"Όπλα" για την ιδιωτικότητα

από δυνητικούς χρήστες για να τον κυκλοφορήσει στην αγορά, ούτε η ίδια φανταζόταν πως οι δωρεές θα άγγιζαν τις 750.000 ευρώ μέσα σε μόλις 89 λεπτά – το μικρότερο χρονικό διάστημα που χρειάστηκε ποτέ μια εκστρατεία crowdfunding για να συγκεντρώσει αυτό το ποσό.

Το ρεκόρ οφείλεται στο γεγονός ότι ο σέρβερ υπόσχεται την ιντερνετική αποθήκευση δεδομένων και την επικοινωνία μέσω web, με τη βοήθεια τεχνολογιών που προσφέρουν ενισχυμένη ασφάλεια από τις παρακολουθήσεις της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA) και της βρετανικής GCHQ. Μια ιδέα που είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, ώστε, αν και η εταιρεία ξεκίνησε την εκστρατεία στις 4 Ιουνίου για να εξασφαλίσει 100.000 ευρώ, με τη λήξη της 19 ημέρες αργότερα είχε συγκεντρώσει ούτε λίγο ούτε πολύ 3 εκατομμύρια.

Η συσκευή της Protonet είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα από τα καινούργια «όπλα» για την προστασία της ιδιωτικότητας στο Ιντερνετ, τα οποία έχουν κάνει την εμφάνισή τους μετά τις αποκαλύψεις του Εντουαρντ Σνόουντεν αναφορικά με τις μαζικές παρακολουθήσεις της NSA, αλλά και άλλων κρατικών υπηρεσιών πληροφοριών. Και η απήχησή της δείχνει πως, παρ' όλο που έχει περάσει ένας και πλέον χρόνος από την αποκάλυψη των πρώτων ντοκουμέντων από τον Αμερικανό ακτιβιστή, κάθε άλλο παρά έχουν κοπάσει οι ανησυχίες μιας μεγάλης μερίδας χρηστών για το πού καταλήγουν τα δεδομένα που «ανεβάζουν» στο Διαδίκτυο.

Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί και οι κατασκευαστές του Blackphone, του «smartphone που δίνει προτεραιότητα στην ιδιωτικότητα» όπως το χαρακτηρίζουν, προβλέπουν πως οι πωλήσεις του τηλεφώνου θα αγγίξουν τα 30 εκατομμύρια μέσα στην επόμενη τριετία. Δημιούργημα των εταιρειών Silent Circle και Geeksphone, το Blackphone στοιχίζει 629 δολάρια και κυκλοφόρησε στα τέλη Ιουνίου, σε πρώτη φάση για όσους το είχαν προπαραγγείλει online τους προηγούμενους μήνες. Το smartphone βασίζεται στο PrivatOS, μια παραλλαγή του λειτουργικού Android που έχει αναπτυχθεί με στόχο να «θωρακίσει» όσο το δυνατόν καλύτερα τα προσωπικά δεδομένα του κατόχου του.

Παράλληλα, ενσωματώνει μια σειρά από υπηρεσίες οι οποίες αναλαμβάνουν να κλείσουν όσο το δυνατόν περισσότερες «κερκόπορτες». Ετσι, το τηλέφωνο κρυπτογραφεί τις κλήσεις, τα μηνύματα και τον τηλεφωνικό κατάλογο, αποκλείοντας στις εφαρμογές που θα εγκατασταθούν στη συσκευή να αποκτήσουν πρόσβαση στις αποθηκευμένες επαφές. Παρόμοια προστασία προσφέρει στο «σερφάρισμα» στο Ιντερνετ, στην online αποθήκευση αρχείων, αλλά και στη χρήση δημοσίων δικτύων Wi-Fi, τα οποία ελέγχει για την ασφάλειά τους. Λειτουργίες στις οποίες, όπως δείχνουν οι πρώτες δοκιμές του από διεθνή σάιτ τεχνολογίας, τα καταφέρνει εξαιρετικά καλά.

Εκτός από προϊόντα σαν το Blackphone και τον σέρβερ της Protonet, τα οποία είναι συνδυασμοί hardware με λογισμικό, στα εργαλεία που στοχεύουν στην προστασία του online «αποτυπώματος» συγκαταλέγονται και αμιγώς ιντερνετικές πλατφόρμες. Χαρακτηριστική περίπτωση οι υπηρεσίες για smartphone Silent Text, Wickr και TextSecure, οι οποίες αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν έναν ασφαλή «δίαυλο» επικοινωνίας ανάμεσα στους χρήστες τους, για την ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω web που κρυπτογραφούνται, ώστε να είναι δύσκολο να υποκλαπούν. Μάλιστα, στην περίπτωση της Wickr, η οποία στα τέλη Ιουνίου εξασφάλισε επενδύσεις 30 εκατ. δολαρίων, τα μηνύματα διαγράφονται αυτόματα από τη συσκευή του παραλήπτη, χωρίς να αφήνουν κανένα αξιοποιήσιμο «ίχνος».

