Η κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν θα μπορούσε να προσφέρει στον κόσμο μια πρώτη πραγματική εικόνα για την απόδοση της προηγμένης κινεζικής στρατιωτικής τεχνολογίας έναντι του δοκιμασμένου δυτικού εξοπλισμού – την ώρα που οι μετοχές των κινεζικών εταιρειών άμυνας ήδη σημειώνουν άνοδο, σημειώνει σε μεγάλη ανάλυση για το θέμα το CNN.
Οι μετοχές της κινεζικής AVIC Chengdu Aircraft αυξήθηκαν κατά 40% αυτή την εβδομάδα, καθώς το Πακιστάν ισχυρίστηκε ότι χρησιμοποίησε αεροσκάφη J-10C κατασκευασμένα από την AVIC για να καταρρίψει πέντε ινδικά μαχητικά – συμπεριλαμβανομένων των προηγμένων γαλλικής κατασκευής Rafale – κατά τη διάρκεια μεγάλης αερομαχίας την Τετάρτη.
Η Ινδία δεν έχει απαντήσει στις ισχυρισμούς του Πακιστάν ούτε έχει αναγνωρίσει την απώλεια αεροσκαφών. Όταν ρωτήθηκε για τη συμμετοχή αεροσκαφών κινεζικής κατασκευής, ένας εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε την Πέμπτη ότι δεν έχει κάποια ενημέρωση για τη συγκεκριμένη κατάσταση.
Ωστόσο, ως ο κύριος προμηθευτής όπλων του Πακιστάν, η Κίνα πιθανότατα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις για να διαπιστώσει πώς τα οπλικά της συστήματα έχουν αποδώσει και πώς ενδέχεται να αποδώσουν σε πραγματικές μάχες.
Ως ανερχόμενη στρατιωτική υπερδύναμη, η Κίνα δεν έχει εμπλακεί σε μεγάλο πόλεμο για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Ωστόσο, υπό την ηγεσία του Σι Τζινπίνγκ, έχει επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών της, επενδύοντας πόρους στην ανάπτυξη εξελιγμένων όπλων και τεχνολογιών αιχμής.
Έχει επίσης επεκτείνει την προσπάθεια εκσυγχρονισμού στο Πακιστάν, το οποίο από καιρό θεωρείται από το Πεκίνο ως «αδερφός του με ατσάλινη καρδιά».
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Κίνα έχει προμηθεύσει το 81% των εισαγόμενων όπλων του Πακιστάν, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI). Οι εξαγωγές αυτές περιλαμβάνουν προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη, πυραύλους, ραντάρ και συστήματα αεροπορικής άμυνας που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο σε οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας. Ορισμένα όπλα πακιστανικής κατασκευής έχουν επίσης αναπτυχθεί σε συνεργασία με κινεζικές εταιρείες ή κατασκευαστεί με κινεζική τεχνολογία και τεχνογνωσία.
«Αυτό καθιστά κάθε εμπλοκή μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν ένα de facto πεδίο δοκιμών για τις κινεζικές στρατιωτικές εξαγωγές», δήλωσε ο Σάτζαν Γκοχέλ, διευθυντής διεθνών θεμάτων ασφάλειας στο Asia-Pacific Foundation, ένα think tank με έδρα το Λονδίνο.
Οι στρατοί της Κίνας και του Πακιστάν έχουν επίσης συμμετάσχει σε όλο και πιο εξελιγμένες κοινές ασκήσεις στον αέρα, τη θάλασσα και την ξηρά, συμπεριλαμβανομένων προσομοιώσεων μάχης και ακόμη και ασκήσεων ανταλλαγής πληρωμάτων.
«Η μακροχρόνια υποστήριξη του Πεκίνου προς το Ισλαμαμπάντ – μέσω εξοπλισμού, εκπαίδευσης και, πλέον, όλο και περισσότερο μέσω στόχευσης με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης – έχει μετατοπίσει σιωπηλά την ισορροπία των δυνάμεων», δήλωσε ο Κρεγκ Σίνγκλετον, ανώτερος ερευνητής στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών με έδρα τις ΗΠΑ. «Δεν πρόκειται πλέον για μια διμερή σύγκρουση, αλλά για μια γεύση του πώς οι κινεζικές εξαγωγές στον τομέα της άμυνας αναδιαμορφώνουν την περιφερειακή αποτροπή».
