Οι σχέσεις των δύο χωρών πέρασαν από μία μακρά περίοδο εντάσεων που ξεκίνησαν με την Αραβική Άνοιξη και επιδεινώθηκαν μετά τη δολοφονία στην Κωνσταντινούπολη του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.
«Αν το θέλει ο Θεός, θα δούμε σε ποιο επίπεδο μπορούν να φτάσουν οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Σαουδικής Αραβίας», δήλωσε την Παρασκευή ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιβεβαιώνοντας την επίσκεψη στην Άγκυρα του ντε φάκτο ηγέτη του σαουδαραβικού βασιλείου.
Η πρώτη πράξη της συμφιλίωσης μεταξύ των δύο χωρών παίχτηκε στα τέλη Απριλίου: ο πρόεδρος Ερντογάν μετέβη στη Σαουδική Αραβία όπου συζήτησε με τον πρίγκιπα διάδοχο τρόπους για την «ανάπτυξη» των διμερών σχέσεων.
Τρεις εβδομάδες νωρίτερα, η τουρκική δικαιοσύνη είχε αποφασίσει να κλείσει την υπόθεση της δολοφονίας του Σαουδάραβα Τζαμάλ Κασόγκι, δημοσιογράφου της Washington Post, ο οποίος δολοφονήθηκε και το πτώμα του διαμελίστηκε τον Οκτώβριο του 2018 στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη.
Η Άγκυρα έστειλε την υπόθεση στις σαουδαραβικές αρχές, ανοίγοντας τον δρόμο της προσέγγισης με το Ριάντ.
Η δεύτερη πράξη θα παιχθεί σήμερα: ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα συναντηθεί με τον Ερντογάν έπειτα από περιοδεία στην περιοχή που ξεκίνησε τη Δευτέρα από την Αίγυπτο.
Το πρόγραμμά του δεν είναι ακόμη γνωστό, όμως αναμένεται να υπογραφούν πολλές συμφωνίες μεταξύ των δύο ανδρών, δήλωσε υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος.
«Σαν επαίτης»
«Πρόκειται για μια από τις πιο σημαντικές επισκέψεις στην Άγκυρα εδώ και σχεδόν μία δεκαετία», εκτίμησε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι του Washington Institute for Near East Policy.
Ο ίδιος σημείωσε ότι η διαμάχη Ριάντ- Άγκυρας ξεκίνησε το 2013, όταν ο Ερντογάν είχε στηρίξει τον Αιγύπτιο πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι, που προερχόταν από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα μαύρο πρόβατο για τη Σαουδική Αραβία, έναντι του στρατάρχη αλ Σίσι που ηγήθηκε του πραξικοπήματος εναντίον του.
Παράλληλα, ο αποκλεισμός που επέβαλε η Σαουδική Αραβία το 2014 στο Κατάρ, σύμμαχο της Τουρκίας, και ο οποίος διήρκεσε ως το 2017, και στη συνέχεια η υπόθεση Κασόγκι επιδείνωσαν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Τότε ο Τούρκος πρόεδρος είχε κατηγορήσει «τους πλέον υψηλά ιστάμενους της σαουδαραβικής κυβέρνησης» ότι έδωσαν εντολή για τη δολοφονία.
Όμως λιγότερο από ένα χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για τα μέσα Ιουνίου 2023, και την ώρα που ο πληθωρισμός πλήττει βάναυσα την αγοραστική ισχύ των Τούρκων, ο Ερντογάν εντείνει τις πρωτοβουλίες του για να εξομαλύνει τις σχέσεις του με μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις: τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Ο Ερντογάν έχει καταπιεί λίγο την περηφάνια του. Δεν έχει πάρα ένα πράγμα στο μυαλό του: να κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές», εκτίμησε ο Τσαγκαπτάι, σύμφωνα με τον οποίο ο Τούρκος πρόεδρος, που μετέβη στα μέσα Φεβρουαρίου στα Εμιράτα, «προσπαθεί απεγνωσμένα να προσελκύσει επενδύσεις από τον Κόλπο».
Έπειτα από δύο δεκαετίες που κυβερνά την Τουρκία, ο Ερντογάν είναι αντιμέτωπος με την κατάρρευση της τουρκικής λίρας (-44% έναντι του δολαρίου το 2021 και -23% από την 1η Ιανουαρίου) και έναν πληθωρισμό που έφτασε το 73,55% σε ετήσια βάση τον Μάιο, εγείροντας αμφιβολίες για την επανεκλογή του.
«Παραπέμψατε την υπόθεση (Κασόγκι) στη Σαουδική Αραβία με αντάλλαγμα χρήματα, όπως ένας επαίτης», κατήγγειλε χθες Τρίτη ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ιράν
Για τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν η επίσκεψη αυτή σηματοδοτεί την άρση του άτυπου εμπάργκο που του είχαν επιβάλει οι Δυτικοί: ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάντεν, που θα μεταβεί στα μέσα Ιουλίου στη Μέση Ανατολή για πρώτη φορά αφότου ανέλαβε την προεδρία, σκοπεύει να επισκεφθεί και τη Σαουδική Αραβία για να συναντηθεί με τον πρίγκιπα διάδοχο.
«Για τη Σαουδική Αραβία ένα από τα βασικά της κίνητρα είναι να δημιουργήσει ένα σουνιτικό μέτωπο, το οποίο θα περιλαμβάνει την Τουρκία, για να αντιμετωπίσει την επιρροή του Ιράν στην περιοχή», εκτίμησε η Γκιονούλ Τολ διευθύντρια του προγράμματος για την Τουρκία στο Middle East Institute της Ουάσινγκτον.
Όμως, σύμφωνα με εκείνη, «η προσέγγιση αυτή δεν θα επιτρέψει να λυθούν τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα» της Τουρκίας.
«Επιπλέον ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν δεν θα ξεχάσει εύκολα τη στάση της Τουρκίας στην υπόθεση Κασόγκι», συνέχισε η ερευνήτρια.
«Εκείνη την περίοδο προσπαθούσε να προωθήσει μια εικόνα μεταρρυθμιστή στη χώρα και στη διεθνή σκηνή. Όμως, με την υπόθεση Κασόγκι, η Τουρκία επέφερε ισχυρό πλήγμα σε αυτή την εικόνα», κατέληξε.
Μέλος του μητρώου
