Οριστικό νοικοκύρεμα στα Ταμεία Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ

Όπως δήλωσε ο υπουργός Εργασίας:

«Προχωρούμε σήμερα σε μια ακόμη γενναία μεταρρύθμιση με διπλό στόχο, αφενός με την ολοκλήρωση της ενιαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης με οριστικό και δίκαιο τρόπο και αφετέρου με τον εξορθολογισμό της διαδικασίας είσπραξης των εισφορών για παροχή εφάπαξ.

Ο νέος, ενιαίος και ηλεκτρονικός τρόπος είσπραξης του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών μέσω της ΑΠΔ, αφορά 1.200.000 εργαζόμενους και ξεκινάει από 01.12.2013, συμβάλλει στην ταχύτερη απονομή των παροχών, αλλά και στη δραστική μείωση της εισφοροδιαφυγής με όφελος 70 εκατ. ευρώ ετησίως υπέρ των εργαζομένων και συνταξιούχων.

Επομένως, νοικοκυρεύουμε οριστικά τα δυο αυτά ταμεία και κλείνουμε έναν ιστορικό κύκλο 20 ετών, μια ακόμη «ανοιχτή πληγή» του ασφαλιστικού συστήματος, κατάλοιπο της αδράνειας και της αναβλητικότητας του παρελθόντος».

Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Παναγιώτης Κοκκόρης, ο διοικητής του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, κ. Ροβέρτος Σπυρόπουλος, ο διοικητής και ο υποδιοικητής του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) κ.κ. Αναστάσιος Παπανικολάου και Αθανάσιος Αθανασίου αντίστοιχα, ο διοικητής του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) κ. Παύλος Παππάς, η γενική διευθύντρια Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Αρτεμις Δεδούλη και η πρόεδρος της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής κ. Ευφροσύνη Κουσκουνά.

Ακολουθεί η εισήγηση του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση:

Σήμερα παρουσιάζουμε μια ακόμη γενναία μεταρρυθμιστική τομή στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης. Μια διαρθρωτική αλλαγή, θεσμικού και οργανωτικού χαρακτήρα, που δίνει οριστική, δίκαιη και ενιαία λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα, μια «ανοιχτή πληγή» του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Μιλώ για το ζήτημα της έλλειψης ενιαίου και ολοκληρωμένου τρόπου είσπραξης εισφορών που, σε συνδυασμό με τον γενικότερο κατακερματισμό του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης υπονομεύουν τη χρηματοδοτική επάρκεια και, συνεπώς, τη βιωσιμότητα των συστημάτων επικουρικής ασφάλισης και παροχών πρόνοιας (εφάπαξ).

Η πρόσφατη περίπτωση του επικουρικού ταμείου -για το οποίο είναι γνωστό ότι ασκείται ήδη κατεπείγων διαχειριστικός έλεγχος- είναι χαρακτηριστική και αποκαλυπτική. Η απονομή των συντάξεων γίνονταν στη βάση υπεύθυνων δηλώσεων, καθώς υπήρχε παντελής απουσία ελέγχου και παρακολούθησης των καταβαλλόμενων εισφορών.

Και εκεί είναι η βάση του γενικότερου και διαχρονικού προβλήματος. Ενός προβλήματος που οι αδράνειες και οι προσχηματικές, συντεχνιακές πολιτικές του παρελθόντος το διόγκωσαν επικίνδυνα. Ας μπούμε στην ουσία του ζητήματος που αφορά κατά βάση στο ταμείο επικουρικής ασφάλισης και το ταμείο προνοίας και έχει να κάνει με την αδυναμία ουσιαστικού και αξιόπιστου ελέγχου και παρακολούθησης της καταβολής των αντίστοιχων εισφορών για τα ταμεία αυτά από εργοδότες και εργαζόμενους.

Η διαδικασία καταβολής των εισφορών αυτών -για επικουρικό και εφάπαξ– γίνεται ξεχωριστά από τη διαδικασία καταβολής εισφορών για την κύρια σύνταξη, με διαφορετικό και γραφειοκρατικό τρόπο, τον «κλασσικό - παλιό» τρόπο, δηλαδή με χειρόγραφες μισθοδοτικές καταστάσεις. Η καταβολή των αναλογούντων ποσών, μάλιστα, γίνεται ανεξάρτητα της δήλωσης, σε λογαριασμούς του κάθε τομέα που εντάχθηκε στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης.

Αυτός ο κατακερματισμός των διαδικασιών είσπραξης, αλλά και το γεγονός ότι κάποιοι τομείς επικουρικής ασφάλισης έχουν υποτυπώδη έως ανύπαρκτη πληροφοριακή υποδομή, έχει ως αποτέλεσμα:

1. Την αδυναμία παρακολούθησης της ασφαλιστικής τακτοποίησης του προσωπικού των εργοδοτών που υπάγονται στα Ταμεία αυτά

2. Την απουσία ανάπτυξης αξιόπιστων μηχανισμών ελέγχου της είσπραξης των εισφορών από τους εργοδότες και

3. Τη μεγάλη καθυστέρηση στην απονομή των παροχών (συντάξεων και εφάπαξ) προς τους ασφαλισμένους.

