Νέες ταινίες: Πολάνσκι στο Παρίσι, βία στην Αθήνα

Η Αφροδίτη με τη γούνα

Tου Ρoμάν Πολάνσκι

3 στα 5

Εμανουέλ Σενιέ, Ματιέ Αμαλρίκ (φωτογραφία)

Η νέα ταινία του Ρομάν Πολάνσκι ξεκινά με ένα μακρύ τράβελινγκ σε μια βροχερή παριζιάνικη λεωφόρο, υπό τη δυσοίωνη, μέσα στον παραμυθένιο σκοπό της, μουσική του Αλεξάντρ Ντεσπλά. Ως άλλο τρενάκι του τρόμου, ο φακός γλιστρά μέσα σε ένα παλιό θέατρο, όπου συναντάμε έναν συγγραφέα/σκηνοθέτη να παραπονιέται στο τηλέφωνο πως, μετά μια δύσκολη μέρα ακροάσεων, δεν βρήκε καμιά ηθοποιό άξια να ερμηνεύσει τον πρώτο ρόλο στην παράστασή του.

Ωσπου στην αίθουσα εισβάλλει μια λαϊκή κοπέλα, ζητώντας πιεστικά οντισιόν. Ο αλλαζόνας Τομά, απωθημένος από την πρόστυχη περιβολή της, προσπαθεί να τη διώξει. Πώς ένα τόσο άξεστο θηλυκό να υποδυθεί τη Βαντά, την ευγενή κοντέσα του υπό θεατρική διασκευή βιβλίου του Λεοπόλδου φον Ζάχερ-Μαζόχ «Η Αφροδίτη με τις γούνες»; Με τα πολλά, ο Τομά ενδίδει. Και με το που ξεκινά η Βαντά, η συνονόματη της κοντέσας ηθοποιός, να εκφέρει τις ατάκες της, καθηλώνεται.

Η κοπέλα έχει μεταμορφωθεί, μοιάζει μάλιστα να ξέρει απ' έξω το κείμενο. Ο Τομά, γοητευμένος, παρασύρεται στην ανάγνωση, ερμηνεύοντας ο ίδιος τον Σεβερίν, τον ολοένα και πιο υποτακτικό εραστή της κοντέσας. Μέσα κι έξω από τους ρόλους τους, διαρκώς και εναλλάξ, οι δυο τους ερμηνεύουν, παρατηρούν, σχολιάζουν. Ωσπου τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το μυθικό καταρρίπτονται, και η ενσάρκωση γίνεται κυριολεκτική.

Ο Πολάνσκι συνεχίζει τις βόλτες του στο ανθρώπινο ασυνείδητο, εμπνεόμενος εκ νέου από γνωστό θεατρικό – το ομώνυμο έργο του Αμερικανού Ντέβιντ Αϊβς (που επίσης κάνει την ελληνική του πρεμιέρα σήμερα, στο «Θησείον», σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου, με τους Γιώργο Παπαγεωργίου και Βίκυ Παπαδοπούλου). Και, όπως και στα «Ο θάνατος και η κόρη» (1994) και «Ο Θεός της σφαγής» (2011), μετατρέπει έναν περίκλειστο χώρο σε καζάνι που βράζει, σε ένα σκηνικό ρυθμικής εναλλαγής ρόλων. Εν προκειμένω, και στον βαθμό που οι σχέσεις αυτές ενέχουν την έννοια της ηθελημένης υποταγής (του μαζοχισμού, που πήρε το όνομά του ακριβώςς από τον συγγραφέα της «Αφροδίτης...», φον Ζάχερ-Μαζόχ), σε ένα παιχνίδι μεταβαλλόμενων σχέσεων κυριαρχίας ανάμεσα στα δύο φύλα, στο φαινομενικό και το πραγματικό (ποτέ μην υποτιμάς μια γυναίκα από το παρουσιαστικό και την εκφορά της), στον δημιουργό και τον ερμηνευτή, στην Τέχνη και τη ζωή. Αλλά εν τέλει, και ανάμεσα στον ίδιο και την επί 25ετία σύζυγο και μούσα του: καθόλου τυχαία, τη Βαντά υποδύεται η κ. Πολάνσκι, Εμανουέλ Σενιέ (συναρπαστική), ενώ ο Ματιέ Αμαλρίκ, που παίζει τον Τομά, μοιάζει εκπληκτικά με τον Πολάνσκι στα 40 του!

