Οι συζητήσεις έγιναν στην αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Αρχίλοχος». Παραβρέθηκαν οι δήμαρχοι Πάρου και Αντιπάρου, η Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων Μαρία Δαμανάκη, ο λιμενάρχης Πάρου, εκπρόσωποι του αρμόδιου υπουργείου και της περιφέρειας, ψαράδες από την Πάρο, Αντίπαρο και τις άλλες Κυκλάδες, επιστήμονες που ασχολούνται με την αλιεία και απλοί πολίτες που ενδιαφέρονται για τον κλάδο.
Αξίζει να υπογραμμίσουμε την απρόβλεπτα μεγάλη συμμετοχή των ψαράδων και την ανάγκη τους να δοθούν λύσεις στα προβλήματά τους εδώ και τώρα.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων επισημάνθηκαν τα παρακάτω σοβαρά προβλήματα τα οποία θέτουμε υπόψη της αυτοδιοίκησης των νησιών μας και των αρμοδίων υπηρεσιών:
Α) Τα ιχθυοαποθέματα στο χώρο των Κυκλάδων έχουν σημαντικά μειωθεί και οι αιτίες είναι πολλές. Υπεραλίευση, παράνομες δραστηριότητες, κλιματική αλλαγή και άλλες πολλές.
Β) Η μείωση των ιχθυοαποθεμάτων έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στους επαγγελματίες ψαράδες και γενικά σε όσους ζουν από τη θάλασσα, που στα νησιά μας είναι πολλοί.
Γ) Η παράκτια με τη μέση αλιεία βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και δεν έχουν ακόμα βρεθεί τρόποι να αντιμετωπισθεί το ζήτημα της συνεργασίας και των τρόπων επίλυσης των μεταξύ τους προβλημάτων και ενός διακανονισμού με σεβασμό στα όρια και στις δραστηριότητες της κάθε πλευράς. Εδώ ίσως ευθύνεται και η πολιτεία που δεν φροντίζει να βρει και να εφαρμόσει τη χρυσή τομή.
Δ) Απέραντη, ατελείωτη, περίπλοκη, απαρχαιωμένη, αλληλεπικαλυπτόμενη και συχνά ανεφάρμοστη είναι η πολυνομία που ισχύει για την αλιεία. Πολύπλοκος είναι και ο Κανονισμός της Μεσογείου.
Ε) Ουσιαστικά δεν υπάρχει αστυνόμευση. Παρατηρείται το φαινόμενο, ενώ υπάρχει η σχετική νομοθεσία το ένα λιμεναρχείο να υιοθετεί διαφορετική πολιτική από το άλλο, λες και είναι στη δικαιοδοσία τους η εφαρμογή των νόμων κατά την προσωπική αντίληψη του κάθε λιμενάρχη.
ΣΤ) Τα θηλαστικά (δελφίνια και φώκιες) δημιουργούν μεγάλα προβλήματα και προξενούν καταστροφές στα δίχτυα και τα μηχανήματα της αλιείας. Η πολιτεία δεν έχει αξιοποιήσει σχετικές ρυθμίσεις για την αποζημίωση των ψαράδων για ζημιές που παθαίνουν από προστατευόμενα είδη.
Ζ) Από τις συζητήσεις διαπιστώθηκε η ανάγκη εκπαίδευσης των αλιέων και των ασχολούμενων με τον έλεγχο.
Η) Το επάγγελμα του ψαρά είναι απροστάτευτο και παρά το ότι αυτό έχει επισημανθεί εδώ και χρόνια δεν υπάρχει ακόμα οργανωμένο και ενημερωμένο Μητρώο Αλιέων. Κίνητρα για την είσοδο στην αλιεία νέων ανθρώπων δεν υπάρχουν με αποτέλεσμα το επάγγελμα να φθίνει. Τα μικρότερα σκάφη που αποτελούν πλειοψηφία δεν προστατεύτηκαν.
Θ) Το κύκλωμα εμπορίας δρα ανεξέλεγκτα και χρειάζεται καλύτερη οργάνωση. Ψαραγορές οργανωμένες σε τοπικό περιβάλλον δε λειτουργούν κι έτσι συχνά δεν προωθούνται τα προϊόντα.
Ι) Η θαλάσσια περιοχή των Κυκλάδων έχει μια ιδιαιτερότητα και χρειάζεται επειγόντως ένα μεγάλο πρόγραμμα μελέτης, ώστε να καταγραφούν οι περιοχές που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας όπως είναι οι τόποι αναπαραγωγής, οι θέσεις ποσειδωνίας, οι τραγάνες, τα κοράλλια κλπ.
