Με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας για την Οριστική Αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην Κοινωνική Ασφάλιση, αντιμετώπιση στην αγορά εργασίας και τις λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας προβαίνουμε σε μία σειρά θεσμικών παρεμβάσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην απόλυτη θωράκιση του ασφαλιστικού συστήματος:
1. Έτος νοικοκυρέματος και οργανωτικής εξυγίανσης το 2013. Περνάμε σε μία νέα εποχή το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας
Με συστηματική προσπάθεια, με ένα καλά συγκροτημένο και ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης και με ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα δρομολογήσαμε μέσα από τέσσερα βήματα την υλοποίηση της δέσμευσης μας, ότι το 2013 θα είναι έτος νοικοκυρέματος για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.
Σκοπός μας είναι μέσα από αυτά τα προγραμματισμένα βήματα, να κλείσουμε για πάντα τους λογαριασμούς με το χθες και να διαμορφώσουμε ένα ασφαλιστικό σύστημα, που θα λειτουργεί με όρους διαφάνειας και δικαιοσύνης, απαλλαγμένο οριστικά από κάθε μορφής παραβατικότητα.
Στο τέλος της διαδικασίας αυτής, λέξεις όπως «καταχρηστικές συντάξεις» ή «μαϊμού συντάξεις» θα αποτελούν άγνωστες λέξεις για τον Έλληνα πολίτη.
Το όφελος, που θα αποκομίσουμε δεν είναι μόνο δημοσιονομικό αλλά κυρίως ηθικό.
Τα στάδια του βηματισμού αυτού είναι τα ακόλουθα:
Ι. Βήμα 1ο: Καθολική αυτοπρόσωπη παραγραφή
Το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση αυτή είναι η διενέργεια καθολικής αυτοπρόσωπης καταγραφής συνταξιούχων, ταυτόχρονα σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, ακόμα και στις μέχρι σήμερα γκρίζες ζώνες των συντάξεων αιτία θανάτου.
Το πρώτο αυτό βήμα υλοποιείται ήδη και βρίσκεται λίγο πριν την ολοκλήρωση του.
Ειδικότερα, ήδη σε όλους τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης έχουν διενεργηθεί ταυτόχρονα αυτοπρόσωπες απογραφές των συνταξιούχων, ενώ μέχρι την ψήφιση του παρόντος νομοσχεδίου, θα φωτίσουμε και την τελευταία γκρίζα ζώνη του συστήματος, καθώς θα έχει ολοκληρωθεί και η τελευταία απογραφή αιτία θανάτου.
Τα ευρήματα δυστυχώς μέχρι σήμερα είναι αποκαλυπτικά και επιβεβαιώνουν το τεράστιο μέγεθος της ανομίας, που επικρατούσε για χρόνια στο ασφαλιστικό μας σύστημα, καθώς και την αιμορραγία πόρων, που αυτή προκαλούσε .
Συγκεκριμένα μέχρι σήμερα, το σύνολο των αναπόγραφων σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχεται 53.694 (που αντιστοιχεί σε ποσό διαρροής ύψους περίπου 420 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως) χωρίς να έχουν ακόμα προσμετρηθεί τα ευρήματα της προαναφερθείσας τελευταίας απογραφής αιτία θανάτου σε Δημόσιο και ΙΚΑ –καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη- που σίγουρα θα διευρύνουν πολύ περισσότερο τα μέχρι σήμερα ευρήματα και θα κάνουν την εικόνα ακόμα πιο ζοφερή.
ΙΙ. Βήμα 2ο: Θεσπίζεται το σύστημα «Αριάδνη»
Με το σύστημα «Αριάδνη» επιτυγχάνεται η οριστική καταπολέμηση της ανομίας στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης και ιδιαίτερα αυτής που αφορά στην καταχρηστική λήψη συνταξιοδοτικών παροχών και άλλων κοινωνικών μεταβιβάσεων από άτομα που δεν τις δικαιούνται (και συνεπώς θα καταστεί άνευ αντικειμένου οιαδήποτε ανάγκη μελλοντικής απογραφικής διαδικασίας συνταξιούχων) καθώς εμποδίζεται η γέννηση κάθε μορφής παραβατικότητας. Με τη συστημική δράση της Αριάδνης αποκλείουμε οριστικά στο μέλλον την επανεμφάνιση παραβατικών συμπεριφορών καθώς λειτουργεί ως προληπτικός μηχανισμός που εμποδίζει τη γέννηση τους και πάλι.
Συνήθη συμπτώματα παραβατικότητας αυτής της μορφής, αποτελούν η παράνομη είσπραξη συντάξεων από συγγενείς ή οικείους του θανόντος, συντάξεις χηρείας που συνέχισαν να εισπράττονται από πρώην δικαιούχους, που συνήψαν εν τω μεταξύ νέο γάμο ή κατήρτισαν σύμφωνο συμβίωσης, οικογενειακά επιδόματα που καταβάλλονται σε διαζευγμένους μολονότι δεν έχουν την επιμέλεια των τέκνων, κ.λπ. Πρόκειται για διάσπαρτες νησίδες παραβατικότητας που, διαχρονικά, αποτελούσαν «πληγή» στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, κατασπαταλώντας πολύτιμους πόρους ( 420 εκ ετησίως, όπως έμμεσα εκτιμήθηκε από τα αποτελέσματα των πρόσφατων απογραφών) και πλήττοντας – πέρα από την ηθική διάσταση - καίρια την οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα του συστήματος κοινωνικής προστασίας στη χώρα μας.
