Η ναυτική Άνδρος της δεκαετίας του '30 αναβιώνει στο νέο δράμα εποχής του Παντελή Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», το οποίο θα επιχειρήσει να μας ταξιδέψει σε μια εποχή άλλων ηθών και κανόνων. Τότε που οι ζωές ορίζονταν από τη μακρά απουσία των ανδρών στα ποντοπόρα βαπόρια, τη μοναξιά των γυναικών στο νησί, τις αυστηρές κοινωνικές επιταγές.
Με το δωδέκατο κατά σειρά μεγάλου μήκους φιλμ του, ο σκηνοθέτης μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το ομώνυμο βιβλίο της συζύγου του, Ιωάννας Καρυστιάνη, το οποίο κυκλοφόρησε το 1997 από τις εκδόσεις Καστανιώτη και τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος.
Η πρόταση για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, το οποίο αποτυπώνει στις σελίδες του τη ναυτική ζωή της Άνδρου από το 1925 έως το 1950, μέσα από τις ιστορίες των ναυτικών και των γυναικών που έμεναν πίσω, έγινε στον Παντελή Βούλγαρη από ανθρώπους του νησιού που υποστήριξαν την παραγωγή, ενώ η Ιωάννα Καρυστιάνη ανέλαβε την υλοποίηση του σεναρίου.
«Όταν μας έγινε η πρόταση στην Άνδρο και μπήκε στα σκαριά η ταινία, διάβασα το βιβλίο και μετά το κλείδωσα στο συρτάρι. Ήθελα να προσπαθήσω να δημιουργήσω τις προϋποθέσεις για μία αυτόνομη δουλειά» ανέφερε μετά τη σημερινή δημοσιογραφική προβολή της ταινίας η Ιωάννα Καρυστιάνη, η οποία επιμελήθηκε μία αρκετά ελεύθερη διασκευή της πλοκής του βιβλίου της.
«Αυτό που ήθελα ήταν να δώσω δύναμη και ψυχή στις κινηματογραφικές εικόνες, μιλώντας για τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό περίγυρο με αυστηρές επιταγές με φόντο τη ναυτική ιδιαιτερότητα της Άνδρου. Στόχος μας ήταν ο θεατής της ταινίας να μην χρειάζεται ως δεκανίκι το βιβλίο για να την παρακολουθήσει και να βυθιστεί μέσα στην ατμόσφαιρα των εικόνων. Το πρόβλημα ήταν ότι το μυθιστόρημα είχε ελάχιστους διάλογους, παρένθετο λόγο γεμάτο από σκέψεις και εσωτερικούς προβληματισμούς. Στοιχεία τα οποία κινηματογραφικά όχι μόνο δεν εξυπηρετούν αλλά μπορεί να ναρκοθετήσουν μία ταινία. Προσπάθησα λοιπόν να μην φορτώσω την ταινία με off αφήγηση, δίνοντάς της μια νέα αφηγηματική δυναμική».
Για τον Παντελή Βούλγαρη, η μεγάλη δυσκολία σχετικά με τη μεταφορά στη μεγάλη οθόνη ενός βιβλίου είναι ο ίδιος ο αναγνώστης. «Άλλωστε, αυτός είναι και ο πρώτος σκηνοθέτης. Αυτός έχει φανταστεί τα πρόσωπα, τους χώρους, τα συναισθήματα και πάντα υπάρχει η αγωνία κατά πόσο η κινηματογραφική μεταφορά πλησίασε, ξεπέρασε ή έμεινε πίσω από αυτό που είχε στο μυαλό του εκείνος που το διάβασε και το αγάπησε» είπε. Ο ίδιος όταν πρωτοδιάβασε τη «Μικρά Αγγλία» ξαφνιάστηκε με τη δομή και τα πρόσωπα που περιγράφει. «Ένας σκηνοθέτης πάντα έχει στη βαλίτσα του ιστορίες που ονειρεύεται να τις γυρίσει ταινίες. Αισθάνομαι τυχερός που κατάφερα και έκανα τη συγκεκριμένη» συμπλήρωσε, ενώ δεν παρέλειψε ν' αναφερθεί και στη λεπτομερή προετοιμασία που έγινε πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα, η οποία διήρκεσε περίπου 7 μήνες
Σε αυτήν του την παραγωγή, όπως και σε παλιότερες, ο σκηνοθέτης εμπιστεύτηκε τους βασικούς ρόλους σε πρωτοεμφανιζόμενους ηθοποιούς. Το πρωταγωνιστικό του τρίγωνο αποτελούν η Πηνελόπη Τσιλίκα (απόφοιτος της σχολής του Εθνικού) που υποδύεται τη μεγάλη αδελφή Ορσα, η Σοφία Κόκκαλη (επίσης απόφοιτος του Εθνικού) που υποδύεται τη μικρότερη αδελφή της Μόσχα και ο Ανδρέας Κωνσταντίνου που παίζει τον μοιραίο άνδρα, τον υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ.