Αυτή η μετατόπιση – που τέθηκε σε πρώτο πλάνο από τις αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν μετά τη σφαγή τουριστών στο Κασμίρ – υπογραμμίζει μια ευρύτερη γεωπολιτική αναδιάταξη στην περιοχή, όπου η Κίνα έχει αναδειχθεί σε σημαντική πρόκληση για την αμερικανική επιρροή.
Η Ινδία και το Πακιστάν έχουν εμπλακεί σε τρεις πολέμους για το Κασμίρ έπειτα από την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία το 1947. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Σοβιετική Ένωση υποστήριξε την Ινδία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα υποστήριξαν το Πακιστάν. Τώρα, μια νέα εποχή αντιπαλότητας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων σκιάζει τη μακροχρόνια σύγκρουση μεταξύ των πυρηνικά εξοπλισμένων αντιπάλων της Νότιας Ασίας.
Παρά την παραδοσιακή πολιτική της μη ευθυγράμμισης, η Ινδία έχει προσεγγίσει ακόμη περισσότερο τις ΗΠΑ, καθώς οι διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις προσέγγισαν τον ανερχόμενο γίγαντα της Νότιας Ασίας ως στρατηγικό αντίβαρο στην Κίνα. Η Ινδία έχει αυξήσει τις αγορές όπλων από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και του Ισραήλ, μειώνοντας παράλληλα σταθερά την εξάρτησή της από τα ρωσικά όπλα.
Εν τω μεταξύ, το Πακιστάν έχει εμβαθύνει τους δεσμούς του με την Κίνα, καθιστώντας την «στρατηγικό εταίρο για όλες τις εποχές» και βασικό συμμετέχοντα στο εμβληματικό παγκόσμιο έργο υποδομών του Σι, την Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος». Σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI, οι ΗΠΑ και η Κίνα παρείχαν το ένα τρίτο των εισαγόμενων όπλων του Πακιστάν στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Ωστόσο, το Πακιστάν έχει σταματήσει να αγοράζει αμερικανικά όπλα τα τελευταία χρόνια και έχει εμπλουτίσει όλο και περισσότερο το οπλοστάσιό του με κινεζικά όπλα.
Ο Σίμον Βέζεμαν, ανώτερος ερευνητής στο Πρόγραμμα Μεταφορών Όπλων του SIPRI, σημείωσε ότι, ενώ η Κίνα είναι σημαντικός προμηθευτής όπλων στο Πακιστάν από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, η σημερινή κυριαρχία της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι κάλυψε το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ.
Πάνω από μια δεκαετία πριν, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν το Πακιστάν ότι δεν έκανε αρκετά για να καταπολεμήσει τους «τρομοκράτες» – συμπεριλαμβανομένων των μαχητών των Ταλιμπάν – που, όπως ισχυρίστηκαν, δραστηριοποιούνταν ή εφοδιαζόταν από το Πακιστάν. Ο Βέζεμαν είπε ότι αυτό προστέθηκε στις υπάρχουσες απογοητεύσεις της Ουάσιγκτον για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ισλαμαμπάντ και την έλλειψη δημοκρατίας.
«(Οι ΗΠΑ) βρήκαν τελικά την Ινδία ως εναλλακτικό εταίρο στην περιοχή. Ως αποτέλεσμα, (αυτές) απομόνωσαν περισσότερο ή λιγότερο το Πακιστάν από τα αμερικανικά όπλα», πρόσθεσε. «Από την άλλη πλευρά, η προμήθεια όπλων από την Κίνα αυξήθηκε σημαντικά – μπορεί κανείς να πει ότι η Κίνα εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να δείξει ότι είναι ο μόνος πραγματικός φίλος και σύμμαχος του Πακιστάν».
Η Κίνα εξέφρασε τη λύπη της για τις στρατιωτικές επιθέσεις της Ινδίας κατά του Πακιστάν και κάλεσε σε ηρεμία και αυτοσυγκράτηση. Πριν από την τελευταία κλιμάκωση, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι εξέφρασε την υποστήριξή του προς το Πακιστάν σε τηλεφωνική συνομιλία με τον ομόλογό του, αποκαλώντας την Κίνα «απόλυτο φίλο» του Πακιστάν.
Στρατιωτική αναμέτρηση
Με το Πακιστάν να είναι σε μεγάλο βαθμό οπλισμένο από την Κίνα και την Ινδία να προμηθεύεται περισσότερο από το ήμισυ των όπλων της από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ των δύο γειτόνων θα μπορούσε ουσιαστικά να αποτελέσει αναμέτρηση μεταξύ της κινεζικής και της δυτικής στρατιωτικής τεχνολογίας.