• Για πρώτη φορά με το σύστημα «Αριάδνη» η πληροφορία της ληξιαρχικής μεταβολής θα φτάνει σε πραγματικό χρόνο στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ στη ΓΓΠΣ και σε άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
• Για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Δημόσιο θα μπορέσει άμεσα να αναστείλει τις πληρωμές σε μη δικαιούμενα πρόσωπα. Ούτε ένα ευρώ δεν θα μπορεί να χαθεί πια σε μαϊμού συντάξεις κλπ
Το σύστημα «Αριάδνη» είναι το αποτέλεσμα της άριστης συνεργασίας των Υπουργείων Εργασίας και Εσωτερικών, όπου ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Αθανασίου με προσωπική του μέριμνα και επεξεργασία καθώς και ο Γενικός Διευθυντής κ. Μαραγκός με την δική του εμπειρία και τεχνική κατάρτιση, την επιμέλεια και την υποδειγματική του προσπάθεια συντέλεσαν στη δημιουργία του βασικού στοιχείου της ΑΡΙΑΔΝΗΣ, δηλαδή της κεντρικής βάσης δεδομένων στο Υπουργείο Εσωτερικών από την οποία και θα έρχεται η βασική πληροφορία της ληξιαρχικής μεταβολής στην κεντρική βάση του Υπουργείου Εργασίας. Χάρη και στην δική τους προσπάθεια η βάση «στήθηκε» στο Υπουργείο Εσωτερικών χωρίς να δαπανηθεί ούτε ένα Ευρώ.
Το σύστημα «Αριάδνη» αναπτύσσεται με τη μορφή «δικτύου συνεργασίας» των εμπλεκόμενων υπουργείων, δημόσιων υπηρεσιών και θεσμικών φορέων (ληξιαρχεία, Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, ΗΔΙΚΑ και συμβολαιογράφοι) και δεν συνεπάγεται απολύτως κανένα κόστος (χρηματικό ή/και γραφειοκρατικό) για τον ασφαλισμένο και, γενικότερα, τον πολίτη.
Ειδικότερα:
Για να είναι δυνατή η ενημέρωση όλων των συναρμόδιων φορέων δημιουργείται στο Υπουργείο Εσωτερικών Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Ληξιαρχικών Πράξεων και τηρείται κεντρική βάση δεδομένων αυτού. Από αυτήν την κεντρική βάση δεδομένων θα μπορούν να αντλήσουν τα ανωτέρω ληξιαρχικά στοιχεία η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ), η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ ΑΕ), ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και κάθε άλλος διαπιστευμένος φορέας.
Με την πληροφορία αυτή η ΗΔΙΚΑ ΑΕ προβαίνει σε διασταυρωτικούς έλεγχους, μεταξύ των τηρουμένων σε αυτήν αρχείων και των στοιχείων, που αντλεί από το Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Ληξιαρχικών Πράξεων. Στις περιπτώσεις που από τις ανωτέρω διασταυρώσεις προκύπτει μεταβολή (θάνατος, γάμος, σύμφωνο συμβίωσης, διαζύγιο ή λύση συμφώνου συμβίωσης) που δε συνάδει με τις καταβαλλόμενες παροχές, η ΗΔΙΚΑ Α.Ε. προβαίνει στην άμεση αναστολή της καταβολής τους και ταυτόχρονα ενημερώνει τον ΕΟΠΥΥ. Δημιουργείται με αυτό τον τρόπο, ένα πλέγμα συνεργασίας των αρμοδίων φορέων, αρραγές και οργανωμένο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα περιθώριο για την εμφάνιση παραβατικών συμπεριφορών στο μέλλον.
III. Βήμα 3ο: Η πλήρης ενημέρωση της ηλεκτρονικής βάσης της ΗΔΙΚΑ και των Ταμείων με πλήρη καταγραφή ΑΦΜ και ΑΜΚΑ ανά σύνταξη, στο σύνολο των καταβαλλόμενων συντάξεων.
Ήδη από 1-1-2013 έχουμε ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια ανεύρεσης του ΑΦΜ και ΑΜΚΑ ανά σύνταξη καθώς είναι απαραίτητο και αναγκαίο στοιχείο για τον πλήρη έλεγχο και την παρακολούθηση με απόλυτα διαφανή τρόπο της εφαρμογής των νόμων στο ασφαλιστικό μας σύστημα.
Μέχρι σήμερα με επίμονη προσπάθεια και ηλεκτρονικές ταυτοποιήσεις έχουμε περιορίσει σημαντικά τις αποκλίσεις.