Αν και θα περιμέναμε μια πιο καίρια χρήση της αφαίρεσης (στον λόγο, αλλά και κάποιες καταστάσεις) από τον βετεράνο σκηνοθέτη, ομολογούμε πως τούτο το σαρδόνιο παιχνίδι δεν μας κούρασε στιγμή. Ισα ίσα που μας διαβεβαίωσε πως, στα 80 του, ο Πολάνσκι παραμένει από τους λιγοστούς σήμερα σκηνοθέτες που ξέρουν πώς ακριβώς να συντηρούν το υψηλότερο δυνατό ενδιαφέρον στον πιο περιορισμένο δυνατό χώρο (2013, La Venus a la fourrure).

Ο εχθρός μου

Του Γιώργου Τσεμπερόπουλου

3 στα 5

Με τους Μανώλη Μαυροματάκη, Μαρία Ζορμπά, Γιώργο Γάλλο, Αντώνη Καρυστινό

13 χρόνια μετά την «Πίσω πόρτα», ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος επιστρέφει στα πλατό με μια ταινία πλήρως ευθυγραμμισμένη με τα άγχη των –ελληνικών– καιρών: ο Κώστας, μεσήλικας γεωπόνος και οικογενειάρχης, βλέπει τους δικούς του να κακοποιούνται και την έφηβη κόρη του να βιάζεται από διαρρήκτες που εισβάλλουν νύχτα στο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη. Κι ενώ, στη συνέχεια, η σύζυγος και τα παιδιά προσπαθούν να αφήσουν πίσω το συμβάν και να επιστρέψουν στην καθημερινότητα, εκείνος, παρακινημένος από έναν εθνικιστή γείτονα, αποφασίζει να πάρει τον νόμο στα χέρια του και να αναζητήσει μόνος τους δράστες για να εκδικηθεί.

Η καταφανής αμηχανία του, τα συμπεριφορικά ή πρακτικά λάθη στα οποία πέφτει, η διάλυση που κοντεύει άθελά του να επιφέρει στη φαμίλια και η ηθική συντριβή του μας υπενθυμίζουν πως δεν βρισκόμαστε σε μια δυτικογενή περιπέτεια αυτοδικίας, αλλά σε ένα δράμα σύνθετου μοραλισμού, τοποθετημένο στην εξίσου δοκιμαζόμενη ιδεολογικά Ελλάδα. Ο Κώστας δεν είναι ο Σβαρτζενέγκερ, που σπεύδει αρματωμένος για μια αναμέτρηση οφθαλμόν αντί οφθαλμού, αλλά ένας πρώην ιδεολόγος εντελώς άσχετος με ρεβανσιστικές λογικές (ταιριαστά συμπυκνωμένη η προβληματική του σεναρίου στη φάτσα του γνωστού «ομορφάντρα» της διαφήμισης Μανώλη Μαυροματάκη), παρωθημένου να δει εχθρούς εκεί που δεν υπάρχουν. Ο εχθρός του τίτλου είναι φυσικά ο εαυτός του, και με αυτόν -τη νοοτροπία που άφησε να διαιωνιστεί, εγκαταλείποντας τα όποια οράματα στα αζήτητα για χάρη μιας «νοικοκυρεμένης» ζωή- θέλει ουσιαστικά να λογαριαστεί. Εξ ου και η απόσταση που κρατά συνετά το φιλμ τόσο από το έγκλημα όσο και την εθνικότητα εκείνων που το διέπραξαν, εξ ου και το αναλόγως δουλεμένο, έξοχο φινάλε.

Και εξ ου μια από τις πιο στρωτές και ολοκληρωμένες ελληνικές ταινίες της χρονιάς (2013).