Ο σκηνοθέτης μίλησε για τις ερμηνευτικές ικανότητες, την εργατικότητα και την ευρηματικότητα των νεαρών πρωταγωνιστών του, ενώ όπως είπε δεν δίστασε να ακολουθήσει σε πολλές περιπτώσεις τις ιδέες τους στα γυρίσματα. «Η σκηνοθεσία εμπεριέχει τη συγκίνηση όλων των συνεργατών. Άλλωστε αυτοί είναι και οι πρώτοι θεατές» σημείωσε ο ίδιος. Σε ό,τι αφορά τη σκηνογραφία που επιμελήθηκε ο Αντώνης Δαγκλίδης- σύμφωνα με τον Π. Βούλγαρη -, το σκεπτικό ήταν να μην αναλωθεί η ταινία σε μία περιγραφικότητα, να μην «καταπιεί» το ντεκόρ τους ήρωες, αλλά απλώς να τους πλαισιώνει με έναν τρόπο «αληθοφανή και διακριτικό, ει δυνατόν αέρινο».
Στην ερώτηση σχετικά με το γιατί ένας σκηνοθέτης επιλέγει να γυρίσει μια ταινία εποχής σήμερα, επέλεξε να απαντήσει η Ιωάννα Καρυστιάνη. «Η «Μικρά Αγγλία» πραγματεύεται διαχρονικά ζητήματα, όπως είναι οι σχέσεις εξουσίας και τα ανθρώπινα συναισθήματα. Αισθάνομαι πως σήμερα ειδικά οι καλλιτέχνες πιέζονται να δώσουν τραβηγμένες από τα μαλλιά εξηγήσεις για να ταυτίσουν τις δουλειές τους με την εποχή της κρίσης. Σ' αυτήν τη δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα δεν πρέπει να παγιδευτούμε σε μια θεματική μονομέρεια, μιλώντας μόνο την κρίση. Πρέπει να μην αφήσουμε τις ψυχές Ελλήνων να «στεγνώσουν» από συναισθήματα. Θα μπορούσε ο Παντελής να σκαρφιστεί βαρύγδουπες αλληγορίες, λέγοντας για παράδειγμα ότι η φιγούρα της ηγεμονικής μητέρας συμβολίζει τη Μέρκελ ή ότι η πείνα της κατοχής έχει αναλογίες με τη μνημονιακή Ελλάδα. Αλλά δεν έχουμε καμία πρόθεση να εξαπατήσουμε το κοινό. Τα θέματα που θίγει η ταινία αγγίζουν τους ανθρώπους σε οποιαδήποτε εποχή».
Προτού η «Μικρά Αγγλία» κυκλοφορήσει στις αίθουσες (5/12), θα κάνει πρεμιέρα στις 29 Νοεμβρίου στην Άνδρο. «Είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε για να ευχαριστήσουμε τους Ανδριώτες για τη βοήθειά τους, η οποία υπήρξε καθοριστική. Αντιμετώπισαν το όλο εγχείρημα με ενδιαφέρον και περιέργεια για μια συλλογική περιπέτεια. Χωρίς αυτούς δεν θα είχε γίνει η ταινία» υπογράμμισε η Ιωάννα Καρυστιάνη.
Το καστ συμπληρώνουν οι Αννέζα Παπαδοπούλου, Μάξιμος Μουμούρης, Βασίλης Βασιλάκης, Χρήστος Καλαβρούζος, Ειρήνη Ιγγλέση, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη κ.α.
Μέλος του μητρώου