ΙΑ) Προγράμματα σύνδεσης της αλιείας με τον τουρισμό δεν έχουν προχωρήσει.
ΙΒ) Η μείωση, η εξαφάνιση ορισμένων ειδών και η είσοδος στις θάλασσές μας ψαριών άλλων θαλασσών καθώς και η εξάπλωση άλλων ειδών και φυκιών απαιτούν περαιτέρω έρευνες και μελέτες τόσο για τις αιτίες που προκαλούν τα φαινόμενα αυτά όσο και για την αντιμετώπισή τους.
ΙΓ) Η ερασιτεχνική αλιεία δρα ανεξέλεγκτα και συχνά ανταγωνίζεται την επαγγελματική ακόμα και στην εμπορία.
Από όλους τους συμμετέχοντες στην διημερίδα τονίσθηκε η επιτακτική ανάγκη να ληφθούν τόσο από την πολιτεία όσο και από τους ίδιους τους αλιείς, στο μέτρο που τους αναλογεί, άμεσα μέτρα προκειμένου η κακή κατάσταση στα αποθέματα να μην γίνει μη αναστρέψιμη.
Παράλληλα, η πολιτεία θα πρέπει να αξιοποιήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας (ΕΠΑΛ) για τη μελέτη και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης τόσο στα αποθέματα όσο και στο θαλάσσιο οικοσύστημα γενικότερα.
Στο πλαίσιο αυτό δίνονται οι παρακάτω προτάσεις, όπως διατυπώθηκαν και συμφωνήθηκαν κατά το διήμερο των συζητήσεων.
Προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα τους μήνες Απρίλιο-Μαΐο σε όλες τις Κυκλάδες.
Απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατα εντός τριών μιλίων από τις ακτές ανεξαρτήτως βάθους.
Απαγόρευση της αλιείας με γρι-γρι μέρας τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο λόγω αναπαραγωγής των καλαμαριών και της μαρίδας.
Επαναφορά της αλιείας με βιντζότρατα με καθορισμό των περιοχών και του χρόνου δραστηριότητάς της.
Απαγόρευση της παραμονής των διχτυών στη θάλασσα πέραν του 12 ώρου.
Απαγόρευση της ερασιτεχνικής αλιείας (εκτός καθετής) και το μήνα Απρίλιο.
Εκσυγχρονισμός και κωδικοποίηση της αλιευτικής νομοθεσίας.
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούν στους αλιείς τα προστατευόμενα θηλαστικά, θα πρέπει η πολιτεία να αξιοποιήσει σχετικές ρυθμίσεις για την αποζημίωση τους από τις καταστροφές στα αλιευτικά τους εργαλεία. Επιπλέον, να ενισχυθούν οικονομικά οι αλιείς για την προμήθεια ηχοακουστικών σημάτων και κατάλληλων μέσων για την απώθηση των θηλαστικών.
Άμεση δημιουργία Μητρώου Αλιέων και ρύθμιση των θεμάτων επαγγελματικότητας.
Άμεση δημιουργία Μητρώου Ερασιτεχνών Αλιέων και καταγραφή του ερασιτεχνικού στόλου.
Να προχωρήσουν οι διαδικασίες θεσμοθέτησης του αλιευτικού τουρισμού.
Να οργανωθούν τα Περιφερειακά Συμβούλια Εκδίκασης Αλιευτικών Προσφυγών (ΣΕΑΠ) ώστε να εκδικάζονται άμεσα οι προσφυγές και η επιβολή των κυρώσεων να εξυπηρετεί το σκοπό της, την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας δηλαδή.
Αναμόρφωση της νομοθεσίας, που αφορά στις κυρώσεις, με αυστηρότερες ποινές στους παρανομούντες, άμεσα εκτελεστές.
Θεσμοθέτηση ειδικών όρων για τη χορήγηση αδειών απόπλου για αλιεία στα διεθνή ύδατα.
Να δοθούν κίνητρα για την είσοδο ηλικιακά νέων στην αλιεία.
Άμεση εφαρμογή του κανονισμού της Μεσογείου όσον αφορά στην χαρτογράφηση περιοχών που χρήζουν προστασίας (ποσειδωνίες, κοράλλια, τραγάνες).
Ανάθεση μελέτης για την καταγραφή των περιοχών αναπαραγωγής των υδρόβιων οργανισμών και των περιοχών συγκέντρωσης των «νεαρών» ατόμων.
Να αξιοποιηθούν οι πόροι του ΕΠΑΛ σε ενέργειες που στοχεύουν στην αύξηση και προστασία των αποθεμάτων και ενίσχυση της μικρής παράκτιας αλιείας.
