Σύμφωνα με τη βρετανική οικονομική εφημερίδα, κλείνουν σχολεία πάνω από το 5% του συνόλου στην ελληνική επικράτεια όχι μόνον σε απομακρυσμένα χωριά και νησιά, αλλά και σε περιοχής της της Αττικής που περιλαμβάνει την Αθήνα, όπου οι Αρχές προειδοποιούν για «δημογραφική κατάρρευση».
«Οι αίθουσες διδασκαλίας αντικατοπτρίζουν την κατάσταση στις αίθουσες τοκετού των νοσοκομείων μας και τον αριθμό των γεννήσεων, ο οποίος, δυστυχώς, μειώνεται εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας», δήλωσε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Σοφία Ζαχαράκη.
Όπως προκύπτει από στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, ο αριθμός των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει συρρικνωθεί κατά πάνω από 111.000 την τελευταία επταετία, δηλαδή μια μείωση της τάξης του 19% από το 2018.
«Η πτώση είναι πολύ γρήγορη και στην Ελλάδα είναι πολύ απότομη», είπε η καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αλεξάνδρα Τραγάκη, σημειώνοντας ότι, σε σύγκριση με προηγούμενες δεκαετίες, σήμερα βρίσκονται λιγότερα άτομα σε αναπαραγωγική ηλικία.
Τη φετινή χρονιά, σύμφωνα με το δημοσίευμα των FT, θα κλείσουν 766 από τα συνολικά 14.857 σχολεία της Ελλάδας καθώς δεν πληρούν το ελάχιστο νόμιμο όριο των 15 μαθητών. Τα περισσότερα είναι δημοτικά σχολεία, αν και η αναστολή λειτουργίας αυξάνεται σε όλα τα επίπεδα. Και μολονότι κάποια εξ αυτών ίσως ξαναλειτουργήσουν αν αυξηθούν οι αριθμοί των μαθητών εντός μιας τριετίας, αυτό δεν ισχύει για τα περισσότερα. Εξαιρούνται τα σχολεία σε νησιά που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία και σε παραμεθόριες περιοχές, που παραμένουν ανοικτά ακόμη και με μικρό αριθμό μαθητών, όπως εκείνο στην Ψέριμο.
H δημογραφική παρακμή της Ελλάδας
«Διατηρούμε τα σχολεία ανοιχτά με λιγότερους μαθητές απ' ό,τι επιτρέπει κανονικά ο νόμος - μια δαπανηρή απόφαση, αλλά πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη», δήλωσε η υπουργός Παιδείας.
Η απότομη δημογραφική παρακμή της Ελλάδας ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της δεκαετίας του 2010. Από το 2011, οι θάνατοι υπερβαίνουν σταθερά τις γεννήσεις, ενώ από το 2001 μέχρι το 2021 ο αριθμός των γυναικών στην κύρια ηλικία τεκνοποίησης 20-40 ετών μειώθηκε κατά 500.000, ή 31%, όπως έδειξαν τα στοιχεία των απογραφών.
Η πτώση αυτή σε συνδυασμό με το brain drain, τη φυγή μορφωμένων Ελλήνων στο εξωτερικό σε αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, οδήγησε σε απότομη μείωση του αριθμού των πιθανών γονέων. Μέχρι το 2022 οι ετήσιες γεννήσεις είχαν πέσει κάτω από τις 80.000, και το 2023 οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι.
Οι Ελληνίδες αποκτούν πλέον το πρώτο τους παιδί σε μέση ηλικία άνω των 32 ετών. Η γονιμότητα έχει μειωθεί στο 1,35 -από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη- και οι γεννήσεις εκτός γάμου παραμένουν σπάνιες.
Αξιωματούχοι παραδέχονται τις επιπτώσεις από το κλείσιμο σχολείων, ειδικά σε αγροτικές περιοχές, όπου ορισμένα παιδιά αναγκάζονται να διανύουν έως και 80 χλμ. τη μέρα για να παρακολουθήσουν μαθήματα. Δημογράφοι, ωστόσο, σημειώνουν ότι τα οικονομικά κίνητρα από μόνα τους είναι απίθανο να αντιστρέψουν την αρνητική αυτή τάση. «Κανένα παιδί δεν θα μείνει χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση, όσο απομακρυσμένο κι αν είναι το σπίτι του», δήλωσε η υπουργός Παιδείας.
Όπως σημειώνουν οι FT, άλλες βιομηχανικές χώρες με ισχυρά συστήματα πρόνοιας και υψηλής ποιότητας φροντίδα των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της Δανίας και της Σουηδίας, έχουν επίσης δυσκολευτεί να αυξήσουν τα ποσοστά γονιμότητας πάνω από το επίπεδο αναπλήρωσης.
Μέλος του μητρώου