Μετά από εβδομάδες εντεινόμενων εχθροπραξιών που ακολούθησαν τη δολοφονία 26 κυρίως Ινδών τουριστών από μαχητές σε ένα ορεινό σημείο στο Κασμίρ που διοικείται από την Ινδία, το Δελχί εξαπέλυσε πυραυλικές επιθέσεις νωρίς το πρωί της Τετάρτης, στοχεύοντας σε αυτό που χαρακτήρισε «τρομοκρατική υποδομή» τόσο στο Πακιστάν όσο και στο μέρος του Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν.
Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι πύραυλοι και άλλα πυρομαχικά εκτοξεύθηκαν από ινδικά μαχητικά αεροσκάφη Rafale γαλλικής κατασκευής και Su-30 ρωσικής κατασκευής.
Το Πακιστάν, από την πλευρά του, έκανε λόγο για μεγάλη νίκη της πολεμικής του αεροπορίας, ισχυριζόμενο ότι πέντε ινδικά μαχητικά αεροσκάφη – τρία Rafale, ένα MiG-29 και ένα Su-30 – καταρρίφθηκαν από μαχητικά J-10C κατά τη διάρκεια μάχης που διήρκεσε μία ώρα και στην οποία, σύμφωνα με τις δηλώσεις του, συμμετείχαν 125 αεροσκάφη σε απόσταση άνω των 160 χιλιομέτρων (100 μιλίων).
«(Αυτή) χαρακτηρίζεται πλέον ως η πιο έντονη αεροπορική μάχη μεταξύ δύο πυρηνικών δυνάμεων», δήλωσε ο Σαλμάν Αλί Μπετάνι, μελετητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Quaid-i-Azam στο Ισλαμαμπάντ. «Η εμπλοκή αυτή αποτέλεσε ορόσημο στην επιχειρησιακή χρήση προηγμένων συστημάτων κινεζικής προέλευσης».
Η Ινδία δεν έχει αναγνωρίσει καμία απώλεια αεροσκαφών, ενώ το Πακιστάν δεν έχει ακόμη προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς του. Ωστόσο, πηγή του γαλλικού Υπουργείου Άμυνας ανέφερε ότι τουλάχιστον ένα από τα νεότερα και πιο προηγμένα πολεμικά αεροσκάφη της Ινδίας – ένα μαχητικό αεροσκάφος Rafale γαλλικής κατασκευής – καταστράφηκε στη μάχη.
«Εάν επιβεβαιωθεί, αυτό σημαίνει ότι τα οπλικά συστήματα που διαθέτει το Πακιστάν είναι, τουλάχιστον, σύγχρονα ή ισοδύναμα με αυτά που προσφέρει η Δυτική Ευρώπη (ιδιαίτερα η Γαλλία)», δήλωσε ο Μπιλάλ Καν, ιδρυτής της εταιρείας ανάλυσης άμυνας Quwa Group Inc. με έδρα το Τορόντο.
Παρά την απουσία επίσημης επιβεβαίωσης και αδιάσειστων αποδεικτικών στοιχείων, Κινέζοι εθνικιστές και λάτρεις των στρατιωτικών θεμάτων κατέκλυσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να γιορτάσουν αυτό που θεωρούν θρίαμβο των κινεζικής κατασκευής οπλικών συστημάτων.
Οι μετοχές της κρατικής κινεζικής εταιρείας AVIC Chengdu Aircraft, κατασκευάστρια των μαχητικών αεροσκαφών J-10C του Πακιστάν, έκλεισαν με άνοδο 17% στο χρηματιστήριο της Σενζέν την Τετάρτη, ακόμη και πριν ο υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν ισχυριστεί ότι τα αεροσκάφη είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατάρριψη των ινδικών αεροσκαφών. Οι μετοχές της εταιρείας αυξήθηκαν κατά 20% επιπλέον την Πέμπτη.
Τα μαχητικά J-10C της Κίνας
Το J-10C είναι η τελευταία έκδοση του μονοκινητήριου μαχητικού πολλαπλών ρόλων J-10 της Κίνας, το οποίο τέθηκε σε υπηρεσία με την κινεζική πολεμική αεροπορία στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Με καλύτερα οπλικά συστήματα και αεροηλεκτρονικά, το J-10C κατατάσσεται ως μαχητικό 4,5ης γενιάς – στην ίδια κατηγορία με το Rafale, αλλά ένα σκαλοπάτι κάτω από τα μαχητικά 5ης γενιάς, όπως το J-20 της Κίνας ή το F-35 των ΗΠΑ.
Η Κίνα παρέδωσε την πρώτη παρτίδα του J-10CE – την έκδοση για εξαγωγή – στο Πακιστάν το 2022, όπως ανέφερε τότε το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV. Πρόκειται πλέον για το πιο προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος στο οπλοστάσιο του Πακιστάν, μαζί με το JF-17 Block III, ένα ελαφρύ μαχητικό αεροσκάφος 4,5ης γενιάς που αναπτύχθηκε από κοινού από το Πακιστάν και την Κίνα.
Η Πολεμική Αεροπορία του Πακιστάν (PAF) διαθέτει επίσης έναν μεγαλύτερο στόλο αμερικανικής κατασκευής F-16, ένα από τα οποία χρησιμοποιήθηκε για να καταρρίψει ένα ινδικό μαχητικό αεροσκάφος σοβιετικού σχεδιασμού κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης το 2019.
Ωστόσο, τα F-16 της PAF εξακολουθούν να έχουν τη διαμόρφωση των αρχών της δεκαετίας του 2000 – πολύ πίσω από τις αναβαθμισμένες εκδόσεις που προσφέρονται σήμερα από τις ΗΠΑ – ενώ τα κινεζικής κατασκευής J-10CE και JF-17 Block III διαθέτουν σύγχρονες τεχνολογίες, όπως ραντάρ ενεργού ηλεκτρονικού σάρωσης (AESA), σύμφωνα με τον Καν.
Ο ανώτερος συνταγματάρχης (εν αποστρατεία) Ζου Μπο και ερευνητής στο Κέντρο Διεθνούς Ασφάλειας και Στρατηγικής του Πανεπιστημίου Tsinghua στο Πεκίνο, δήλωσε ότι εάν τα J-10C χρησιμοποιήθηκαν πράγματι για να καταρρίψουν τα γαλλικής κατασκευής Rafale, αυτό θα ήταν «μια τεράστια ενίσχυση της εμπιστοσύνης στα κινεζικά οπλικά συστήματα».
Ο Ζου είπε ότι αυτό «θα προκαλέσει πραγματικά έκπληξη», ιδίως δεδομένου ότι η Κίνα δεν έχει πολεμήσει για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες. «Θα μπορούσε να αποτελέσει τεράστια ώθηση για τις πωλήσεις όπλων της Κίνας στη διεθνή αγορά», είπε.
«Μια ισχυρή διαφήμιση»
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στον κόσμο, με μερίδιο 43% των παγκόσμιων εξαγωγών όπλων μεταξύ 2020 και 2024, σύμφωνα με στοιχεία του SIPRI. Αυτό είναι περισσότερο από τέσσερις φορές το μερίδιο της Γαλλίας, που κατατάσσεται δεύτερη, ακολουθούμενη από τη Ρωσία.
Η Κίνα κατατάσσεται τέταρτη, με σχεδόν τα δύο τρίτα των εξαγωγών όπλων της να προορίζονται για μία μόνο χώρα: το Πακιστάν.
Ο καν, αναλυτής άμυνας στο Τορόντο, συμφώνησε ότι η κατάρριψη, εάν επιβεβαιωθεί, θα συμβάλει σημαντικά στην προώθηση της αμυντικής βιομηχανίας της Κίνας, λέγοντας ότι πιθανότατα θα υπάρξει ενδιαφέρον από «δυνάμεις στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική» που συνήθως δεν έχουν πρόσβαση στην «πιο προηγμένη δυτική τεχνολογία».
«Με τη Ρωσία να έχει υποστεί πλήγμα ως αποτέλεσμα της εισβολής της στην Ουκρανία, είμαι βέβαιος ότι οι Κινέζοι έχουν αρχίσει να πιέζουν σκληρά τις παραδοσιακές αγορές της Μόσχας – π.χ. Αλγερία, Αίγυπτος, Ιράκ και Σουδάν – για να εξασφαλίσουν μεγάλες πωλήσεις».
Εμπειρογνώμονες στο Πακιστάν και την Κίνα αναφέρουν ότι τα J-10C που έχουν αναπτυχθεί από την Πολεμική Αεροπορία του Πακιστάν είναι πιθανό να έχουν συνδυαστεί με τον PL-15, τον πιο προηγμένο πύραυλο αέρος-αέρος της Κίνας, ο οποίος έχει, σύμφωνα με πληροφορίες, βεληνεκές πέραν του οπτικού πεδίου 200-300 χιλιομέτρων (120-190 μίλια). Η γνωστή έκδοση για εξαγωγή έχει μειωμένο βεληνεκές 145 χιλιομέτρων (90 μίλια).