Η λύση για το πρόβλημα αυτό είναι πολύ πιο απλή από ό,τι φαντάζεται κανείς. Παλαιότερα κάτι τέτοιο επιχειρούνταν να λυθεί με νέες δομές, νέους μηχανισμούς και διαδικασίες που με τη σειρά τους προσέθεταν νέα γραφειοκρατικά εμπόδια και σύνθετα προβλήματα.

Σήμερα, όμως, η λύση που παρουσιάζουμε είναι η πλέον αξιόπιστη και βασίζεται στις δυνατότητες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης: εφεξής οι εργοδότες θα υποβάλλουν τις κρατήσεις για επικουρικό και εφάπαξ μαζί με τις κρατήσεις για κύρια σύνταξη μέσω της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης.

Με διαφορετικά λόγια, το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) -αλλά και οι 12 τομείς του Φορέα Πρόνοιας του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑ.Π.Ι.Τ.)- θα ενταχθούν στο βασικό εργαλείο, την Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ), που είναι εγκατεστημένη και στηρίζεται από το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ–ΙΚΑ).

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα αυτής της λύσης, δηλαδή του ενιαίου τρόπου είσπραξης των εισφορών; Τα πλεονεκτήματα, οι συνέργειες και τα οφέλη που δημιουργούνται είναι πολλά:

α) Αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά τον κατακερματισμό του ασφαλιστικού, καθιστώντας το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΙΚΑ ενιαίο πυλώνα αποτύπωσης χρόνου ασφάλισης και εσόδων του συστήματος

β) Καταφέρουμε καίριο πλήγμα στην εισφοροδιαφυγή, απλοποιώντας τον τρόπο καταβολής και είσπραξης των εισφορών

γ) Μειώνουμε το γραφειοκρατικό βάρος των επιχειρήσεων, αφού οι εργοδότες θα υποβάλλουν πλέον μόνο μία ηλεκτρονική μισθοδοτική κατάσταση

δ) Αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό που απελευθερώνεται, μειώνουμε δραστικά το χρόνο απονομής συντάξεων και εφάπαξ, ενώ, παράλληλα, βελτιώνουμε την ελεγκτική ικανότητα και αποτελεσματικότητα των ασφαλιστικών φορέων

ε) Προάγουμε τη διαφάνεια του ασφαλιστικού συστήματος, ενισχύουμε την ικανότητα παρακολούθησης και πιστής καταγραφής της ασφαλιστικής ιστορίας των ασφαλισμένων

Η υλοποίηση αυτής της διαρθρωτικής αλλαγής δεν θα παραπεμφθεί στις «ελληνικές καλένδες», όπως γίνονταν στο παρελθόν στα ασφαλιστικά και όχι μόνο ζητήματα. Θα πραγματοποιηθεί με δομημένο και ολοκληρωμένο τρόπο, αλλά και με αυστηρό χρονοδιάγραμμα.

Καταρχήν, ήδη από σήμερα συγκροτείται ειδική για το σκοπό αυτό, Επιτελική Επιτροπή (Executive Steering Committee). Το έργο της Επιτροπής ξεκινά από αύριο και περιλαμβάνει το συντονισμό και την παρακολούθηση των ενεργειών, την επίλυση τυχόν προβλημάτων και την υποβολή προτάσεων για νομοθετικές παρεμβάσεις, όπου κρίνεται απαραίτητο, για την ένταξη των Τομέων του ΕΤΕΑ και του ΤΑΠΙΤ στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΙΚΑ.

Το έργο θα ολοκληρωθεί στις 15 Νοεμβρίου, ενώ από 1η Δεκεμβρίου 2013 θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή.

Θα ήθελα να επισημάνω ότι οι αλλαγές που ανακοινώνουμε σήμερα και θα υλοποιηθούν στο παραπάνω αυστηρό χρονοδιάγραμμα, αφορούν περίπου 400.000 ασφαλισμένους του ΕΤΕΑ και περίπου 800.000 δικαιούχους παροχών πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα (ΤΑΠΙΤ).

Και με συντηρητικές εκτιμήσεις, το πρόσθετο όφελος από την εφαρμογή αυτού του ενιαίου τρόπου καταβολής των εισφορών εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 12-15% επί των υφιστάμενων εσόδων για το ΕΤΕΑ και στο 20-25% επί των υφιστάμενων εσόδων για τους φορείς πρόνοιας. Συνολικά μιλούμε για 65 έως 70 εκ. ευρώ ετήσια εξοικονόμηση. Ένα ακόμη βήμα για το νοικοκύρεμα της κοινωνικής ασφάλισης.

Με την επίτευξη και αυτής της μεταρρυθμιστικής αλλαγής, ισχυροποιούνται τόσο οι δημόσιοι μηχανισμοί ελέγχου και εποπτείας των ασφαλιστικών φορέων όσο και η ίδια η Δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση.