Ο Αλί Χαμενεϊ (δεξιά), ο οποίος τα τελευταία χρόνια στήριξε τον πρόεδρο Ροχανί στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά, βγήκε την περασμένη εβδομάδα και με μια «σκληρή» ομιλία απομάκρυνε την προοπτική οριστικής συμφωνίας
Οι διαπραγματεύσεις, ωστόσο, ανάμεσα στην Τεχεράνη και τις έξι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Κίνα, Γερμανία) θα συνεχιστούν, όπως συνεχίζονται άλλωστε εδώ και 20 μήνες... εν μέσω διαφωνιών, παλινωδιών και παρατάσεων. Στη σκιά της κορύφωσης των συνομιλιών, αναδεικνύεται και ένα άλλο, καθοριστικό για τις εξελίξεις ζήτημα: αυτό των συγκεκαλυμμένων ανταγωνισμών ανάμεσα στα κέντρα εξουσίας εντός του ίδιου του Ιράν.
«Μια τελική συμφωνία για την επίλυση της διαμάχης γύρω από τα πυρηνικά του Ιράν θα μπορούσε να οξύνει την πολιτική ένταση» μεταξύ του προέδρου Ροχανί και των σκληροπυρηνικών που βρίσκονται κοντά στον πνευματικό ηγέτη Χαμενεΐ. Κι αυτό μάλιστα εν όψει δύο μεγάλων εκλογικών αναμετρήσεων (βουλευτικών και διοικητικών) που πρόκειται να διεξαχθούν στην Ισλαμική Δημοκρατία το 2016. «Οσο πιο κοντά πλησιάζουμε στην υπογραφή της συμφωνίας, τόσο μεγαλύτερο είναι το κύμα των επιθέσεων και των προσβολών ενάντια στην κυβέρνηση του Χασάν Ροχανί» σημειώνεται χαρακτηριστικά σε δημοσίευμα της ιρανικής εφημερίδας «Shargh».
Κυρώσεις
Μια συμφωνία για τα πυρηνικά θα άνοιγε τον δρόμο για την (άμεση ή σταδιακή, μένει να συμφωνηθεί) άρση των δυτικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Τεχεράνη, πράγμα που με τη σειρά του θα έδινε μεγάλες ανάσες στην ιρανική οικονομία, ενισχύοντας σημαντικά και το προφίλ του μετριοπαθούς προέδρου Χασάν Ροχανί.
Από την εκλογή του στην προεδρία τον Αύγουστο του 2013 και μετά, ο Ροχανί είναι αυτός που δίνει αγώνα για να βγάλει το Ιράν από τον διεθνή οικονομικό αποκλεισμό. «Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979, η Δύση είχε λίγους πολιτικούς εταίρους στην Τεχεράνη με τους οποίους να μπορεί να κάνει μπίζνες. Ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί ωστόσο έχει δείξει ότι θέλει να σπάσει αυτήν την παράδοση» σημειώνουν χαρακτηριστικά σε παλαιότερο άρθρο τους οι «Financial Times», για τους οποίους μάλιστα ο Ροχανί «είναι ένας πραγματιστής που γεννήθηκε μέσα από την πολιτική αναγκαιότητα» της άρσης των κυρώσεων. Αναλυτές ωστόσο εκτιμούν ότι τα σκληροπυρηνικά κέντρα εξουσίας του ιρανικού καθεστώτος (εν προκειμένω οι Φρουροί της Επανάστασης, το περιβάλλον του Χαμενεΐ και το πολιτικό μέτωπο που πρόσκειται στον πρώην πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ) απλώς περιμένουν μέχρι να επιτευχθεί μια ικανοποιητική συμφωνία για τα πυρηνικά, και εν συνεχεία θα επιχειρήσουν να «αποδυναμώσουν» τη μετριοπαθή πτέρυγα Ροχανί.
Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δεν πρόκειται να αφήσει τον Ροχανί να συγκεντρώσει στα χέρια του ακόμη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη και επιρροή, ειδικά εν όψει των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του 2016 για το κοινοβούλιο και για τη Συνέλευση των Ειδικών (το αποτελούμενο από ιερωμένους θρησκευτικό όργανο που εποπτεύει το έργο του ανώτατου πνευματικού ηγέτη της χώρας). «Ο πνευματικός ηγέτης φρόντιζε πάντοτε να μη δίνει πολύ μεγάλη εξουσία σε κανέναν αξιωματούχο γιατί αυτό θα αποτελούσε απειλή για το πολιτικό κατεστημένο» σημειώνει χαρακτηριστικά το πρακτορείο Reuters επικαλούμενο πηγές μέσα από το Ιράν.
Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, το γεγονός ότι ο Χαμενεΐ, ο οποίος τα τελευταία χρόνια στήριξε τον Ροχανί στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά, βγήκε την περασμένη εβδομάδα και με μια σκληρή ομιλία απομάκρυνε την προοπτική οριστικής συμφωνίας.
Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι ο Χαμενεΐ έχει επισήμως δηλώσει ότι δεν είναι ούτε υπέρ ούτε κατά της συμφωνίας, πράγμα που του επιτρέπει να διατηρεί ανοιχτούς διαύλους με όλα τα μέτωπα στο εσωτερικό, και με τους σκληροπυρηνικούς-συντηρητικούς, και με τους μετριοπαθείς. Συγκεκριμένα, οι σκληροπυρηνικοί που πρόσκεινται στον πρώην πρόεδρο της χώρας, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, έχουν επιχειρήσει πολλές φορές τους τελευταίους μήνες να υπονομεύσουν τις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά. Κάποιοι αναλυτές μάλιστα υποστηρίζουν χαρακτηριστικά πως ό,τι επιδιώκουν οι Ρεπουμπλικάνοι στις ΗΠΑ (κοινώς να τορπιλίσουν τη συμφωνία) επιδιώκει και ο Αχμαντινετζάντ στην Τεχεράνη.
Διωγμοί
Προς την κατεύθυνση των κλιμακούμενων εσωτερικών ανταγωνισμών δείχνουν και άλλες πρόσφατες εξελίξεις. Δεν είναι τυχαίο για παράδειγμα ότι πολιτικοί που άλλοτε στήριξαν τον Ροχανί (όπως για παράδειγμα ο πρώην πρόεδρος Χαταμί και ο Αγιατολάχ Ραφσαντζανί) έχουν βρεθεί στο στόχαστρο διωγμών και αποκλεισμών από το κατεστημένο του Χαμενεΐ.
Μέσα σε όλα αυτά, λογικό είναι πλέον να επιστρέφει πάνω από τη χώρα και ο κίνδυνος της λαϊκής αναταραχής. Υπενθυμίζεται ότι μετά τις προεδρικές εκλογές του 2009 και την αμφισβητούμενη νίκη του Αχμαντινετζάντ, στο Ιράν είχαν πραγματοποιηθεί ογκωδέστατες διαδηλώσεις υπέρ των προεδρικών υποψηφίων Μουσαβί και Καρουμπί. Σήμερα, αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μουσαβί και ο Καρουμπί παραμένουν... σε κατ' οίκον περιορισμό, κι αυτό παρά τις προσπάθειες που έκανε τα τελευταία χρόνια ο Ροχανί για να τους απελευθερώσει.
Στην περίπτωση που ο νυν πρόεδρος, Χασάν Ροχανί, αντιμετωπίσει κι αυτός στο κοντινό μέλλον ανάλογες προκλήσεις (απόπειρες ανατροπής ή περιορισμού των εξουσιών του), είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει νέο κύμα λαϊκών αντιδράσεων στη χώρα. Στην πλειονότητά τους, άλλωστε, οι πολίτες του Ιράν συνεχίζουν να επιθυμούν διακαώς αυτό που προσπαθεί να επιτύχει και ο Ροχανί: κοινώς την άρση των κυρώσεων που βαρύνουν τη χώρα.
Μέλος του μητρώου