Συγκεκριμένα σύμφωνα και με την τελευταία ροή, που πραγματοποιήθηκε την 10-3-2013, δεδομένων μεταξύ των Ταμείων και της ΗΔΙΚΑ επί συνόλου 4.390.378 συντάξεων εμφανίζονται 167.364 με κενά ή άκυρα ΑΜΚΑ (απόκλιση 3,81%) και 152.311 με κενά ή άκυρα ΑΦΜ (3,46%). Επιπρόσθετα έχουν εντοπιστεί 15.882 συντάξεις για τις οποίες δεν είναι γνωστό ούτε το ΑΜΚΑ ούτε το ΑΦΜ. Με συντονισμένες ενέργειες μεταξύ των Ταμείων και της ΗΔΙΚΑ, ήδη έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες ώστε οι αποκλίσεις αυτές να εξαλειφθούν πλήρως, πολύ σύντομα. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσουμε ένα από τα πιο σύγχρονα ασφαλιστικά συστήματα σε επίπεδο ελέγχου και ενημέρωσης.
IV. Βήμα 4ο: Αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθεισών συντάξεων
Τα στοιχεία των συνταξιούχων, που έλαβαν αχρεώστητα, χωρίς να δικαιούνται σύνταξη ή άλλη συνδεδεμένη με αυτήν παροχή, καταχωρούνται, αμέσως μετά την αναστολή της οικείας καταβολής ,σε ειδική ηλεκτρονική βάση δεδομένων με την ονομασία «Μητρώο Παραβατικότητας», που συστήνεται και λειτουργεί ειδικά προς το σκοπό αυτό στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ. Μέσα από το μητρώο αυτό παρακολουθούνται ανά Ταμείο όλες οι περιπτώσεις των μη δικαιούμενων συνταξιούχων, έτσι ώστε να αναζητηθούν στην συνέχεια όλα τα χρήματα, που έλαβαν χωρίς να τα δικαιούνται.
2. Αναβαθμίζεται η ΗΔΙΚΑ ΑΕ σε κεντρικό φορέα ηλεκτρονικής διασταύρωσης και ελέγχου του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει αναφορά στο ότι στις 21-12-2012 η Ελλάδα για πρώτη φορά απέκτησε με ίδιες δυνάμεις των εργαζομένων της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, και χωρίς να δαπανήσει ούτε ένα Ευρώ ηλεκτρονική ψηφιακή βάση συντάξεων και συνταξιούχων με έδρα την εταιρία αυτή. Για πρώτη φορά είναι γνωστός με ακρίβεια ο αριθμός του συνόλου των συνταξιούχων και συντάξεων που αποδίδει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Η έλλειψη της ηλεκτρονικής αυτής πλατφόρμας ήταν η αιτία να δημιουργηθούν και μια σειρά από πρόσθετα προβλήματα που είχαν σαν αποτέλεσμα την αδυναμία εφαρμογής 4 ψηφισμένων νόμων (άρθρο 38 ν. 3863/2010, άρθρο 11 ν. 3865/2010, άρθρο 44 ν. 3986/2011 και άρθρο 6 ν. 4051/2012) λόγω αδυναμίας να υπολογιστεί το άθροισμα των καταβαλλόμενων συντάξεων ανά συνταξιούχο.
Επιπλέον, σύμφωνα με οδηγίες, που έχουν δοθεί από τον Υπουργό Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, θα γίνει επανεκκίνηση του συστήματος στις 10-4-2013 και επανυπολογισμός όλων των συντάξεων στην κατεύθυνση της εφαρμογής όλων των νόμων αναδρομικά από 1-1-2013 προς άρση κάθε αδικίας που δημιουργήθηκε λόγω της άνισης μεταχείρισης των συνταξιούχων.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το ότι από 1-7-2013 η ΗΔΙΚΑ ΑΕ μετατρέπεται σε ενιαία αρχή πληρωμής συντάξεων γεγονός, που συμβάλλει στη διαφάνεια και στην ταχύτερη απονομή των συντάξεων καθώς συνδέεται με το σύστημα ΔΙΑΣ. Η αναβάθμιση κατά τα ανωτέρω του ρόλου της ΗΔΙΚΑ ΑΕ θα έχει σαν συνέπεια τα ακόλουθα:
• Δεν θα αποστέλλονται πλέον ταχυδρομικά τα ετήσια εκκαθαριστικά των συντάξεων σε κανένα συνταξιούχο, καθώς τα σχετικά ποσά θα εμφανίζονται προσυμπληρωμένα στην ηλεκτρονική δήλωση κάθε συνταξιούχου. Με τον νέο ρόλο της ΗΔΙΚΑ ΑΕ καταρχήν γίνεται εφικτή η προσυμπλήρωση από τη ΓΓΠΣ της ηλεκτρονικής φορολογικής δήλωσης συνταξιούχων φορολογουμένων στη βάση των στοιχείων, που της διαβιβάστηκαν από την ΗΔΙΚΑ ΑΕ. Το όφελος από την θεσπιζόμενη εφαρμογή είναι ιδιαίτερα μεγάλο για τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς δημιουργεί σημαντικές εξοικονομήσεις δαπανών λόγω της μη αποστολής εκατομμυρίων εκκαθαριστικών κάθε χρόνο. Έτσι μειώνεται σημαντικά το διοικητικό κόστος, εξοικονομούνται ανθρώπινοι πόροι, καταπολεμάται η γραφειοκρατία αλλά προκύπτει και ένα ιδιαίτερα σημαντικό όφελος από τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, που έχει διαπιστωθεί (από πρόσφατες ηλεκτρονικές διασταυρώσεις) σε εισοδήματα συνταξιούχων ύψους 80 εκατ. Ευρώ λόγω της ανακριβούς δήλωσης των εισοδημάτων τους από συντάξεις.
• Οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης με ευθύνη των διοικητών τους υποχρεούνται να κοινοποιήσουν στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ ηλεκτρονικό αρχείο με τα πλήρη στοιχεία των μη απογραφέντων, κατά τις απογραφές των ετών 2011, 2012 και 2013, συνταξιούχων και το μηνιαίο ποσό της σύνταξης αυτών, καθώς και τα στοιχεία των συνταξιούχων, οι οποίοι έλαβαν χωρίς να δικαιούνται επίδομα, σύνταξη ή οποιαδήποτε άλλη οικονομική παροχή.
• Εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση των στοιχείων αυτών η αρμόδια υπηρεσία της ΗΔΙΚΑ Α.Ε. υποχρεούται να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες για την αναστολή της καταβολής των πάσης φύσεως οικονομικών παροχών και συντάξεων.
• Επιπλέον σε αυτές τις περιπτώσεις η ΗΔΙΚΑ ΑΕ προβαίνει στην άμεση αναστολή της δυνατότητας ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για τον ΑΜΚΑ του μη δικαιούμενου συνταξιούχου και ενημερώνει σχετικά τον ΕΟΠΥΥ.
• Τα στοιχεία των συνταξιούχων που λάμβαναν, χωρίς να δικαιούνται σύνταξη ή άλλη παροχή, καταχωρούνται, αμέσως μετά την αναστολή της καταβολής, στην ειδική ηλεκτρονική βάση δεδομένων με τον όρο «Μητρώο Παραβατικότητας» που, όπως προαναφέρθηκε, δημιουργείται και λειτουργεί ειδικά προς το σκοπό αυτό στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ.
• Για πρώτη φορά από 1-3-2013 τίθεται ως υποχρεωτικό περιεχόμενο της συνταξιοδοτικής πράξης ο ΑΜΚΑ και ΑΦΜ. Ειδικότερα προβλέπεται ότι στην απόφαση συνταξιοδότησης με ευθύνη του υπογράφοντος αυτήν οργάνου αναγράφεται υποχρεωτικά ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου και ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης του δικαιούχου και του συζύγου αυτού εφόσον είναι έγγαμος. Η πρόβλεψη αυτή κρίθηκε αναγκαία καθώς χωρίς την αναγραφή ΑΜΚΑ και ΑΦΜ ήταν δυσχερής η διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων. Η ρύθμιση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του εξορθολογισμού και του εκσυγχρονισμού του ασφαλιστικού συστήματος με τη διευρυμένη εφαρμογή σύγχρονων ηλεκτρονικών πληροφοριακών συστημάτων και υπηρετεί άμεσα τους σκοπούς της χρηστής διοίκησης.
• Επιπλέον καθιερώνονται μηνιαίες διασταυρώσεις από την ΗΔΙΚΑ με τα μητρώα του Εθνικού Συστήματος Πληρωμών Συντάξεων, του ΑΜΚΑ και της ΓΓΠΣ προκειμένου:
α. να ενημερώνονται όλα τα Ταμεία για παραβατική συμπεριφορά συνταξιούχων τους που έχει εντοπιστεί σε άλλο Ταμείο.
β. να παρέχονται στις αρμόδιες αρχές όλα τα αρχεία εντοπισμού των παραβατών και στοιχειοθεσίας των παραβάσεων.
• Με σκοπό τη διαφάνεια, τη χρηστή διοίκηση και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων δημιουργείται στο Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας με την τεχνική υποστήριξη της ΗΔΙΚΑ Ενιαίο Ηλεκτρονικό Αρχείο Ακίνητης Περιουσίας όλων των φορέων εποπτείας του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, στοιχεία του οποίου θα δημοσιεύονται στο διαδίκτυο. Οι εποπτευόμενοι από το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας φορείς, που διαθέτουν ακίνητη περιουσία υποχρεούνται από 1-5-2013 να ενημερώνουν εντός μηνός από κάθε μεταβολή την παραπάνω ενιαία βάση δεδομένων και να αναρτούν τις διακηρύξεις μίσθωσης, ανάθεσης εργολαβιών ή πώλησης των ακινήτων τους. Η πρωτοβουλία αυτή κρίθηκε αναγκαία για λόγους διαφάνειας και χρηστής διοίκησης αναφορικά με την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των φορέων αυτών και την εξοικονόμηση δαπανών από τη δυνατότητα συστέγασης αυτών. Πρέπει να υπάρχει κεντρικός συντονισμός, ορθολογική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας προς όφελος των ασφαλιστικών ταμείων και των ασφαλισμένων, αλλά και βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών. Στο νέο σύστημα θα έχει πρόσβαση κάθε συνταξιούχος, εργαζόμενος και γενικά κάθε πολίτης, έτσι ώστε να μπορεί να πληροφορείται με πλήρη διαφάνεια την τρέχουσα κατάσταση της ακίνητης περιουσίας των φορέων εποπτείας του Υπουργείου αλλά και κάθε μεταβολή αυτής.