Την περασμένη εβδομάδα, εν μέσω κλιμακούμενων εντάσεων, η Πολεμική Αεροπορία του Πακιστάν δημοσίευσε ένα βίντεο τριών λεπτών που παρουσίαζε τα πολεμικά της αεροσκάφη. Στο βίντεο εμφανιζόταν το JF-17 Block III οπλισμένο με πυραύλους PL-15, οι οποίοι περιγράφονταν ως «η ισχυρή δύναμη της PAF».
«Από την πλευρά της Κίνας, αυτό είναι ουσιαστικά μια ισχυρή διαφήμιση», δήλωσε ο Άντονι Γουόνγκ Ντον, στρατιωτικός παρατηρητής με έδρα το Μακάο, σχετικά με τους ισχυρισμούς του Πακιστάν. «Θα σοκάρει ακόμη και χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες — πόσο ισχυρός είναι πραγματικά ο αντίπαλός τους; Αυτό είναι ένα ερώτημα που θα πρέπει να επανεξετάσουν σοβαρά όλες οι χώρες που ενδεχομένως ενδιαφέρονται να αγοράσουν μαχητικά αεροσκάφη, καθώς και οι περιφερειακοί αντίπαλοι της Κίνας: πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτή τη νέα πραγματικότητα;».
Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες έχουν εκφράσει επιφυλάξεις. Οι απώλειες της Ινδίας, εάν επιβεβαιωθούν, θα μπορούσαν να οφείλονται περισσότερο στην κακή τακτική και τον κακό σχεδιασμό της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας παρά στις φαινομενικές βελτιώσεις των κινεζικών όπλων.
«Εάν επιβεβαιωθούν οι αναφορές για την απώλεια πολλαπλών μαχητικών αεροσκαφών από την Ινδία, θα τεθούν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ετοιμότητα της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας, και όχι μόνο με τις πλατφόρμες της. Τα Rafale είναι σύγχρονα, αλλά ο πόλεμος έχει να κάνει με την ολοκλήρωση, τον συντονισμό και την ικανότητα επιβίωσης — όχι μόνο με τις αποκτήσεις που κάνουν τα πρωτοσέλιδα», δήλωσε ο Σίνγκλετον, αναλυτής του Ιδρύματος για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών.
Ακόμα δεν είναι γνωστό τι πληροφορίες είχε η Ινδία για το PL-15. Αν, για παράδειγμα, πίστευε ότι το Πακιστάν διέθετε μόνο την έκδοση εξαγωγής μικρότερης εμβέλειας, τα ινδικά αεροσκάφη θα μπορούσαν να έχουν παραμείνει σε ευάλωτες περιοχές.
Οι κανόνες εμπλοκής ενδέχεται επίσης να εμπόδισαν τους Ινδούς πιλότους να πυροβολήσουν πρώτοι ή να ανταποδώσουν τα πυρά των πακιστανικών αεροσκαφών, σύμφωνα με τον Φαμπιάν Χόφμαν, ερευνητή αμυντικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι λανθασμένες εκτιμήσεις της Ινδίας ενδέχεται να έκαναν τα πακιστανικά όπλα να φαίνονται πιο αποτελεσματικά, έγραψε ο Χόφμαν στο blog του.
Εμπειρογνώμονες σημειώνουν επίσης ότι οι επιθέσεις της Ινδίας χτύπησαν με επιτυχία πολλαπλούς στόχους στο Πακιστάν, γεγονός που υποδηινδίαώνει ότι οι πύραυλοί της διείσδυσαν στην πακιστανική αεροπορική άμυνα, η οποία είναι εξοπλισμένη με κινεζικούς πυραύλους εδάφους-αέρος, συμπεριλαμβανομένων των μακράς εμβέλειας HQ-9B.
«Εάν τα ραντάρ ή τα πυραυλικά συστήματα κινεζικής προέλευσης δεν κατάφεραν να ανιχνεύσουν ή να αποτρέψουν τις ινδικές επιθέσεις, αυτό είναι (επίσης) κακό για την αξιοπιστία του Πεκίνου στον τομέα των εξαγωγών όπλων», δήλωσε ο Γκόχελ, ειδικός σε θέματα άμυνας με έδρα στο Λονδίνο.
Μέλος του μητρώου
