Η ζωή χωρίς το Facebook

Κι άλλο ένα δισεκατομμύριο άτομα.

Εγκατέλειψα το Facebook στα μισά της δεκάχρονης μέχρι τώρα διαδρομής του, αρκετά πριν την επέλαση των ενοχλητικών διαφημίσεων, τις αλλεπάλληλες διαρροές προσωπικών δεδομένων, το επιθετικό τρολάρισμα, το κηνύγι των like και την αφόρητη μόδα των selfies - απογυμνωμένη επιτομή του online ναρκισσισμού. Πέντε χρόνια μετά το deactivate μπορώ μόνο να φανταστώ τι έχω στερηθεί. Είμαι πιο σίγουρος για όσα έχω γλιτώσει.

Σίγουρα αρκετό χρόνο. Αν και αντλούσα ελάχιστη ικανοποίηση από το Facebook, μου ήταν δύσκολο να αντισταθώ στον πειρασμό του log-in. Οποτε ένιωθα ανία ή μελαγχολία κατέληγα να χαζεύω ανούσια ή παραπλανητικά (ή και τα δύο) αποσπάσματα από τις ζωές των άλλων. Μετά το log-out, ένιωθα μάλλον χειρότερα.

Κατά κανόνα θυσίαζα μια πιο δημιουργική χρήση του χρόνου μου. Ισως να φταίει το καλβινιστικό μου DNA, αλλά συχνά έπιανα τον εαυτό μου να σκέφτεται πως «τώρα θα μπορούσα να κάνω κάτι καλύτερο». Είχα την αίσθηση πως το Facebook με αποσπούσε από τα «αληθινά» πράγματα στη ζωή: ένα καλό βιβλίο ή μια βόλτα στο πάρκο.

Προφανώς δεν ήταν ο Mark Zuckerberg που έφερε τη σπατάλη στον κόσμο. Σε μεγάλο βαθμό το δημιούργημά του απλώς υποκατέστησε το πλαδαρό «κάψιμο» μπροστά στην τι-βι και με αυτή την έννοια το Facebook δεν ήταν ποτέ πρόβλημα, αλλά σύμπτωμα. Ας είναι. Δεν είναι κακό να απαλλάσσεσαι και από μερικά συμπτώματα.

Καθώς τα social media και οι εφαρμογές – που πλέον καλύπτουν όλο σχεδόν το εύρος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων – πολλαπλασιάζονται, προσπαθώ να περιορίζω τον αριθμό των πραγμάτων που διαγκωνίζονται για την προσοχή μου.

Δεν είμαι υπεράνθρωπος φυσικά. Με τον καιρό ενέδωσα σε καινούργια «παιχνίδια» που εξακολουθώ να βρίσκω πιο ενδιαφέροντα, πιο διασκεδαστικά, αλλά και κάπως πιο έντιμα. Στο Twitter και το Instagram, για παράδειγμα, μπορώ χωρίς τύψεις να κάνω unfollow άτομα που με αφήνουν αδιάφορο ή με κουράζουν. Καλύτερα ακόμα, δεν θεωρούνται καν «φίλοι». Αντίθετα από το Facebook, τα μέσα αυτά είναι κάπως πιο συμβατά με το γεγονός πως στην offline ζωή μας φέρουμε διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με το περιβάλλον – το σπίτι, την παρέα, το γραφείο και, ναι, το συνέδριο.

Και όταν μια ανθρώπινη σχέση τραυματιστεί ή τελειώσει, το Facebook είναι εκεί για να κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα απ' ότι χρειάζεται. Κοινοί φίλοι, κοινές φωτογραφίες, κοινά tags, αναπάντεχες «επισκέψεις» στο news feed, κλεφτές ματιές σε επώδυνα προφίλ αλλά και cyberstalking καθιστούν το site ψηφιακό ναρκοπέδιο – για τους πιο ευαίσθητους τουλάχιστον.

Αν το Facebook είναι η σοκολάτα των κοινωνικών μέσων, με το Τwitter αισθάνομαι σαν να κάνω διατροφή. Ασυναγώνιστος curator του διαδικτύου, αποτελεί τη βασική μου πηγή ενημέρωσης για καθημερινές ειδήσεις και σχολιασμό. Εδώ πληροφορήθηκα, από δημοσίευμα του αμερικανικού online περιοδικού Slate για το τεράστιο φάουλ του Facebook το 2012 όταν η εταιρεία αλλοίωσε για μια εβδομάδα το news feed 700,000 χρηστών εν αγνοία τους στο πλαίσιο ενός κοινωνικο-ψυχολογικού πειράματος πάνω στον αντίκτυπο των θετικών και αρνητικών ειδήσεων.

Εδώ ενημερώθηκα – από μάλλον χαιρέκακα σχόλια – και για το διπλό #FacebookDown μέσα στο φετινό καλοκαίρι: «Συγγνώμη, κάτι πήγε στραβά», ήταν το μήνυμα της εταιρίας τον περασμένο Ιούνιο στους χρήστες που προσπαθούσαν να συνδεθούν καθώς το site παρέλυσε για περίπου μισή ώρα. Ο ιντερνετικός πανικός που ακολούθησε, με τα χιλιάδες δάχτυλα κολλημένα πάνω στο refresh button, δείχνει πως, όντως, κάτι έχει πάει πολύ στραβά με το Facebook.

Παρά τα στραβά του, οι ειδικοί λένε πως μάλλον θα επιστρέψω. Σύμφωνα με μελέτη του Pew Research Center, το 61% αυτών που κάνουν διάλειμμα από το Facebook, αργά ή γρήγορα υποκύπτουν. Είπαμε, μπορεί το πάρτι να είναι μέτριο, αλλά είναι όλοι εκεί.

www.kathimerini.gr