Το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας στο πλαίσιο αυτό έχει εκπονήσει ένα συνολικό σχέδιο δράσεων με στόχο την εξοικονόμηση στεγαστικής δαπάνης.
Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο με την ολοκλήρωση των μετεγκαταστάσεων της κεντρικής υπηρεσίας, της επιθεώρησης εργασίας, της Πρόνοιας, της ΗΔΙΚΑ, του ΟΕΚ και ΦΚΑ , το συνολικό ετήσιο όφελος από εξοικονομήσεις λειτουργικών εξόδων για το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ανέρχεται στο ποσό των 2.642.000 ευρώ. Από την άλλη, με την απόφαση για καταγγελία μισθωτηρίων συμβολαίων ήδη έχει επιτευχθεί επιπλέον εξοικονόμηση. Με τις ανωτέρω πολιτικές αλλά και με τη γενικότερη στρατηγική συστεγάσεων του υπουργείου καθώς και με τον εξορθολογισμό του δικτύου υποκαταστημάτων του ΟΑΕΕ σε 36 πόλεις προέκυψε ήδη μείωση δαπανών στέγασης του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας κατά 2.300.000 ευρώ ενώ και με προγραμματισμένες συστεγάσεις φορέων ΙΚΑ και ΟΑΕΕ αναμένεται εντός του Α εξαμήνου περιορισμός δαπανών κατά 390.000 ευρώ. Συνολικά το όφελος, που προκύπτει ως εξοικονόμηση από τις ανωτέρω συντονισμένες δράσεις αναμένεται να ξεπεράσει τα 5.332.000 Ευρώ ετησίως!!!
3. Αυστηροποιείται η αντιμετώπιση των παραβατικών συμπεριφορών υπαλλήλων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα που στρέφονται κατά του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας και τη θέσπιση τους ως ιδιώνυμου εγκλήματος και επιπλέον συντέμνεται ο χρόνος απόδοσης δικαιοσύνης.
Με τις νέες αυτές ρυθμίσεις ενδυναμώνεται ο κρατικός μηχανισμός με μια διαδικασία πειθαρχικής αντιμετώπισης παραβατικών συμπεριφορών δημοσίων υπαλλήλων, η οποία με το πλεονέκτημα της ταχύτητας και αυστηρότητας, θα προστατεύει άμεσα και σθεναρά το δημόσιο συμφέρον και θα διασφαλίζει τη δημόσια περιουσία.
4. Ενισχύεται η ελεγκτική αποτελεσματικότητα του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας και των άλλων ελεγκτικών οργάνων του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας, ιδίως ως προς την καταπολέμηση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας με τη συνδρομή της Οικονομικής Αστυνομίας.
Ειδικότερα θεσμοθετείται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ευρείας και συστηματικής παραβατικότητας - η συνδρομή της Υπηρεσίας Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε.) στο ελεγκτικό έργο του ΣΕΠΕ και της ΕΥΠΕΑ. Η ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε. είναι μια υπηρεσία με καταγεγραμμένες ήδη σημαντικές επιτυχίες στο ελεγκτικό της έργο και διαθέτει εξελιγμένες οργανωτικές ικανότητες που θα αποτελέσουν πολύτιμο αρωγό στο ελεγκτικό πεδίο της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, στο πλαίσιο των νέων αρμοδιοτήτων που αποκτά με την παρούσα ρύθμιση.
Θωρακίζονται επιπλέον οι επιθεωρητές εργασίας με: (α) την αποζημίωσή τους από το ελληνικό δημόσιο, όταν η κινητή περιουσίας τους καταστρέφεται η ζημιώνεται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, (β) με την προστασία τους σε περίπτωση διαφοροποίησης ανώτερου οργάνου.
5. Για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, την αύξηση των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία και την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, καθιερώνεται το ασφαλιστικό πιστοποιητικό για τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Το ασφαλιστικό πιστοποιητικό συνδέεται με το ήδη θεσπισμένο φορολογικό πιστοποιητικό. Νόμιμοι ελεγκτές και ελεγκτικά γραφεία, εγγεγραμμένοι στο δημόσιο μητρώο του ν. 3698/2008 που διενεργούν υποχρεωτικούς ελέγχους σε ανώνυμες εταιρείες, και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και στις οποίες χορηγείται, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 82 Ν. 2238/94 όπως ισχύει, φορολογικό πιστοποιητικό, υποχρεούνται και στην έκδοση ασφαλιστικού πιστοποιητικού (Πιστοποιητικό Ασφαλιστικής Συμμόρφωσης).
Το ασφαλιστικό πιστοποιητικό χορηγείται μετά από ειδικό έλεγχο που πραγματοποιείται σύμφωνα με πρόγραμμα ελέγχου / ερωτηματολογίου που εκδίδεται εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, με απόφαση του Υπουργού Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας μετά από γνώμη της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων και του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Στην περίπτωση που οι Νόμιμοι Ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία διαπιστώνουν παραβάσεις, χορηγούν πιστοποιητικό με παρατηρήσεις ή επιφυλάξεις.
