αποχωρήσουν από το κόμμα. Άλλωστε ήδη το έχουν δηλώσει ευθέως ή εμμέσως. Οπότε διόλου απίθανο δεν είναι το σενάριο να καταστεί αξιωματική αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, απολαμβάνοντας μια σειρά από θεσμικά προνόμια. Με ποιον τρόπο μπορεί να συμβεί αυτό;
Ας τα πάρουμε με τη σειρά: Στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023 ο ΣΥΡΙΖΑ εξέλεξε 47 βουλευτές ωστόσο σήμερα έχει μείνει με 35 καθώς αρκετοί ήταν αυτοί που διαφώνησαν με την ασκούμενη προεδρία του Στέφανου Κασσελάκη (σ.σ. οι 11 εξ αυτών αποχώρησαν δημιουργώντας τη Νέα Αριστερά υπό τον Αλέξη Χαρίτση). Εάν η κατάσταση αυτή με τις αλλεπάλληλες εσωκομματικές συγκρούσεις συνεχιστεί στον ΣΥΡΙΖΑ, όλα δείχνουν ότι θα αποχωρήσουν κι άλλοι βουλευτές. Εάν λοιπόν φύγουν άλλοι 5 από αυτούς που έχουν ανοικτή επικοινωνία με τον Αλέξη Τσίπρα, στην περίπτωση επανεκλογής Κασσελάκη, τότε το κόμμα θα μείνει με 30 βουλευτές, οπότε δεύτερο κόμμα κοινοβουλευτικά θα είναι το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ που διαθέτει 31 βουλευτές και όλα δείχνουν ότι θα παραμείνει ενωμένος, είτε παραμείνει πρόεδρος ο Νίκος Ανδρουλάκης είτε αλλάξει ηγεσία στις εσωκομματικές εκλογές του Οκτωβρίου, παρά την όξυνση των τόνων στη Χαριλάου Τρικούπη τα τελευταία εικοσιτετράωρα και κυρίως μετά το debate των 6 υποψηφίων.
Δεν είναι μόνο ζήτημα ονόματος
Συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Πέμπτη 13 Ιουνίου 2024
Κατά συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει τον τίτλο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης τον οποίο θα αποκτήσει αυτομάτως το ΠΑΣΟΚ. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε ότι το να διατηρήσει ένα κόμμα τον τίτλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν είναι απλώς ζήτημα ονόματος. Συνδέεται με συγκεκριμένα προνόμια που προβλέπει ο Κανονισμός της Βουλής, τα οποία, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες.
Το άρθρο 20 του Κανονισμού αναφέρει ρητά ότι «ο πρόεδρος της μεγαλύτερης σε δύναμη Κοινοβουλευτικής Ομάδας που δεν μετέχει στην κυβέρνηση, αποκαλείται αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έχει τα ιδιαίτερα δικαιώματα που του αναγνωρίζει ο Κανονισμός της Βουλής και οι κείμενες διατάξεις». Αυτά τα δικαιώματα, περιορίζονται κυρίως εντός της Βουλής και δεν έχουν ευρύτερη συνταγματική ισχύ, καθώς το Σύνταγμα δεν αναφέρεται ρητά σε αυτόν τον θεσμό.
Ένα από τα πιο σημαντικά προνόμια λοιπόν που αποδίδονται στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ο θεσμικός του ρόλος ως τέταρτου σε σημασία πολιτειακού παράγοντα στη χώρα, μετά την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Πρόεδρο της Βουλής Κώστα Τασούλα. Αυτός ο τίτλος τον τοποθετεί σε κεντρική θέση στον πολιτικό διάλογο και τις κοινοβουλευτικές διεργασίες.
Επιπλέον, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαθέτει και ουσιαστικά προνόμια στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, όπως το δικαίωμα να ζητά τη διεξαγωγή δύο συζητήσεων προ ημερησίας διατάξεως (άρθρο 143 του Κανονισμού της Βουλής) σε κάθε κοινοβουλευτική Σύνοδο (σ.σ. κάθε τακτική Σύνοδος ξεκινά τον Οκτώβριο και ολοκληρώνεται πριν τις θερινές διακοπές του επόμενου έτους), ενώ οι αρχηγοί των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν μόλις μία συζήτηση. Επίσης κατά τις συνεδριάσεις, τυγχάνει μεγαλύτερης ανοχής όταν υπερβαίνει τον καθορισμένο χρόνο ομιλίας, προνόμιο που σπάνια επεκτείνεται στους ηγέτες μικρότερων κομμάτων.
Περισσότεροι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι
Παράλληλα, ο Κανονισμός της Βουλής (άρθρο 17) επιτρέπει στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ορίζει έως και τρεις αναπληρωτές εκπροσώπους του στις συνεδριάσεις, ακριβώς όπως και ο πρωθυπουργός. Αυτή η ευχέρεια του δίνει τη δυνατότητα να ασκεί αυξημένη επιρροή και έλεγχο στην κοινοβουλευτική διαδικασία, σε σύγκριση με τους αρχηγούς των μικρότερων κομμάτων, που μπορούν να ορίσουν μόνο έως δύο αναπληρωτές.
Είναι προφανές πως εάν ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίσει να αποδυναμώνεται και το ΠΑΣΟΚ καταφέρει να αναλάβει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα αλλάξει σημαντικά η ισορροπία δυνάμεων στο Κοινοβούλιο. Ο Νίκος Ανδρουλάκης (ή όποιος εκλογεί στη θέση του μετά τις εσωκομματικές εκλογές του Κινήματος τον επόμενο μήνα) θα βρεθεί σε θέση πρωταγωνιστή απέναντι στον πρωθυπουργό, ενώ η συνολική στρατηγική της αντιπολίτευσης θα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες.
Τα προνόμια λοιπόν της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορεί να είναι περισσότερο θεσμικά και συμβολικά, ωστόσο οι συνέπειες της απώλειάς τους θα έχουν αντίκτυπο όχι μόνο στις ισορροπίες εντός της Βουλής αλλά και στον τρόπο με τον οποίο θα διεξάγεται το προσεχές διάστημα η πολιτική αντιπαράθεση στη χώρα.
Τέλος, υπάρχει και ένα ακραίο σενάριο βάσει του οποίου θα μπορούσε να καταστεί αξιωματική αντιπολίτευση η… Νέα Αριστερά. Στην πολιτική άλλωστε, όλα γίνονται!
Μέλος του μητρώου
