Ουπουργός Παιδείας Κυρ. Πιερρακάκης επισπεύδει τις νομοθετικές πρωτοβουλίες προκειμένου να λύσει τον γόρδιο δεσμό της εγκατάστασης παραρτημάτων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων στη χώρα μας και να απαλλάξει τα δημόσια πανεπιστήμια από τα βάρη της ανείπωτης γραφειοκρατίας και της απόλυτης εξάρτησης από την κεντρική Διοίκηση.
Η όλη παρέμβασή του περιγράφεται με την κωδική ονομασία «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» και, όπως λέει, ο ίδιος θα έλθει με τη μορφή νομοσχεδίου εντός του Δεκεμβρίου στη Βουλή, με στόχο να έχει ψηφιστεί εντός του προσεχούς Φεβρουαρίου και να αποτελέσει τη βάση μιας νέας εποχής για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας.
Οι συνταγματολόγοι
Ο κ. Πιερρακάκης αντιμετωπίζει ως αναχρονισμό το υπάρχον καθεστώς απαγόρευσης εισόδου ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα και ασύμβατο προς την κινητικότητα και τις επικρατούσες τάσεις διεθνοποίησης και συνεργασίας μεταξύ των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Θεωρεί δε ότι πρόκειται για κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, η οποία έχει προ πολλού παρέλθει και δεν ταιριάζει με τις τεχνολογικές εξελίξεις, τη διάχυση της γνώσης και τις μεγάλες αλλαγές που έχουν επέλθει παγκοσμίως στα εκπαιδευτικά συστήματα.
Κατ’ αυτόν η υπέρβαση του άρθρου 16 του Συντάγματος μπορεί να γίνει με τη διασταλτική ερμηνεία του σε συνδυασμό με τις προβλέψεις του ενωσιακού δικαίου, του ευρωπαϊκού δηλαδή κεκτημένου της ελεύθερης εγκατάστασης σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Υπέρ αυτής της διασταλτικής ερμηνείας εκτιμά ότι συνηγορούν οι επιφανέστεροι των συνταγματολόγων της χώρας και υπολογίζει ότι με την εμφάνιση του νομοσχεδίου θα σπεύσουν να τοποθετηθούν και να στηρίξουν τη συγκεκριμένη επιλογή. Το όλο εγχείρημα θα υποστηριχθεί και με επιμέρους διακρατικές συμφωνίες κατά τις προβλέψεις του άρθρου 28 του Συντάγματος.
Ο κ. Πιερρακάκης δεν κρύβει ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι νομικές υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας βρίσκονται σε διαρκή επαφή με συνταγματολόγους ακριβώς για να προσφέρουν επιστημονική κάλυψη στο όλο εγχείρημα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός Παιδείας επικαλείται σχετικές δημοσιεύσεις των κ.κ. Ευάγγελου Βενιζέλου και Νικ. Αλιβιζάτου και άλλων.
Ειδικά ο κ. Βενιζέλος έχει τοποθετηθεί επανειλημμένα και αποφανθεί προ πολλού ότι «η ισχύουσα διατύπωση του άρθρου 16 αφήνει πολλά περιθώρια στον νομοθέτη για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα» και ακόμη ότι «σε κάθε περίπτωση, η χώρα έχει υποχρέωση σεβασμού του δικαίου της ΕΕ και πρωτίστως των θεμελιωδών ενωσιακών ελευθεριών, υποχρέωση που έχει σοβαρές πρακτικές συνέπειες στο πεδίο παροχής υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και αναγνώρισης επαγγελματικών δικαιωμάτων».
Εξηγεί δε πως η εγκατάσταση των παραρτημάτων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων δεν θα είναι ανεξέλεγκτη, παρά θα υπακούει σε πλήθος απαιτητικών κριτηρίων που θα δικαιολογούν την απόδοση πτυχίων συνοδευόμενων από πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα.
Οι προϋποθέσεις
Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η εγκατάσταση δεν μπορεί να αφορά μόνο ένα τμήμα, ούτε θα επιτρέπεται να καλύπτει έναν μόνο όροφο σε κτίριο του κέντρου της Αθήνας. Ο υπουργός Παιδείας ξεκαθαρίζει ότι η λειτουργία θα προϋποθέτει ολοκληρωμένη εγκατάσταση, υψηλό επίπεδο διδασκόντων, πλήρη και ολοκληρωμένη πρυτανική και διοικητική δομή και τουλάχιστον τρία επιμέρους τμήματα σπουδών. Θα τελεί δε υπό τον έλεγχο και την αξιολόγηση ως προς τους όρους και την ποιότητα παροχής των ακαδημαϊκών εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Ο υπουργός Παιδείας αποδίδει εξαιρετική σημασία στην προπαρασκευή που έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια και ιδιαιτέρως στο σκέλος της διασύνδεσης των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με τα ξένα.
Η υπάρχουσα διεθνοποίησή τους, οι πολλές συνεργασίες που έχουν ήδη αναπτυχθεί, οι προηγούμενες προβλέψεις για ξενόγλωσσα μαθήματα και μεταπτυχιακά έχουν ανοίξει δρόμους. Ο ίδιος δηλώνει ότι πέραν της εγκατάστασης παραρτημάτων ευρωπαϊκών ιδρυμάτων θα διευκολύνει και τις συνεργασίες των δημόσιων πανεπιστημίων με αντίστοιχα ευρωπαϊκά και αμερικανικά, θα υποστηρίξει με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης τα διπλά πτυχία και ιδιαιτέρως τα μεταπτυχιακά με συνεργαζόμενα διεθνή ιδρύματα.
