Nebraska
του Αλεξάντερ Πέιν
Μπρους Ντερν, Γουίλ Φόρτε, Τζουν Σκουίμπ, Στέισι Κιτς
Παρότι ελληνικής καταγωγής, ο γεννημένος και μεγαλωμένος στην Ομαχα της πολιτείας Νεμπράσκα Αλεξάντερ Πέιν είναι ένας από τους πιο αυθεντικά Αμερικανούς σκηνοθέτες που κυκλοφορούν σήμερα, και όχι φυσικά με τη χολιγουντιανή έννοια.
Ο φακός του, αν και ένα σκαλί πέρα και πάνω από τον ρεαλισμό, αποτυπώνει πάντα με φοβερή ακρίβεια την αμερικανική ύπαιθρο και τους ανθρώπους του, χωρίς την παραμικρή διάθεση στίλβωσης του τοπίου, που πάντα κρύβει το άγνωστο και το ανέφικτο στο βάθος των ανοιχτών του οριζόντων, ή συγκατάβασης για τους ριζωμένους στην εντροπία τούτης της γης χαρακτήρες, όσο δύστροποι και ιδιόρρυθμοι κι αν είναι.
Η νέα του ταινία, και κατά τη γνώμη μας η πιο ώριμη και συγκινητική της φιλμογραφίας του, είναι μια καθαρή «ταινία δρόμου» που, όπως και τα σπουδαιότερα έργα στην ιστορία του αμερικανικού φιλμικού είδους, αφορά μονάχα τον δρόμο τον ίδιο και ουδόλως τον προορισμό.
Ο Γούντι, γηραιός επαρχιώτης με ενδείξεις άνοιας (Μπρους Ντερν, σε μια ερμηνεία ζωής που βραβεύτηκε στις Κάνες και εύλογα προτείνεται για Οσκαρ), πιστεύει πως το κουπόνι του 1 εκατομμυρίου δολαρίων που του έστειλαν από διαφημιστική εταιρεία είναι γνήσιο. Ο γιος του, Ντέιβιντ, πωλητής ηλεκτρικών ειδών, παρά τις αντιρρήσεις της γκρινιάρας μητέρας του και αποφασισμένος να μην τον κοντράρει, ξεκινά να τον πάει οδικώς από τη Μοντάνα στη Νεμπράσκα, τάχα για να το εξαργυρώσουν.
Η λοταρία είναι φούσκα, φασματική όπως και ο προορισμός, όμως το ταξίδι -ο δρόμος- κρύβει πολλά. Ενα μικρό ατύχημα, την άφιξη της μητέρας, τη συνάντηση με το υπόλοιπο σόι στη γενέτειρα του Γούντι, την ανάκυψη παλιών λογαριασμών με συγγενείς ή δήθεν φίλους (που πιστεύουν πως ο Γούντι όντως έπιασε την καλή). Σταθμοί, σε μια ασπρόμαυρη «περιπέτεια», που ακτινογραφούν συνάμα το παρελθόν της φαμίλιας και συντείνουν βαθμιαία στη βυθομέτρηση της σχέσης του μισοαποξενωμένου Ντέιβιντ με τον πατέρα του, έναν αλκοολικό που ουδέποτε υπήρξε πρότυπο οικογενειάρχη.
Μεταφορά στην οθόνη του πολυαγαπημένου μυθιστορήματος του Μ. Ζούσακ είναι η «Κλέφτρα των βιβλίων»
Η καθυστερημένη τους συμφιλίωση σε κάνει να ανατριχιάζεις σύγκορμος. Τα λεφτά μπορεί να μην τα πήρε ο Γούντι, κέρδισε όμως, από το παιδί του το ίδιο, την αξιοπρέπειά του, τον ένα και μοναδικό ανθρώπινο προορισμό σε τούτο το εξαιρετικό road movie (2013).
Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά
της Ελίνας Ψύκου
Χρήστος Στέργιογλου, Σύλλας Τζουμέρκας, Θεοδώρα Τζήμου, Μαρία Καλλιμάνη
Την 1η Ιανουαρίου 2002 η Ελλάδα έγινε επίσημα η 12η ευρωπαϊκή χώρα που υιοθέτησε το ευρώ. Σε μια σκηνή της ταινίας «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά», ο ομότιτλος χαρακτήρας, ένας πάλαι ποτέ υπερδημοφιλής τηλεπαρουσιαστής, παρακολουθεί με νοσταλγία ένα δικό του πρωτοχρονιάτικο σόου όπου γιορταζόταν ξέφρενα η μετάβαση στο νέο νόμισμα.
Η αναφορά δεν είναι τυχαία, όπως και τίποτα δεν είναι δωρεάν ή επιπόλαιο στο έξοχο φιλμ της νεοεμφανιζόμενης Ελίνας Ψύκου, που μπορεί κάλλιστα να περιγραφεί σαν μια σύνοψη της ελληνικής μεταπολιτευτικής ιστορίας πριν και μετά το ευρώ.
Πριν, της εποχής των χρυσών κουταλιών, της παραληρηματικής ανάπτυξης, της αφθονίας και της καλοπέρασης, των πλασματικών αναγκών, των ψεύτικων ειδώλων. Και μετά, των χρόνων της βαθμιαίας παρακμής, για την οποία ακόμα απορούν χάσκοντας όσοι δεν κατάλαβαν πως όλη η προηγούμενη εποχή ήταν ένα ψέμα.
Απορεί και ο Αντώνης Παρασκευάς, έκπτωτος τηλεστάρ που σκηνοθετεί την απαγωγή του, απομονώνεται σε παροπλισμένο επαρχιακό ξενοδοχείο και, περιμένοντας το «κόλπο» να του ξαναφέρει χρήμα και δημοσιότητα, επιδίδεται σε πειράματα μοριακής κουζίνας, αναπολεί τις μέρες της δόξας του, δυσανασχετεί με την εικόνα της πρώην του και του τωρινού του αντικαταστάτη στο σόου. Ακόμα και μετά την αναγκαστική φυγή του από το ξενοδοχείο στο δεύτερο μισό, οπότε και ξεκινά μια περιπετειώδης περιπλάνηση στο ελληνικό επαρχιακό τοπίο, ο Παρασκευάς θα παραμείνει γερά ταμπουρωμένος στον δικό του φασματικό κόσμο, σαν τους βαρυποινίτες που αδυνατούν να προσαρμοστούν στην έξω ζωή μετά την αποφυλάκισή τους.
Το εντυπωσιακό με την ταινία της Ψύκου είναι ότι δεν αφήνει ποτέ τη σκηνοθετική της αυστηρότητα και τις αλληγορικές της προθέσεις να «καβαλήσουν» το δράμα τούτου του ανθρώπου, το οποίο ξετυλίγεται λιτά και στρωτά.
Οπως το παρελθόν ενέχεται στο παρόν και η πτώση προϋποθέτει την άνοδο σε αφηγηματικό επίπεδο, έτσι και, σε αισθητικό, φόρμα και περιεχόμενο ισοδυναμούν, συμπλέουν σε σταθερή διαλεκτική σχέση. Από τις μεγάλες ελληνικές κινηματογραφικές εκπλήξεις των τελευταίων χρόνων (2013).
«THE BOOK THIEF»
Τα όρια της μισαλλοδοξίας στη Γερμανία του Χίτλερ
Η κλέφτρα των βιβλίων του Μπράιαν Πέρσιβαλ
Σοφί Μελίς, Τζέφρι Ρας, Εμιλι Γουότσον
Στην επαρχιακή Γερμανία του 1938, η 11χρονη Λίσελ, κόρη διωκόμενης από το χιτλερικό καθεστώς κομμουνίστριας, καταλήγει σε ανάδοχη οικογένεια. Καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στη ζωή με τους θετούς της γονείς, αποκτά μια ξεχωριστή αγάπη για τα βιβλία χάρη στην παρότρυνση τόσο του πατέρα της, που αρχίζει να της μαθαίνει γράμματα, όσο και του Εβραιόπουλου που κρύβει η οικογένεια στο σπίτι...