Επίσης για την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και της καταχρηστικής λήψης κοινωνικών μεταβιβάσεων, οργανώνεται στοχευμένος εντοπισμός περιπτώσεων αδήλωτης απασχόλησης ατόμων που λαμβάνουν ταυτόχρονα επίδομα ανεργίας (π.χ. ύστερα από εικονική καταγγελία της σύμβασης εργασίας τους). Θεσπίζεται ειδικότερα, υποχρέωση του ΣΕΠΕ να ενημερώνει άμεσα τον ΟΑΕΔ για περιπτώσεις που αφορούν στην απασχόληση, με οποιαδήποτε μορφή, εργαζομένου που δεν έχει δηλωθεί νομίμως από τον εργοδότη στις αρμόδιες αρχές, προκειμένου – μέσω διασταυρώσεων - να διαπιστωθεί εάν ο παραπάνω εργαζόμενος λαμβάνει επίδομα ανεργίας, λόγω καταγγελίας ή λήξης σύμβασης εργασίας στον ίδιο ή άλλο εργοδότη. Επιπλέον, η εισαγόμενη διάταξη ορίζει ότι, πέραν των προβλεπομένων στο άρθρο 25 του ν.3996/11 και πάντως σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 24 του ίδιου νόμου, επιβάλλεται στον εργοδότη πρόστιμο 3.000 ευρώ για κάθε επιδοτούμενο άνεργο που απασχολεί. Το πρόστιμο αυξάνεται στις 5.000 ευρώ, εάν ο παράνομα απασχολούμενος λαμβάνει επίδομα ανεργίας, λόγω καταγγελίας σύμβασης εργασίας από τον ίδιο εργοδότη, καθώς η περίπτωση αυτή υποκρύπτει εικονικότητα της παραπάνω καταγγελίας σύμβασης. Κατά της πράξης επιβολής προστίμου μπορεί να ασκηθεί προσφυγή, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 24 του ν.3996/11 και 27, παρ. 8 του ν.2961/54.
6. Αναδιαμορφώνεται και ενισχύεται η συμφιλιωτική διαδικασία που μπορεί να προωθεί το ΣΕΠΕ και οι αρμόδιοι επιθεωρητές εργασίας. Παράλληλα, διαχωρίζεται και οριοθετείται η διαδικασία της συμφιλίωσης από τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών . Στην πρώτη περίπτωση η προσέλευση των ενδιαφερομένων μερών είναι οικειοθελής, ενώ στη δεύτερη υποχρεωτική, όπως υποχρεωτική είναι και η προσκόμιση των σχετικών στοιχείων.
7.. Θεσπίζεται η δυνατότητα - για πρώτη φορά στη χώρα μας - σε κατόχους άδειας ασκήσεως επαγγέλματος (ιατροί, οδοντίατροι, δικηγόροι, μηχανικοί, κ.λπ.), οι οποίοι όμως δεν ασκούν ελεύθερο ή άλλο επάγγελμα, να μπορούν να εγγράφονται ως άνεργοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, αξιοποιώντας έτσι τα μέτρα της πολιτείας για την ένταξη/επανένταξή τους στην αγορά εργασίας (κατάρτιση, υποστήριξη στην εύρεση εργασίας, κ.λπ.).
8. Καταργείται ως λόγος διαγραφής των εγγεγραμμένων ανέργων από τα μητρώα του ΟΑΕΔ, η συμμετοχή τους σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.
Το μέτρο αυτό αιτιολογείται από το γεγονός ότι η διαγραφή των ανέργων από τα μητρώα λειτουργούσε αποτρεπτικά για εκείνους από τους εγγεγραμμένους ανέργους, που απέφευγαν να συμμετάσχουν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, μολονότι επιθυμούσαν να αναβαθμίσουν τις δεξιότητες και τα προσόντα τους. Προφανώς σε περίπτωση που οι συμμετέχοντες στα προγράμματα κατάρτισης άνεργοι λαμβάνουν και επίδομα ανεργίας, αυτό συμψηφίζεται με την αμοιβή που λαμβάνουν ως καταρτιζόμενοι.
9. Καταργούνται δώδεκα (12) θέσεις ειδικών συνεργατών του Υπουργού Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας από τη Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Η πρωτοβουλία αυτή είναι αναγκαία και εντάσσεται στο πλαίσιο της συλλογικής κυβερνητικής προσπάθειας για την μείωση του κόστους λειτουργίας του δημοσίου τομέα και εξοικονόμησης δημόσιων πόρων, ιδιαίτερα σε μια χρονική περίοδο που οι εργαζόμενοι και οι ασφαλισμένοι έχουν συμμετάσχει ενεργά σε σειρά παρεμβάσεων που σκοπό έχουν τον εξορθολογισμό και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος. Από την απόφαση αυτή θα προκύψει δημοσιονομικό όφελος άνω των 400.000 ευρώ ετησίως.