Ο θεσμός υπάρχει ήδη αλλά η απαίτηση υψηλών διδάκτρων δεν τα ευνόησε.
Το διπλό πτυχίο
Ο κ. Πιερρακάκης δεσμεύεται ότι το υπουργείο Παιδείας θα καλύψει ή καλύτερα θα επιδοτήσει στην αρχή, για τουλάχιστον πέντε χρόνια, τους φοιτητές που θα διεκδικήσουν μεταπτυχιακό με το συνεργαζόμενο της σχολής τους διεθνές πανεπιστήμιο και έτσι θα λάβουν διπλό τίτλο, χωρίς να χρειαστεί να μετοικήσουν σε άλλη χώρα.
Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι με τις υπάρχουσες δυσμενείς δημογραφικές συνθήκες είναι εξαιρετικά πολυτελές για μια χώρα σαν την Ελλάδα να διατηρεί επισήμως περισσότερους από 40.000 φοιτητές στο εξωτερικό, οι περισσότεροι των οποίων αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για την απόκτηση επιστημονικών ειδικοτήτων και διεξιοτήτων που δεν προσφέρονται στη χώρα μας.
Η διεθνοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων και οι ολοκληρωμένες συνεργασίες με ξένα επιφανή ιδρύματα πιστεύει ότι θα διευκολύνουν την παραμονή των πτυχιούχων στην Ελλάδα και θα αποτρέψουν τη μαζική έξοδο χωρίς επιστροφή των πιο φωτισμένων νέων. «Αν καταφέρουμε να κρατήσουμε 20.000 από αυτούς εντός της χώρας θα είναι μεγάλη επιτυχία» λέει χαρακτηριστικά.
Η διεθνοποίηση
Επιπλέον στην αυτή λογική αναζητεί τρόπους, μέσω των προαναφερθουσών αλλαγών, να διευκολύνει την προσέλκυση και ξένων σπουδαστών στη χώρα μας. Σκοπεύει για παράδειγμα να διευκολύνει και να ευνοήσει την προσέλκυση αμερικανών φοιτητών. Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, η Ελλάδα είναι η όγδοη προτιμητέα χώρα, με πρώτη την Ιταλία, από αμερικανούς φοιτητές.
Το παράδειγμα της Κύπρου επίσης, η οποία κατάφερε εκ του μηδενός και μάλιστα με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ και του Δημήτρη Χριστόφια να εξελιχθεί σε κέντρο διεθνών σπουδών, είναι φωτεινό για τον έλληνα υπουργό Παιδείας και δηλωτικό των δυνατοτήτων που μπορεί να προσφέρει η διεθνοποίηση των πανεπιστημίων μας.
Γενικώς αναμένει πολλά από το επιχειρούμενο άνοιγμα και την ελευθέρωση των ελληνικών πανεπιστημίων. Για αυτό και επιμένει πως κρίσιμη παράμετρος είναι και η ελευθέρωση των πρυτανικών αρχών και των διοικήσεών τους από τον ασφυκτικό και γραφειοκρατικό έλεγχο του κράτους.
«Τα πανεπιστήμιά μας δεν μπορούν να κάνουν βήμα χωρίς υπουργική έγκριση και υπογραφή, ούτε τη μετακίνηση ενός κονδυλίου ή τη μετατόπιση της ελάχιστης δαπάνης δεν μπορούν να κάνουν» επισημαίνει σχεδόν αγανακτισμένος για την τρέχουσα κατάσταση που οδηγεί σε παραλυσία και αδυναμία. «Με το νομοσχέδιο θα δοθούν νέες δυνατότητες, το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων θα επιβεβαιωθεί με δυναμικό και ουσιαστικό τρόπο» τονίζει ο κ. Πιερρακάκης και «η ακαδημαϊκή κοινότητα θα βρει τη χαμένη της άνοιξη, ξεπερνώντας το σημερινό καθηλωτικό στάτους» επιμένει με πάθος.
Όπως και να έχει, ο κύβος έχει ριφθεί, το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται κυρίως από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια είναι μεγάλο και η πολιτική συγκυρία φαντάζει ευνοϊκή για την κυβέρνηση. Η υποχώρηση του κόμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και οι συνθήκες πολυδιάσπασης και κατακερματισμού του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς διευκολύνουν τη δύσκολη και πάντα ερεθιστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Για αυτό και ο κ. Πιερρακάκης επιμένει κυρίως στην ορθότητα της επιλογής, την οποία θεωρεί βαθιά μεταρρυθμιστική, απολύτως δυναμική και ικανή να βελτιώσει στον μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες των ελληνικών πανεπιστημίων. Επιπροσθέτως σημειώνει ότι έχει προηγηθεί η κατάθεση του νομοσχεδίου για την ενοποίηση, αναβάθμιση και προικοδότηση της τεχνικής εκπαίδευσης και μετά τη μεγάλη αλλαγή στα ΑΕΙ θα ακολουθήσει η αναγέννηση του δημόσιου σχολείου με πλήθος νεωτερικών αλλαγών και προσαρμογών στις σύγχρονες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.
Φιλοδοξεί, όπως σημειώνει, να παραδώσει ένα μοντέρνο εκπαιδευτικό τρίπτυχο που θα ορίζεται από το «ανοιχτό σχολείο, την αποδοτική τεχνική εκπαίδευση και το ελεύθερο πανεπιστήμιο». Ιδωμεν…
Μέλος του μητρώου
