Χτισμένες πλάι στο κύμα, σκαρφαλωμένες σε βράχους, «μυστικά» κρυμμένες ανάμεσα σε ήπιες βουνοπλαγιές ή ξερολιθιές, ταπεινές ή περίλαμπρες σε κεντρικά σημεία των οικισμών, αποτελούν όλες, ύμνο στον αιώνιο εναγκαλισμό της Παναγιάς με τον αγαπημένο της Υιό και λατρεύονται από πλήθος πιστών κάθε Δεκαπενταύγουστο, πάντα με την ίδια στην ψυχή κατάνυξη και ελπίδα.
Στην καρδιά του Αυγούστου, λίγο πριν το πανηγύρι της καλοκαιρινής φύσης φθαρεί, συμβολίζουν μυσταγωγικά την νίκη της ζωής και της αφθαρσίας έναντι του αιώνιου σκότους. Προσμένοντας το θαύμα μετά από το τάμα, οι πιστοί Κυκλαδίτες, σήμερα, άλλοτε και πάντα, άναβαν ένα κερί στην Παναγιά τους, προσκυνώντας ευλαβικά τις θαυματουργές εικόνες της απαντοχής τους, σε δύσκολες κυρίως στιγμές της προαιώνιας κυκλαδίτικης ιστορίας.
Ένα κερί για τον μισεμένο ναυτικό που πλέει σε ξένες θάλασσες, για τον προσφιλή ξενιτεμένο σε ξένη γη, για τον αγαπημένο νεκρό που αναπαύεται στην άχρονη μνήμη της αιωνιότητας. Όταν βούιζαν αγριεμένοι οι κυκλαδίτικοι αέρηδες, όταν η θάλασσα λυσσομανούσε ανταριασμένη και η αγριάδα του άνυδρου τοπίου τρόμαζε τις ψυχές, όταν κουρσάροι, πειρατές και κατακτητές σκορπούσαν τον φόβο και λαφυραγωγούσαν το πενιχρό βιός, η Υπεράγια Μητέρα έκανε πάντοτε το θαύμα Της και Άκουγε τις Παρακλήσεις των φουρτουνιασμένων ψυχών γαληνεύοντάς τες.
Ένα ταπεινό κερί και ένα αντάμωμα το Δεκαπενταύγουστο σήμερα στα ιερά προσκυνήματα των Κυκλάδων. Μια επιστροφή στις αγνές ρίζες της τοπικής θρησκευτικής και λαϊκής παράδοσης και μια ευχή να είμαστε όλοι παρόντες και του χρόνου το καλοκαίρι και να γιορτάσουμε και πάλι το Δεκαπενταύγουστο με την ίδια αγάπη και πίστη στην καρδιά. Εκεί και πάλι, στην καρδιά του Αρχιπελάγους, όπου η λατρεία για την χαρά της ζωής και η απέραντη αγάπη για τη θάλασσα ενώνονται μυσταγωγικά με την πιο λεπτή υφή του θρησκευτικού συναισθήματος ως ωδή της πιο βαθιάς λατρείας για τη Μητέρα όλων μας.
Το «Πάσχα του καλοκαιριού» αποτελεί την πιο συγκινητική, ευλαβή και λαμπρή Θεομητορική γιορτή. Τα σοκάκια των γραφικών Κυκλάδων ασβεστώνονται, οι εκκλησίες στολίζονται και πανηγυρίζουν, πλήθος πιστών από όλες τις γωνιές της Ελλάδας συρρέει στις Παναγιές των Κυκλάδων για να βιώσει την μαγευτική κατάνυξη στιγμών ιερών, στιγμών συγκινητικών όταν οι ιερές κατά τόπους εικόνες λιτανεύονται χαρίζοντας ευλογία και ανάταση στις ψυχές του καιρού μας.
Τοπικά πατροπαράδοτα έθιμα, βαθιές λαϊκές παραδόσεις, γιορτινά πανηγύρια, νησιώτικοι χαρούμενοι σκοποί και τραγούδια αγκαλιάζουν σαν πέπλο χαράς εκείνη την ημέρα τα νησιά μας που τιμούν περίλαμπρα την Παναγιά τους λίγο πριν το καλοκαίρι δύσει, λίγο πριν τα νησιά απομείνουν και πάλι μόνα καταμεσής του πελάγους χωρίς τη εύθυμη ζωντάνια των αγαπημένων επισκεπτών τους.