Ο αυτοκράτορας

Tου Πίτερ Γουέμπερ

2 στα 5

Μάθιου Φοξ, Τόμι Λι Τζόουνς, Ερικο Χατσούνε

Το 1945, μετά την παράδοση της ισοπεδωμένης από τις ατομικές βόμβες Ιαπωνίας στις συμμαχικές δυνάμεις, ο Ντάγκλας ΜακΑρθουρ, ο αρχιστράτηγος των αμερικανικών δυνάμεων κατοχής, αναθέτει στον Μπόνερ Φέλερς, έμπιστο αξιωματικό του, να διερευνήσει τον ρόλο που έπαιξε ο αυτοκράτορας Χιροχίτο στον πόλεμο ώστε να αποφασιστεί αν θα δικαστεί ως εγκληματίας πολέμου ή όχι. Ιστορικά πρόσωπα ο ΜακΑρθουρ και ο Φέλερς, αυθεντικό και το χρονικό που δραματοποιείται εδώ, σε αντίθεση με το εντελώς μυθοπλαστικό σκέλος της παλιάς ερωτικής ιστορίας του Φέλερς με μια Ιαπωνέζα δασκάλα. Παρότι ενταγμένο στη δράση για δραματουργικούς προφανώς λόγους – αφενός για να δικαιολογηθεί ο υπερβάλλων ζήλος του Φέλερς στην έρευνα και αφετέρου για να ξεφύγει το φιλμ από τα πρότυπα ενός δραματοποιημένου ιστορικού ντοκιμαντέρ τύπου National Geographic -, τούτο το κομμάτι-Αρλεκιν αποδεικνύεται και το πιο άχρηστο. Είναι στο κυρίως πληροφοριακό της μέρος που η ταινία συντηρεί το όποιο ενδιαφέρον της, ενισχυμένο κι αυτό από την απολαυστική παρουσία του Τόμι Λι Τζόουνς ως ΜακΑρθουρ (αντίθετα με το μάλλον «ξύλινο» παίξιμο του Μάθιου Φοξ του τηλεοπτικού «Lost») (2012, Emperor).

Στο κενό της

Tης Ρόνα Μπερστάιν

2 στα 5

Χαντάς Γιαρόν, Γιφτάχ Κλάιν, Ιρίτ Σελέγκ

Μέχρι και να συγκινηθεί μπορεί κάποιος με τούτη την ιστορία καταναγκαστικού...ειδυλλίου, όπου 18χρονη Εβραία πιέζεται από τη μητέρα της να παντρευτεί τον σύζυγο της αποθανούσης στη γέννα μεγαλύτερης αδελφής της, ώστε το μωρό, προορισμένο να φύγει με τον γαμπρό για το Βέλγιο, να παραμείνει στη φαμίλια. Αρκεί φυσικά να «μπει» εξ αρχής στην αμετάκλητα αυστηρή εντροπία της περίκλειστης αυτής ορθόδοξης εβραϊκής κοινότητας, κάτι που εμείς ούτε στιγμή δεν καταφέραμε (2012, Fill the void).

Σ' αγαπώ

Tου Κέβιν ΜακΝτόναλντ

2 στα 5

Σίρσε Ρόναν, Τζορτζ ΜακΚέι, Τομ Χόλαντ, Ανα Τσάνσελορ

Ατίθαση Αμερικανίδα έφηβη ερωτεύεται εξ αγχιστείας ξάδελφο στη βρετανική ύπαιθρο όπου εστάλη από τον πατέρα της να παραθερίσει με το υπόλοιπο αγγλικό σόι, όμως οι δρόμοι τους χωρίζουν με την παρέμβαση του στρατού που προσπαθεί να επιβάλει την τάξη στην εμπόλεμη χώρα. Η φρίκη του (αδιευκρίνιστου) πολέμου μπορεί εύστοχα να χρησιμεύει ως το πρόσχημα στο ξετύλιγμα του περιπετειώδους ρομάντζου, όμως το σενάριο παραμένει το ίδιο «βουβό» και σ' αυτό, αποτυγχάνοντας να δομήσει χαρακτήρες με υπόσταση (2013, How I live now).

Free birds

Tου Τζίμι Χέιγουορντ

Παιδικό καρτούν που θέλει δύο γαλοπούλες να ταξιδεύουν με χρονομηχανή στον 17ο αιώνα με σκοπό να προλάβουν την καθιέρωση του γιορτινού εθίμου της γαλοπουλοφαγίας! (2013).

Στη μάχη του χορού

Tου Μπένσον Λι

Τζος Χόλογουεϊ, Λαζ Αλόνσο, Τζος Πεκ

Δεινός χορευτής συνεργάζεται με προπονητή μπάσκετ στη συγκρότηση του κατάλληλου dream team για το διεθνές πρωτάθλημα μπρέικντανς... Τρισδιάστατο νεανικό μιούζικαλ στο ύφος της σειράς ταινιών «Step up» (2012).

Ο Αδάμαστος: Τα χρονικά του Δρακοφοίνικα

Tου Θάνου Κερμίτση

Γιάννη Ρουμπούλια, Θάνο Κερμίτση, Κωνσταντίνα Γεωργαντά

Περιπέτεια επικής φαντασίας με βάση ένα κόμικς του Γιάννη Ρουμπούλια, ο οποίος και κρατά τον ομότιτλο ρόλο του βάρβαρου πολεμιστή που αποδρά από τα δεσμά μιας πανίσχυρης αυτοκρατορίας για να επιστρέψει στον τόπο του (2013).