Το νέο σπίτι των «δεσμωτών» του Φαλήρου από τον Ρ. Πιάνο

Ηδη πριν από τα Χριστούγεννα είχε γνωστοποιηθεί από τον πρόεδρο του ΙΣΝ Ανδρέα Δρακόπουλο, σε μία από τις ανοικτές συνεδριάσεις της Ειδικής Επιτροπής του ελληνικού Δημοσίου, η πρόθεση του ιδρύματος να στηρίξει μέσω δωρεάς τη δημιουργία ενός μουσείου για την προστασία, τη συντήρηση και την ανάδειξη των ευρημάτων.

Το «σπίτι» των «δεσμωτών» βρίσκεται σε προκαταρκτικό επίπεδο και σε στάδιο διερεύνησης, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο Θεόδωρος Μαραβέλιας, αρχιτέκτονας και διευθυντής του Τεχνικού Τμήματος του ΙΣΝ. Υπάρχει σειρά παραμέτρων που πρέπει να διευθετηθούν από την πλευρά του υπουργείου Πολιτισμού προτού προχωρήσει ο σχεδιασμός, όπως ζητήματα πολεοδομίας και κατασκευαστικά θέματα καθώς στην περιοχή δεν επιτρέπεται η δόμηση, ενώ για την ανέγερση του οικοδομήματος υπάρχει το ενδεχόμενο να είναι απαραίτητες η απομάκρυνση και η επανατοποθέτηση των ευρημάτων. Αλλωστε, το αρχαιολογικό σκάμμα έκτασης δύο στρεμμάτων βρίσκεται εκτός της πολεοδομικής έκτασης που παραχωρήθηκε για την ανέγερση του Κέντρου Πολιτισμού. «Ενα βασικό σημείο είναι ότι η μελέτη θα γίνει από τον Ρέντσο Πιάνο. Ο,τι κατασκευάζεται μέσα στο Κέντρο πρέπει να είναι εναρμονισμένο με το σύνολο», σημειώνει ο κ. Μαραβέλιας.

Πάντως ο χώρος, αν και νεκρόπολη, δεν είναι κατ’ ανάγκην απωθητικός εφόσον ιδωθεί από την κατάλληλη οπτική γωνία, επισημαίνει η προϊσταμένη της Εφορείας Δυτικής Αττικής Στέλλα Χρυσουλάκη. «Τα ευρήματα είναι ένα ουσιώδες “κλειδί” για να καταλάβουμε τι συνέβαινε στη ζωή της αρχαϊκής Αθήνας. Από τις εργαστηριακές αναλύσεις θα έχουμε πληροφορίες για τη σύνθεση του πληθυσμού, τις διατροφικές συνήθειες, τις αιτίες θανάτου», σημειώνει. Οπως εξηγεί, είναι σημαντικό όταν εκπονηθεί η μουσειολογική μελέτη να μην εμφανίσει τα οστά ή τους «δεσμώτες» αποκομμένους από το σύνολο του νεκροταφείου. «Πρέπει να υπάρχει μια ενιαία αφήγηση και αυτή να λέει την ιστορία της Αθήνας και την πορεία προς τη δημοκρατία. Ενα εύρημα μόνο του είναι άλαλο», τονίζει. Σήμερα ο χώρος προστατεύεται από ένα προσωρινό στέγαστρο.

Ιστορικό

Αν και η θέση του νεκροταφείου ήταν γνωστή από τις αρχές του 20ού αιώνα η εκτεταμένη θέση του ανακαλύφθηκε στο πλαίσιο κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού την περίοδο 2012 - 2013, ενώ οι ανασκαφές συνεχίστηκαν και το 2016 φέρνοντας στην επιφάνεια, μεταξύ άλλων, τους λεγόμενους «δεσμώτες», δηλαδή ασυνήθιστους τρόπους ταφής που προκύπτουν από βίαιους θανάτους. Αφορούν κυρίως ομαδικές ταφές ενηλίκων που εντοπίστηκαν δεμένοι πισθάγκωνα και σε στάση πρηνηδόν, κάτι που δεν είχε συνδεθεί, μέχρι τώρα, με τις ταφικές πρακτικές στον ελληνικό χώρο.

www.kathimerini.gr