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα από τη χρηματοδότηση της Wickr, επιστήμονες από το ΜΙΤ στη Μασαχουσέτη και το CERN στη Γενεύη ανακοίνωσαν την υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ProtonMail, «για την προστασία των χρηστών από τις μαζικές παρακολουθήσεις κυβερνήσεων και εταιρειών σε όλο τον κόσμο», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά. Γι' αυτόν τον σκοπό, η υπηρεσία κρυπτογραφεί τα e-mail πριν καν αποσταλούν από το μηχάνημα του χρήστη, με αποτέλεσμα το περιεχόμενό τους να μη μπορεί να διαβαστεί όταν αυτά φτάσουν στους σέρβερ της ProtonMail. Επιπλέον, η υποδομή της βρίσκεται αποκλειστικά στην Ελβετία, δηλαδή έξω από τη δικαιοδοσία των αμερικανικών και ευρωπαϊκών αρχών.

Παρ' όλο που το ηλεκτρονικό «ταχυδρομείο» βρίσκεται ακόμη σε πιλοτική δοκιμή, μέχρι σήμερα οι εγγραφές έχουν αγγίξει τις 200.000. Επίσης, από τις 17 Ιουνίου οι επιστήμονες ξεκίνησαν μια εκστρατεία χρηματοδότησης μέσω του σάιτ Indiegogo, για να συγκεντρώσουν μέσα σε ένα μήνα 100.000 δολάρια. Κάτι που πέτυχαν πολύ νωρίτερα, αφού μέσα σε 18 ημέρες εξασφάλισαν από δωρεές πάνω από 360.000 δολάρια.

Υποσχέσεις

Αν και όλες οι συσκευές και οι υπηρεσίες διαφημίζουν την προστασία που προσφέρουν από τις παρακολουθήσεις της NSA, στην πραγματικότητα καμία δεν υπόσχεται απόλυτη ασφάλεια σε όσους για οποιονδήποτε λόγο έχουν μπει στο «στόχαστρο» κάποιας κρατικής υπηρεσίας πληροφοριών – αφού παραδέχονται ότι καμία τεχνολογία δεν είναι a priori απαραβίαστη. Περισσότερο, απευθύνονται σε απλούς χρήστες που δεν θέλουν να «κατασκοπεύονται» από την NSA, μόνο και μόνο επειδή οι επιχειρήσεις της έχουν σχεδιαστεί ώστε να συλλέγουν ιντερνετικά δεδομένα σε μαζική κλίμακα, ανεξάρτητα από το αν αυτά αφορούν πραγματικούς υπόπτους ή όχι. Απλοί χρήστες που έχουν δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, όπως σημειώνει στο μπλογκ της η επιστημονική ομάδα η οποία ανέπτυξε το ηλεκτρονικό «ταχυδρομείο» ProtonMail, παρ' όλο που δεν έχουν κάτι επιλήψιμο να κρύψουν.

Το πιο πρόσφατο επιχείρημα που φαίνεται να ενισχύει το παραπάνω σκεπτικό είναι η δημοσιογραφική έρευνα που δημοσίευσε η εφημερίδα Washington Post την περασμένη Κυριακή, η οποία δείχνει πως ένα τέτοιο πρόγραμμα της NSA «κατασκόπευε» τη δραστηριότητα λογαριασμών οι οποίοι 9 στις 10 περιπτώσεις ανήκαν σε νόμιμους πολίτες, Αμερικανούς και ξένους. Η έρευνα βασίστηκε σε μια βάση δεδομένων που παραχώρησε στην εφημερίδα ο Σνόουντεν και η οποία περιείχε 160.000 e-mail και 7.900 έγγραφα που υποκλάπηκαν από τη NSA στο διάστημα 2009-2012, δηλαδή κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του Μπαράκ Ομπάμα. Αν και σε αυτά υπήρχαν όντως πληροφορίες εσωτερικής ασφάλειας (π.χ. για το μυστικό πυρηνικό πρόγραμμα μιας ξένης χώρας), το περιεχόμενο της συντριπτικής πλειονότητας αφορούσε καθημερινά θέματα που μοιράζονται εκατομμύρια άνθρωποι online, όπως οι ερωτικές τους απογοητεύσεις, προβλήματα υγείας ή η αγωνία για τα οικονομικά τους.

www.kathimerini.gr