της κατάθλιψης
Αν και η ολλανδική μελέτη δεν διαπίστωσε κάποια αγχολυτική δράση για το κρύο ντους, δεν συνέβη το ίδιο και με τις αντικαταθλιπτικές του ιδιότητες.
Σύμφωνα με τη βασική επιστημονική υπόθεση, το ανθρώπινο δέρμα φιλοξενεί πολλούς και πυκνούς μεταξύ τους αισθητήρες του ψυχρού, οπότε η επαφή με το παγωμένο νερό φορτίζει αυτομάτως τον εγκέφαλο με ηλεκτρικά ερεθίσματα, στα οποία αποδίδεται και η πιθανή αντικαταθλιπτική δράση.
5. Βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία
Έρευνα σε ηλικιωμένους υπέδειξε ότι η ρίψη κρύου νερού στο πρόσωπο και τον αυχένα πέτυχε σύντομη βελτίωση στη λειτουργία του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων των διεργασιών της μνήμης και της συγκέντρωσης.
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Οποιαδήποτε δραστηριότητα που έχει θεραπευτικό χαρακτήρα ενέχει μερικές φορές και κινδύνους. Συνεπώς και η βύθιση σε κρύο νερό.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το σοκ που παθαίνει ο οργανισμός κατά το παγωμένο ντους μπορεί να αποβεί μοιραίο για άτομα με καρδιαγγειακό ιστορικό και να προκαλέσει ένα έμφραγμα ή καρδιακές αρρυθμίες.
Έπειτα, εξηγεί ο δρ Mike Tipton από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ, εξειδικευμένος στη Φυσιολογία του Ανθρώπου, πως παράλληλα με την αύξηση του καρδιακού ρυθμού και, συνακόλουθα, την επιτάχυνση της αναπνοής κατά την επαφή με το κρύο νερό, συντελείται μια αντίστροφη διαδικασία γνωστή ως απόκριση ή αντανακλαστικό κατάδυσης, κατά την οποία προκαλείται βραδυκαρδία και διακοπή της αναπνοής.
Αυτή η σύγκρουση μεταξύ των δύο «εντολών» μπορεί να επιφέρει καρδιακές αρρυθμίες και δυνητικά αιφνίδιο θάνατο. Βέβαια η περίπτωση αυτή αφορά κυρίως τη βύθιση σε κρύο νερό και όχι το ντους.
Τι πρέπει να κάνετε πριν κολυμπήσετε σε κρύο νερό
Έτσι, εάν θέλετε να κάνετε μια θεραπεία με κρύο νερό, εδώ είναι μερικά πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψη:
Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εκ των προτέρων για να βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές για εσάς.
Βεβαιωθείτε ότι δεν είστε μόνοι και ότι το νερό είναι ασφαλές – λάβετε υπόψη τις παλίρροιες, τα ρεύματα, τα κύματα, τα υποβρύχια εμπόδια, τη ρύπανση και τις μέδουσες.
Σχεδιάστε πώς θα μπείτε και θα βγείτε από το νερό με ασφάλεια (θυμηθείτε ότι οι μύες σας δεν θα λειτουργούν το ίδιο καλά όταν κρυώνετε και μπορεί να μην μπορείτε να αισθανθείτε με τα χέρια και τα πόδια σας).
Μάθετε πώς θα ζεσταθείτε μετά - φροντίστε να έχετε πετσέτες, στεγνά ρούχα, αδιάβροχα, ένα ζεστό ρόφημα και κάπου να καταφύγετε. Μην οδηγείτε ή ποδηλατείτε μέχρι να ζεσταθείτε εντελώς.
Μείνετε σε κρύο νερό μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, βγείτε έξω πριν αισθανθείτε μούδιασμα, πόνο ή ρίγος.
Μέλος του μητρώου
