Δικαστήριο ΕΕ: Παράνομη η συστηματική συλλογή βιομετρικών δεδομένων πολιτών από την αστυνομία

Αυτό αποφάσισε σήμερα το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, απαντώντας σε προδικαστικό ερώτημα δικαστηρίου στη Βουλγαρία.

Ιστορικό

Στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας για φορολογική απάτη κινηθείσας από τις βουλγαρικές αρχές, η V. S. κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση συσταθείσα με σκοπό τον προσπορισμό περιουσιακού οφέλους διά της τέλεσης εγκλημάτων με συντονισμένη δράση στη βουλγαρική επικράτεια. Κατόπιν της απαγγελίας κατηγοριών, η βουλγαρική αστυνομία κάλεσε την V.S. προκειμένου να συλλέξει και να καταγράψει τα δακτυλοσκοπικά και φωτογραφικά δεδομένα της και προκειμένου να λάβει δείγμα για τη δημιουργία του γενετικού προφίλ της. Η V. S. δεν συναίνεσε στη συλλογή των δεδομένων της.Στηριζόμενες στην εθνική νομοθεσία η οποία προβλέπει την «αστυνομική καταγραφή» κατηγορουμένων για την εκ προθέσεως τέλεση αυτεπαγγέλτως διωκόμενου ποινικού αδικήματος, οι αστυνομικές αρχές ζήτησαν από το Spetsializiran nakazatelen sad (ποινικό δικαστήριο ειδικών αρμοδιοτήτων, Βουλγαρία) να επιτρέψει την καταναγκαστική συλλογή γενετικών και βιομετρικών δεδομένων της V.S. Στην εν λόγω αίτηση προσαρτήθηκαν μόνο φωτοαντίγραφα του κατηγορητηρίου και της δήλωσης της V.S. περί μη συναίνεσής της στη συλλογή των δεδομένων της.Το εθνικό δικαστήριο, διατηρώντας αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητα της βουλγαρικής νομοθεσίας περί αστυνομικής καταγραφής με την οδηγία 2016/6801, σε συνδυασμό με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπέβαλε στο Δικαστήριο της ΕΕ αίτηση προδικαστικής αποφάσεως.

Το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο της ΕΕ αποφάσισε ότι το ενωσιακό δίκαιο (σ.σ η οδηγία 2016/680) δεν είναι αντίθετη σε εθνική νομοθεσία η οποία προβλέπει την καταναγκαστική συλλογή δεδομένων τα οποία αφορούν πρόσωπα ως προς τα οποία έχουν συγκεντρωθεί επαρκείς αποδείξεις περί της ενοχής τους για την εκ προθέσεως τέλεση αυτεπαγγέλτως διωκόμενου αδικήματος και στα οποία έχουν απαγγελθεί, για τον λόγο αυτό, κατηγορίες.

Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι είναι παράνομη η συστηματική συλλογή βιομετρικών και γενετικών δεδομένων από κάθε πρόσωπο που κατηγορείται για την εκ προθέσεως τέλεση αυτεπαγγέλτως διωκόμενου αδικήματος προς τον σκοπό της καταγραφής τους. Σύμφωνα με το σκεπτικό του Δικαστηρίου της ΕΕ, η αρμόδια αρχή του κράτους -μέλους, οφείλει να διαπιστώσει και να καταδείξει, αφενός, ότι η συλλογή αυτή είναι απολύτως αναγκαία για την εκπλήρωση των συγκεκριμένων σκοπών που επιδιώκονται και, αφετέρου, ότι δεν είναι δυνατή η επίτευξη των σκοπών αυτών με μέτρα που συνιστούν λιγότερο σοβαρή επέμβαση στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Παράλληλα, τονίζει ότι η έννοια του «αυτεπαγγέλτως διωκόμενου εκ προθέσεως τελεσθέντος ποινικού αδικήματος» έχει ιδιαιτέρως γενικό χαρακτήρα και μπορεί να έχει εφαρμογή σε μεγάλο αριθμό ποινικών αδικημάτων, ανεξαρτήτως της φύσης, της σοβαρότητας και των ειδικών περιστάσεων των αδικημάτων αυτών, της ενδεχόμενης σύνδεσής τους με άλλες εκκρεμείς διαδικασίες, το ποινικό μητρώο ή το ατομικό προφίλ του υποκειμένου των δεδομένων.