Ως αναποτελεσματικό κρίνεται πλέον το μέτρο της φορολογικής έκπτωσης για ηλεκτρονικές πληρωμές προς επαγγελματίες υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2022 με στόχο την καταπολέμηση της χρήσης μετρητών και την ενίσχυση της διαφάνειας στις συναλλαγές. Με την ισχύ του να λήγει στο τέλος του 2025, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει σοβαρά την τύχη του μέτρου: από την ενίσχυση του φορολογικού κινήτρου έως και την πλήρη κατάργησή του.
Η ρύθμιση προβλέπει φορολογική έκπτωση έως 2.200 ευρώ ετησίως για όσους πληρώνουν με ηλεκτρονικά μέσα επαγγελματίες από 20 επαγγελματικούς κλάδους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, κομμωτήρια, κτηνίατροι, νομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες ευεξίας. Το φοροκίνητρο αφορά το 30% των ηλεκτρονικών δαπανών μέχρι ποσού 5.000 ευρώ τον χρόνο.
Παρά τις προσδοκίες, το μέτρο δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι περισσότερες συναλλαγές εξακολουθούν να γίνονται με μετρητά και χωρίς απόδειξη, ιδίως σε τεχνικά επαγγέλματα. Η υποχρεωτική χρήση POS δεν συνοδεύτηκε από ουσιαστική αλλαγή στη συμπεριφορά των φορολογουμένων, ενώ πολλοί αγνόησαν πλήρως το μέτρο.
Δύο είναι οι βασικοί λόγοι της αποτυχίας
Πρώτον, για εκατομμύρια φορολογούμενους με εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο – όπως μισθωτούς και συνταξιούχους – η έκπτωση δεν έχει κανένα φορολογικό όφελος.
Δεύτερον, η άμεση έκπτωση στην τιμή που προσφέρουν επαγγελματίες για πληρωμές χωρίς απόδειξη είναι πιο δελεαστική από τη μελλοντική και μικρότερη φορολογική ελάφρυνση.
Για παράδειγμα, αν ένας πολίτης αναθέσει σε υδραυλικό μια επισκευή ύψους 200 ευρώ, τότε με πληρωμή μέσω POS και έκδοση απόδειξης, το τελικό ποσό ανέρχεται στα 248 ευρώ λόγω ΦΠΑ. Από αυτό, ο φορολογούμενος μπορεί να ανακτήσει περίπου 16,40 ευρώ μέσω της φορολογικής έκπτωσης στην επόμενη δήλωσή του. Αν όμως πληρώσει με μετρητά χωρίς απόδειξη, το τελικό κόστος μένει στα 200 ευρώ, προσφέροντας άμεσο όφελος 48 ευρώ – ένα ποσό σημαντικά μεγαλύτερο και χωρίς αναμονή.
Το υπουργείο Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη τη χαμηλή απόδοση του μέτρου, εξετάζει πλέον όλες τις εναλλακτικές. Ανάμεσα στα σενάρια είναι η αύξηση του φορολογικού οφέλους – ίσως και με διπλασιασμό των ανώτατων ορίων στα 4.400 ευρώ για υψηλά εισοδήματα – ώστε το κίνητρο να γίνει πιο ελκυστικό. Την ίδια στιγμή, η κατάργηση του μέτρου δεν αποκλείεται, ιδίως αν διαπιστωθεί ότι η εφαρμογή του δεν δικαιολογεί το κόστος για τα δημόσια έσοδα.
Μέλος του μητρώου