10. Αναγνωρίζεται θεσμικά ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) ως ισότιμος κοινωνικός εταίρος με τις λοιπές αντιπροσωπευτικές εργοδοτικές οργανώσεις,
Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) καθίσταται ισότιμος κοινωνικός εταίρος με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), τη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ). Επιπλέον, στο ίδιο πλαίσιο θεσπίζεται η συμμετοχή του ΣΕΤΕ ως ισότιμου θεσμικού κοινωνικού εταίρου σε όλα τα συλλογικά όργανα και εκπροσωπήσεις της χώρας, όπου προβλέπεται συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.
Ο ΣΕΤΕ, μέσω των 14 πανελληνίων κλαδικών ενώσεων του, εκπροσωπεί περισσότερες από 50.000 επιχειρήσεις που ανήκουν σε ένα μεγάλο φάσμα δυναμικών οικονομικών δραστηριοτήτων. Τα μικρά και μεγάλα ξενοδοχεία και τα συγκροτήματα ενοικιαζόμενων καταλυμάτων και τουριστικών συγκροτημάτων, τα ταξιδιωτικά και τουριστικά γραφεία, τις επιχειρήσεις ενοικίασης σκαφών και αυτοκινήτων, τα τουριστικά λεωφορεία, τις εκμεταλλεύσεις μαρίνων, τις ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις τις οργανωμένες αλυσίδες εστίασης, τις επιχειρήσεις οργάνωσης συνεδρίων, κ.λπ. Πρόκειται για οικονομικές δραστηριότητες που απασχολούν άμεσα περισσότερους από 400.000 εργαζόμενους και συνεισφέρουν, άμεσα και έμμεσα, στο 16% του ΑΕΠ της χώρας.
Η θεσμική αναγνώριση του ΣΕΤΕ ως ισότιμου θεσμικού κοινωνικού εταίρου συντελείται στο πλαίσιο της διεύρυνσης της αντιπροσωπευτικής βάσης των εργοδοτικών οργανώσεων που συμμετέχουν στην κοινωνική διαβούλευση.
11. Διευρύνονται οι σκοποί του ΟΑΕΔ ώστε να συμπεριληφθούν και οι πιο σημαντικές κοινωνικές δραστηριότητες των καταργηθέντων Οργανισμών Εργατικής Εστίας και Κατοικίας (ΟΕΕ & ΟΕΚ).
Λειτουργικά, η ενσωμάτωση αυτών των δραστηριοτήτων στον ΟΑΕΔ συντελείται με τη δημιουργία ενός λογαριασμού με την επωνυμία «Ενιαίος Λογαριασμός για την Εφαρμογή Κοινωνικών Πολιτικών» (Ε.Λ.Ε.Κ.Π.)», ο οποίος ενσωματώνει τον Λογαριασμό Κοινωνικής Πολιτικής, (που απορροφά μέχρι σήμερα τους νομοθετημένους πόρους υπέρ ΟΕΕ και ΟΕΚ) και τον παλαιότερο Λογαριασμό για την Απασχόληση & την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΛΑΕΚ). Κατ' αυτόν τον τρόπο, αναβαθμίζεται το σύστημα κοινωνικής προστασίας που παρέχει ο ΟΑΕΔ και εμπλουτίζεται με δραστηριότητες των καταργηθέντων οργανισμών, όπως η αποπεράτωση προγραμμάτων στεγαστικής προστασίας, η υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού, προγραμμάτων συμμετοχής στις κατασκηνώσεις παιδιών ευπαθών οικογενειών, η επιδότηση ενοικίου, η λειτουργία βρεφονηπιακών σταθμών, η συνδρομή στη συλλογική οργάνωση και δράση του εργατικού δυναμικού, ενόψει της βελτίωσης του βιοτικού του επιπέδου κ.λ.π.
12. Απλουστεύεται το καθεστώς ασφάλισης των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων με μόνο κριτήριο τη δυναμικότητα ως προς τον αριθμό των δωματίων.
Συγκεκριμένα: α) μέχρι 5 δωμάτια, υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΟΓΑ β) από 6-10 δωμάτια, υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΟΓΑ εφόσον ασκείται παράλληλα και αγροτική δραστηριότητα. Εάν δεν ασκείται παράλληλα αγροτική δραστηριότητα, τα πρόσωπα αυτά ασφαλίζονται στην ΟΑΕΕ γ) από 11 δωμάτια και άνω, υπαγωγή στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ.
13. Αναβαθμίζεται το πλαίσιο λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ),
Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από την δημιουργία κινήτρων για την ενισχυμένη στελέχωσή τους με ιατρικό δυναμικό. Παράλληλα προβλέπεται ότι συνεχίζεται η απονομή σύνταξης, ακόμη και αν ο ελεγχόμενος συνταξιούχος δεν έχει ακόμη ελεγχθεί από τα ΚΕΠΑ (μέχρι 31.10.2013).
14. Παρατείνεται για ένα (1) χρόνο η ασφαλιστική κάλυψη (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη) ανέργων και ασφαλισμένων του ΙΚΑ με μικρό αριθμό ενσήμων.
Λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης και της μακροχρόνιας ανεργίας σε πολλούς τομείς και κλάδους της οικονομίας με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να μην συμπληρώνουν τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας – ασφάλισης και να παραμένουν ανασφάλιστοι για υγειονομική και νοσοκομειακή περίθαλψη, κρίνεται σκόπιμη η θέσπιση των διατάξεων αυτών ώστε να δοθεί το δικαίωμα κάλυψης των ίδιων και των μελών οικογενείας τους .