Ο Δεκαπενταύγουστος στα ευλογημένα Κυκλαδονήσια αποκαλύπτει την ζωηρή ψυχή των ανθρώπων και του τόπου τους. Προβάλλει αυθόρμητα την αγνή χαρά τους μέσα από ολοζώντανα, πολυπληθή, αυθεντικά πανηγύρια, την φωτεινή ύπαρξή τους, την λαμπερή καρδιά τους, εκεί, ανάμεσα στα κύματα του Αιγαίου. Τόπος και άνθρωποι μαζί αξεχώριστοι. Ενώνονται μυστηριακά κάτω από το εκτυφλωτικό φως του Αιγαίου σε μια συμφωνία αγαστή, ξέφρενης μελωδικής χαράς: «Είμαστε εδώ» λένε, πανηγυρίζουμε τη φύση μας, τραγουδάμε και χορεύουμε όπως ακριβώς οι πρόγονοί μας, με το ίδιο κέφι γλεντάμε την ιδιαίτερη ύπαρξή μας πάνω στη γη μας που περιτριγυρίζεται από θάλασσα.
Η Παναγιά η Μεγαλόχαρη στην Τήνο, η Παναγιά η Τουρλιανή στη Μύκονο, η Παναγιά η Δροσιανή στη Νάξο, η Παναγιά η Γκρεμιώτισσα στην Ίο, η Παναγιά η Τόσο Νερό στη Σίφνο, η Παναγιά η Φανερωμένη στην Άνδρο, η Παναγία της Κοιμήσεως στη Φολέγανδρο, η Παναγιά στο Κάτω Κουφονήσι, είναι μερικές μόνο από τις εκκλησίες των Κυκλάδων που τιμούν την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Και φυσικά η Παναγιά της Πάρου μας, η πάνσεπτη Εκατονταπυλιανή η οποία εδώ και 1500 περίπου χρόνια τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα ορθόδοξα προσκυνήματα του κόσμου.
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα και παλαιότερα μνημεία σε πανορθόδοξη κλίμακα.
Το ιερό στολίδι της Πάρου είναι επίσης ο αρχαιότερος σωζόμενος ορθόδοξος ναός αφιερωμένος στην Θεοτόκο που υπάρχει στον κόσμο! Χιλιάδες πιστοί προστρέχουν σε αυτόν κάθε εκαπενταύγουστο, αναρίθμητα τα τάματα στη Χάρη Της και οι Παρακλήσεις για την Ευλογία Της.
Το θαύμα του Αιγαίου, φορτωμένο με μνήμες αιώνων και θρύλους από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια όταν η Αγία Ελένη τον έκανε τάμα της προς το ταξίδι της για τα Ιεροσόλυμα, δοξάζει εδώ και δεκαπέντε αιώνες την Υπεράγια Μητέρα αγέρωχα και στιβαρά αποτελώντας μοναδικό θρησκευτικό κόσμημα για το νησί.
Για τους πιστούς παριανούς, τους λάτρεις της θρησκευτικής παράδοσης, τους χιλιάδες επισκέπτες αλλά και τους ξενιτεμένους της Πάρου, η Παναγία η Εκατονταπυλιανή συμβολίζει την επιστροφή στην πατρίδα των παιδικών χρόνων και το Δεκαπενταύγουστο είναι πάντα το ετήσιο αντάμωμα με αγαπημένες, νοσταλγικές μνήμες των πιο όμορφων αναμνήσεων της παραδοσιακής παριανής ζωής.
Και όπως λένε τούτες τις Άγιες Ημέρες της γλυκιάς προσμονής στην Πάρο, τις ημέρες της παραμονής της πιο μεγάλης γιορτής των Κυκλάδων,
Καλή Παναγιά να΄χουμε και Χρόνια Πολλά!!!
Μέλος του μητρώου