Συνεργασία των υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ναυτιλίας και Αιγαίου με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρμόδια για θέματα αλιείας για την εξεύρεση λύσης στο θέμα της ισχύος των κινητήρων των αλιευτικών σκαφών. Τα περισσότερα αλιευτικά σκάφη της χώρας μας δεν θα μπορούν να είναι αξιόπλοα με τις μηχανές που προβλέπουν οι άδειες τους. Προτείνεται η κατάργηση της σχέσης 1:1 στις αντικαταστάσεις των μηχανών. Να γίνει νέα απογραφή του αλιευτικού στόλου και ανανέωση του ΚΑΜ.
Να υλοποιείται κανονικά το Εθνικό Σύστημα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων.
Η πολιτεία να αναλάβει συνολικά το οικονομικό κόστος για την τοποθέτηση, τεχνική υποστήριξη και την λειτουργία των vms.
Βελτίωση (αντικατάσταση) vms με αποστολή σημάτων μικρότερη των 30΄ και επέκταση σε σκάφη με ολικό μήκος μικρότερου των 12 μέτρων.
Διαχειριστικά σχέδια για όλους τους τύπους αλιείας και επιστημονική παρακολούθηση.
Προς το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου
Ίδρυση και λειτουργία αλιευτικής αστυνομίας σε κάθε λιμεναρχείο και λιμενικό σταθμό και στελέχωσή της με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό.
Επαρκής στελέχωση του ΚΠΑ και απρόσκοπτη λειτουργία του όλο το εικοσιτετράωρο και άμεση ενημέρωση των κατά τόπους λιμενικών αρχών στις περιπτώσεις παραβάσεων.
Ενίσχυση των λιμενικών αρχών με σκάφη και προσωπικό.
Εντατικοποίηση των ελέγχων από όλα τα αρμόδια όργανα σε όλα τα στάδια από την αλίευση έως την τελική κατανάλωση.
Προς τους Δήμους των Κυκλάδων
Πρωτοβουλία των Δήμων για τη λειτουργία οργανωμένων ιχθυαγορών.
Πρωτοβουλία των Δήμων για την οργάνωση, τη συνεννόηση και την καλή συνεργασία αλιέων διαφορετικών εργαλείων.
Προγραμματισμός δράσεων ενημέρωσης των κατοίκων των νησιών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.
Μέριμνα από το Δήμο Πάρου για την εξεύρεση χώρου που θα στεγάσει το γραφείο του σωματείου αλιέων Πάρου.
Προς την Περιφέρεια
Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων σε συνεργασία με τους Δήμους για την ενημέρωση και κατάρτιση των αλιέων, επαγγελματιών και ερασιτεχνών, στη χρήση εκλεκτικότερων τρόπων αλιείας, προστασίας θαλασσίου περιβάλλοντος, κλπ.
Προς τους αλιείς
Να επεξεργαστούν τρόποι για την καλλιέργεια «αλιευτικής συνείδησης» μεταξύ όλων των επαγγελματιών και ερασιτεχνών ψαράδων και να γίνει φροντίδα όλων η εφαρμογή των νόμων.
Κάθε σκάφος παράκτιας αλιείας να διαθέτει εξοπλισμό για την ανέλκυση κατεστραμμένων εργαλείων.
Να υπάρξει σήμανση σε όλα τα αλιευτικά εργαλεία.
Να συγκροτηθεί επιτροπή αλιέων από όλα τα σωματεία των Κυκλάδων για τη διατύπωση προτάσεων, προκειμένου να διαμορφωθεί καλύτερη αλιευτική πολιτική.
Η θάλασσα ανήκει σε όλους και οποιαδήποτε αρνητική παρέμβαση, καταστροφή, ρύπανση, μας επηρεάζει όλους, όσο μακριά κι αν γίνεται στο πέλαγος. Με το ενδιαφέρον όλων, και ιδιαίτερα των ανθρώπων που ζουν απ' αυτήν, έχουμε τη δυνατότητα να τη διατηρήσουμε καθαρή, γόνιμη και πλούσια, για το συμφέρον όλων μας, για το συμφέρον της ίδιας της ζωής.
Για το Δήμο Πάρου:
Βλαχογιάννης Χρήστος, Δήμαρχος Πάρου
Για την Οργανωτική Επιτροπή :
Κουτσουράκης Παναγιώτης, Αντιδήμαρχος Πάρου
Για τον Πολιτιστικό σύλλογο «Αρχίλοχο» :
Σπύρος Μητρογιάννης
Μέλος του μητρώου