15. Τροποποιείται η ρύθμιση για την παροχή βοηθήματος ανεργίας σε αυτοαπασχολουμένους και ελεύθερους επαγγελματίες
Με την τροποποίηση της ισχύουσας διάταξης πλέον καθίσταται εφικτή η απόδοση του βοηθήματος ανεργίας και σε επιστήμονες ελεύθερους επαγγελματίες (π.χ. δικηγόρους, μηχανικούς, κ.λπ.) χωρίς αυτοί να χρειαστεί να διακόψουν την ασφάλισή τους. Σημειώνεται ότι το παραπάνω βοήθημα ανεργίας χορηγείται ήδη σε ανέργους, πρώην αυτοαπασχολούμενους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
16. Διευρύνεται σημαντικά η εισφοροσυλλεκτική βάση δια μέσου της χρήσης του εργοσήμου με σκοπό την αύξηση των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία ενώ παράλληλα καλύπτονται ασφαλιστικά κατηγορίες περιστασιακά εργαζομένων που απασχολούνταν με μορφές αδήλωτης/ ανασφάλιστης εργασίας
Ειδικότερα στις υφιστάμενες κατηγορίες προστίθενται οι απασχολούμενοι με τον καθαρισμό σε κοινόχρηστους χώρους, οι κηπουροί σε κοινόχρηστους χώρους ενώ αποσαφηνίζεται και ρητά προβλέπεται η χρήση του εργοσήμου και στις αγροτικές εργασίες. Με νομοτεχνική βελτίωση – προσθήκη στο νομοσχέδιο αυτό, προβλέπεται ότι εντάσσονται στο εργόσημο και αα) οι διανομείς διαφημιστικών εντύπων με το σύστημα της διανομής χωρίς διεύθυνση αποδέκτη, ββ) οι απασχολούμενοι στην προώθηση προϊόντων προσώπου και σώματος για λογαριασμό μίας ή περισσότερων επιχειρήσεων κατ' οίκον ή σε άλλο χώρο, γγ) οι απασχολούμενοι στην προώθηση καταναλωτικών προϊόντων σε πολυκαταστήματα, καταστήματα τροφίμων και υπεραγορές (super market).
17. Προβλέπεται για πρώτη φορά η δυνατότητα χορήγησης σύνταξης από τον ΟΓΑ, ακόμη και αν ο ασφαλισμένος οφείλει εισφορές μέχρι το ποσό των 4.000 ευρώ.
Για πρώτη φορά και για διευκόλυσνη των αγροτών, που ενώ έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης, αδυνατούν να πάρουν σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη λόγω οφειλών στον Ασφαλιστικό τους Φορέα τον ΟΓΑ, θεσπίζεται ειδική διάταξη χορήγησης σύνταξης με παρακράτηση από τη δικαιούμενη σύνταξη των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών .
18. Θεσπίζεται η δυνατότητα μίσθωσης ακινήτων ιδιοκτησίας ασφαλιστικών φορέων σε άλλους φορείς εποπτείας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας με μικρό ετήσιο μίσθωμα μέχρι 4,8 % της ετήσιας αντικειμενικής αξίας (ή αγοραίας όπου δεν υφίσταται αντικειμενική).
19. Προβλέπεται η δυνατότητα επανεγγραφής στην κύρια και επικουρική ασφάλιση του ΟΑΕΕ, ατόμων (πρώην ασφαλισμένων) τα οποία διέκοψαν παλαιότερα το επάγγελμά τους και σήμερα έχουν νέα επαγγελματική δραστηριότητα ως επαγγελματίες.
20. Θεσπίζεται το ακατάσχετο των εισφορών που καταβάλλονται υπέρ των κλάδων και λογαριασμών του ΟΑΕΔ, οι οποίοι αποτελούν κοινωνικούς πόρους.
21. Εισάγεται με πιο συστηματικό τρόπο - η πλέον δοκιμασμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέθοδος ενεργοποίησης των ανέργων για την επιτυχή ένταξη/επανένταξη των εγγεγραμμένων ανέργων στην αγορά εργασίας, δηλαδή η αρχή των «αμοιβαίων υποχρεώσεων» (mutual obligation principle).
Σύμφωνα με αυτή την αρχή - η οποία στηρίζεται στην αντίληψη ότι η αναζήτηση εργασίας μπορεί να είναι επιτυχής μόνο εάν ο ίδιος ο άνεργος συμμετέχει αποφασιστικά – οι άνεργοι υποχρεώνονται σε ενεργή αναζήτηση με αντάλλαγμα στοχοθετημένες ενέργειες, που θα τους βοηθήσουν είτε να βρουν εργασία είτε να αυξήσουν τις πιθανότητές εξεύρεσης εργασίας (μέσω ενίσχυσης των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους).
Σας ευχαριστώ πολύ εκ των προτέρων για τη συμβολή σας και την στήριξη της νομοθετικής μας πρωτοβουλίας.
Ιωάννης Βρούτσης
Υπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας
Μέλος του μητρώου