Μεταφορά στην οθόνη του πολυαγαπημένου μυθιστορήματος του Μάρκους Ζούσακ από τον Βρετανό Μπράιαν Πέρσιβαλ, του οποίου η τηλεοπτική καταγωγή («Ο πύργος του Ντάουντον») γίνεται γρήγορα αντιληπτή από τη διεκπεραιωτικά γραμμική σκηνοθεσία.
Η δύναμη της ίδιας της ιστορίας, που εξελίσσεται και σαν μια μελέτη των ορίων της μισαλλοδοξίας, παραμένει, όμως το θέαμα είναι υπέρμετρα παλαιομοδίτικο για να σε απορροφήσει, ενώ «έξω» σε πετάει και η ψεύτικη γερμανική προφορά των αγγλόφωνων πρωταγωνιστών (2013, The book thief).
Jack Ryan: Πρώτη αποστολή
του Κένεθ Μπράνα
Κρις Πάιν, Κίρα Νάιτλι, Κέβιν Κόστνερ, Κένεθ Μπράνα
Απόπειρα αναβίωσης των περιπετειών του Τζακ Ράιαν, του λογοτεχνικού ήρωα του Τομ Κλάνσι που επί της οθόνης έχουν διαδοχικά ενσαρκώσει οι Αλεκ Μπόλντουιν, Χάρισον Φορντ και Μπεν Αφλεκ (2014, Jack Ryan: Shadow recruit).
Το παιχνίδι του Εντερ
του Γκάβιν Χουντ
Ασα Μπάτερφιλντ, Χάρισον Φορντ, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Βαϊόλα Ντέιβις
Μελλοντολογική περιπέτεια με ήρωα ένα συνεσταλμένο, πλην λαμπρό σε γνώσεις στρατηγικής αγόρι που καλείται να εκπαιδευτεί σε διαστημικό σταθμό ως ο υποψήφιος ηγέτης μιας επίθεσης ενάντια σε φυλή εντομόμορφων εξωγήινων που είχαν εξοντώσει εκατομμύρια ανθρώπους 70 χρόνια πριν. Ο μιλιταρισμός ξεχειλίζει από παντού, αν και το ηθικά διφορούμενο φινάλε προσδίδει στο θορυβώδες θέαμα κάποιο ενδιαφέρον (2013, Ender's game).
Φρανκενστάιν
του Στιούαρτ Μπίτι
Ααρον Εκχαρτ, Μπιλ Νάι, Μιράντα Οτο
Το τέρας του Φρανκενστάιν μπλέκεται στον προαιώνιο πόλεμο ανάμεσα σε δύο φυλές απέθαντων όντων σε τούτη τη μοντέρνα παραλλαγή του γνωστού μύθου, που βασίστηκε σε κόμικς του Κέβιν Γκρεβιού, δημιουργού του «Underworld» (2014, I, Frankenstein).
Ευτυχία
του Αλ. Μεντβέντκιν
Πετρ Ζινόνεφ, Ελενα Εγκόροβα
Εργο του ειδικευμένου σε σατιρικά φιλμ Ρώσου σκηνοθέτη, όπου απεικονίζεται η ζωή ενός ζευγαριού πριν και μετά τη ρωσική επανάσταση. Σε κοινό πρόγραμμα προβάλλεται το «Μικρές ματιές στα ανθρώπινα», ανθολογία πέντε μικρού μήκους ταινιών της Νάνσυς Σπετσιώτη (1934, Schastye).
www.ethnos.gr
Μέλος του μητρώου
