Το επιλεκτικό οδοιπορικό τους στην ιστορία του, τον αντιμετωπίζει –και σωστά– ως πολιτιστικό-καλλιτεχνικό φαινόμενο που αντικατοπτρίζει την κοινωνική, πολιτική, οικονομική και πολιτιστική διαδρομή της Ελλάδας. Τα κείμενα, που είχαν παρουσιαστεί σε ένα παλαιότερο σεμινάριο στο Πάντειο, καλύπτουν μια ευρεία γκάμα θεμάτων που αφορούν την ελληνική κινηματογραφική παραγωγή.
Το βιβλίο ενώ είναι χωρισμένο σε μέρη και κεφάλαια (το μελόδραμα, η μουσική, η σχέση με τους θεατές, η πόλη, από τη βιομηχανία στην ψηφιακή εικόνα, ο ηθοποιός, η μνήμη και ο κοσμοπολιτισμός, η σιωπή και ο εγκλεισμός, κ.ο.κ.) διατηρεί συνοχή και έναν εσωτερικό διάλογο. Σαν να παραδίδει τη σκυτάλη ο ένας συγγραφέας στον άλλον και παρά τις διαφορετικές επιστημονικές πειθαρχίες και θεωρητικές προσεγγίσεις, τις διαφορετικές εποχές και τα διαφορετικά αντικείμενα μελέτης του καθενός, το τελικό αποτέλεσμα είναι μια ενιαία αφήγηση.
Το πλαίσιο, για να κατανοήσει κανείς και να ερμηνεύσει το περιβάλλον μέσα στο οποίο πορεύτηκε το ελληνικό σινεμά, διαμορφώνει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, Βρασίδας Καραλής, που υπάρχει ως βιβλιογραφική αναφορά στην έκδοση: «Μια κοινωνία εξατομικευμένη και εσωστρεφής, σχεδόν κυριευμένη από αμφιβολία, δυσπιστία και αυτοαπέχθεια, με απούσα κοινωνική συνοχή και χαμένο αίσθημα συλλογικότητας, τα οποία εξώθησαν το άτομο σε έναν κυκεώνα άλυτων ασαφειών και αβεβαιοτήτων».
Δημιουργοί και ρεύματα
Μέσα σε αυτήν την κοινωνική συνθήκη και αυτήν την κοινωνική συνθήκη εισέπνευσε η Αννα του «Προξενιού», η φόνισσα της «Αναπαράστασης», η Αθήνα μετά τον πόλεμο, η Αθήνα ως φόντο και ως πρωταγωνίστρια, οι ταινίες του Σωτήρη Γκορίτσα, του Νίκου Γραμματικού, του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, του Γιάννη Οικονομίδη, του Φίλιππου Τσίτου, του Πάνου Κούτρα, του Σύλλα Τζουμέρκα, του Αλέξανδρου Αβρανά, δεκάδων ακόμη που παραλείπω. Ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος, το Νέο Κύμα, το Αλλόκοτο Κύμα, επεξεργάστηκαν στοιχεία μιας κοινωνίας «εξατομικευμένης και εσωστρεφούς».
Οι πολυεπίπεδες προσεγγίσεις του βιβλίου βοηθούν στη σύνθεση μιας διαδρομής στον ελληνικό κινηματογράφο που προσφέρει πολλά περισσότερα από το αντικείμενο μελέτης των έντεκα κειμένων, που υπογράφουν οι: Μανώλης Αρκολάκης, Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη, Νίκος Πουλάκης, Μιμήνα Πατεράκη, Μαρία Παραδείση, Αφροδίτη Νικολαΐδου, Ιωάννης Σκοπετέας, Ασπασία Λυκουργιώτη, Μαρία Χάλκου, Αννα Πούπου και Γουν-Χούα Τσεν. Πώς ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με αφορμή την ιστορία ενός εγκλήματος «δημιουργεί ένα διεισδυτικό σχόλιο πάνω στην Ελλάδα της μετανάστευσης και της ερήμωσης» ή πώς μέσα από το «Προξενιό» της Αννας ξεδιπλώνεται η εικόνα του «μεσοαστικού καθωσπρεπισμού»; Οπως οι δύο ταινίες κλείνουν μέσα τους κόσμους ολόκληρους έτσι και η έκδοση αυτή βοηθάει να κατανοήσουμε το όλον από το επί μέρους και το επί μέρους από το όλον.
Ο κινηματογράφος σύμφωνα με τον Τόμας Ελζέσερ «είναι ένα περίπλοκο ιστορικό, κοινωνιολογικό, νομικό και οικονομικό φαινόμενο, οι ταινίες είναι απλώς μια έκφραση της λειτουργίας του συστήματος ως συνόλου». Το βιβλίο προτείνει αυτήν ακριβώς την ανάγνωση για τον ελληνικό κινηματογράφο. Από τον πρώιμο ως τον σύγχρονο και weird, μας προκαλεί και μας προσκαλεί να δούμε τη χώρα μας, την ελληνική πραγματικότητα, την ελληνική οικογένεια, εμάς τους ίδιους.
Μέλος του μητρώου
